Αλλαγή κουλτούρας στην τραπεζική βιομηχανία

Ορισμένες από τις μεγαλύτερες τράπεζες του κόσμου εξακολουθούν ακόμη και σήμερα να μην αλλάζουν την κουλτούρα και τον τρόπο του επιχειρείν. Η άρνησή τους αυτή προκαλεί τις κυβερνήσεις να θεσπίσουν αυστηρότερο κανονιστικό πλαίσιο, σύμφωνα με την πλέον πρόσφατη έκθεση της Ομάδας των 30 (G30), ενός φόρουμ διεθνών ηγετών του χρηματοπιστωτικού τομέα.

«Σήμερα προτείνουμε την υιοθέτηση συνολικών μεταρρυθμίσεων στην τραπεζική κουλτούρα και πρακτική, οι οποίες είναι ταυτόχρονα ζωτικής σημασίας και επείγουν», αναφέρει ο πρόεδρος του G30 και πρώην πρόεδρος της ΕΚΤ, Ζαν-Κλοντ Τρισέ. Γνωρίζουμε ότι συνεχίζονται οι έρευνες για εικαζόμενες παρανομίες εκ μέρους των τραπεζών και ότι αυξάνονται οι πιέσεις προς τις κυβερνήσεις να υιοθετήσουν πιο αυστηρό κανονιστικό πλαίσιο, «οι τράπεζες πρέπει να αποδείξουν ότι είναι ικανές να μεταρρυθμιστούν», συνέχισε ο κ. Τρισέ. Στην έκθεση, που βασίστηκε σε συνεντεύξεις με σχεδόν 80 τραπεζικά στελέχη, κεντρικούς τραπεζίτες και άλλους αξιωματούχους από 17 χώρες, εντοπίζονται έξι τομείς όπου οι τραπεζίτες πρέπει να εστιάσουν την προσοχή τους.

Η ηγεσία των τραπεζών πρέπει να εντοπίσει προβλήματα που είναι ουσιαστικής σημασίας για το επιχειρηματικό μοντέλο της τράπεζας και να τα αντιμετωπίζει συστηματικά λαμβάνοντας δύσκολες αποφάσεις, μειώνοντας μισθούς και μπόνους και προχωρώντας σε απολύσεις όπου χρειάζεται. Κανείς από την ιεραρχία δεν πρέπει να εξαιρείται, περιλαμβανομένου του διευθύνοντος συμβούλου, είναι το πρώτο συμπέρασμα της μελέτης. Δεύτερον, τα διοικητικά συμβούλια των τραπεζών πρέπει να διασφαλίζουν ότι υιοθετούνται οι αξίες της επιχείρησης, ότι ολόκληρη η ιεραρχία ελέγχεται από ανεξάρτητο διευθυντή, ότι η ηγετική ομάδα ενσαρκώνει εμφανώς τις αξίες και ότι αντιμετωπίζει κυρώσεις σε περίπτωση σοβαρών λαθών. Τρίτον, οι τραπεζίτες θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι θα τιμωρείται αυστηρά η παραβατική συμπεριφορά στελεχών και ότι τα πλέον υψηλόβαθμα 200-400 στελέχη των μεγάλων διεθνών τραπεζών θα ελέγχονται ατομικά. Τέταρτον, οι τραπεζίτες θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι εξηγείται τακτικά και επαρκώς στα στελέχη της τράπεζας τι περιμένει η επιχείρηση από αυτά. Οι τραπεζίτες θα πρέπει να σχηματίσουν τρεις γραμμές άμυνας, με την πρώτη να αποτελείται από το χαμηλόβαθμο προσωπικό και τη διεύθυνσή του. Αυτοί θα είναι υπεύθυνοι ώστε να συμπεριφέρονται όπως πρέπει προκειμένου να προωθούν τις αξίες της επιχείρησης. Η δεύτερη γραμμή άμυνας θα θέτει τα πρότυπα που θα πρέπει να ακολουθούν οι υπάλληλοι και θα ελέγχει κατά πόσο γίνονται σεβαστά, ενώ θα τα συμβουλεύει για το πώς πρέπει να κινούνται. Η τρίτη γραμμή άμυνας θα αποτελείται από στελέχη που θα έχουν την εντολή να ελέγχουν κατά πόσο ακολουθούνται τα πρότυπα που έχουν αποφασιστεί.

Πέμπτον, τα ζητήματα επιχειρηματικής κουλτούρας θα πρέπει αναγκαστικά να είναι ευθύνη της ηγετικής ομάδας και του διοικητικού συμβουλίου. Τα στελέχη που έχουν αναλάβει το καθήκον να επιβλέπουν κατά πόσο εφαρμόζονται οι κανόνες που έχει θέσει η διευθυντική ομάδα, θα πρέπει να κρίνουν κατά πόσο είναι αποτελεσματικό το διοικητικό συμβούλιο, να διαθέτουν τις αναγκαίες πληροφορίες ώστε να εντοπίζουν προβλήματα που δεν αντιμετωπίζει η διοίκηση και να την ελέγχουν κατά την άσκηση των καθηκόντων της.

Τέλος, στην έκθεση περιγράφονται «τρεις κρίσιμης σημασίας μηχανισμοί» ώστε να επιτευχθεί η αλλαγή κουλτούρας στην τραπεζική βιομηχανία. Κατ’ αρχάς, πρέπει να αναγνωριστεί ότι προκύπτουν πολλαπλά, περίπλοκα ζητήματα, που σχετίζονται με την αναλογικότητα και τη λογοδοσία ατόμων έναντι οργανισμών, ζητήματα που πρέπει να αναλυθούν προσεκτικά και πρέπει να εφαρμοστούν από τις υπηρεσίες. Επιπλέον, η προσπάθεια αλλαγής της κουλτούρας πρέπει να ξεκινάει από το διοικητικό συμβούλιο και τα διευθυντικά στελέχη, ενώ και αυτά θα πρέπει να ελέγχονται. Τέλος, με την πάροδο του χρόνου, επιχειρήσεις που έχουν αποδείξει ότι εφαρμόζουν αποτελεσματικότερη κουλτούρα και τρόπο επιχειρείν θα πρέπει να απολαμβάνουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε σχέση με τη φήμη που έχει η επιχείρηση στους πελάτες και την ικανότητά της να προσελκύει επενδυτές και ικανό προσωπικό.