BBC: Η Ελλάδα βιώνει ανθρωπιστική κρίση

Δεν χρειάζονται πολλές θεωρητικές ή λεκτικές κατασκευές για να καταδείξεις το πρόβλημα. Πολλές φορές, ακόμα και ένας «ψυχρός» οικονομικός πίνακας έχει τη δυνατότητα να αποτυπώσει τη δραματική κατάσταση που βιώνει η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια.

Το BBC πηγαίνει ακόμη πιο βαθιά κάνοντας μια πλήρη ακτινογραφία της οικονομικής και κοινωνικής ζωής στη χώρας μας προβάλλοντας εννέα πίνακες που αποτυπώνουν τα βασικά στοιχεία «αιχμής». Δεδομένα που από οικονομική άποψη προσφέρουν τις απαραίτητες συγκρίσεις, ενώ από κοινωνιολογική εξηγούν γιατί ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού βιώνει συνθήκες αποκλεισμού και αποξένωσης.

Η μεγάλη ύφεση

Η ύφεση της ελληνικής οικονομίας ταυτίζεται με τη Μεγάλη Ύφεση που βίωσαν οι ΗΠΑ τη δεκαετία του ’90. Τα τελευταία χρόνια η παραγωγική βάση της χώρας έχει εξαρθρωθεί, ενώ η οικονομία έχει συρρικνωθεί κατά 1/4. Οι αναλυτές προβάλλουν τα ελληνικά δεδομένα με εκείνα που έζησαν οι Αμερικανοί κατά την περίοδο του Κραχ και καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι μπορεί η ζημιά να μην είναι τόσο μεγάλη, αλλά έχει διαρκέσει περισσότερο, ενώ οι προβλέψεις για το 2015 δεν είναι και οι καλύτερες για την ελληνική οικονομία.

Η ανεργία

Οι δουλειές, έτσι και αλλιώς είναι δυσεύρετες στην Ελλάδα. Το 1/4 του πληθυσμού βρίσκεται εκτός αγοράς εργασίας, ενώ τα νούμερα ανεβαίνουν δραματικά σε ό,τι έχει να κάνει με τους νέους. Σχεδόν οι μισοί από αυτούς δεν έχουν καταφέρει να ενταχθούν στην εργατική βάση, ενώ σε κάποιες περιοχές τα ποσοστά αγγίζουν και το 60%.

Το πρόβλημα γίνεται οξύτερο όταν καλείται κανείς να αντιμετωπίσει και τις ολοένα αυξανόμενες καταστάσεις μακρόχρονης ανεργίας. Ένα φαινόμενο που απαντάται στην Ελλάδα και οι συνέπειές του είναι προφανείς: όσο περισσότερο καιρό μένει ένας άνεργος μακριά από τον τομέα της εργασίας, τόσο πιο δύσκολο είναι να ενταχθεί σε αυτόν στο άμεσο μέλλον.

Ένας στους τρεις νέους βρίσκεται εκτός εργασίας για πάνω από ένα χρόνο. ΟΙ οικονομικές επιπτώσεις φαίνονται στα έσοδα των Ταμείων, ενώ από κοινωνικής άποψης συναντά κανείς οικογένειες να συντηρούνται από συνταξιούχους που έχουν, τουλάχιστον, ένα γλίσχρο, αλλά σταθερό εισόδημα.

Μείωση μισθών

Σύμφωνα με ανάλυση που παρουσιάστηκε πρόσφατα στο Reuters, από το 2008 έως το 2015 οι Έλληνες έγιναν φτωχότεροι κατά 40%, ενώ τα εισοδήματα (για το 2014) έχουν πέσει κάτω από το επίπεδο που βρίσκονταν το 2003.

Αύξηση της φτώχειας

Σε περιόδους οικονομικής κρίσης, οι φτωχοί είναι οι πλέον ευάλωτοι. Μόνο που τώρα ξεπερνούν ακόμη και το έσχατο όριο ένδειας. Ένας στους πέντε βρίσκεται κάτω από το επίπεδο φτώχειας (ο αριθμός έχει διπλασιαστεί από το 2008), ενώ περίπου τέσσερα εκατομμύρια Έλληνες κινδυνεύουν να βρεθούν κάτω από το όριο της φτώχειας.

Η καταβύθιση αυτή προβάλλει και μια άλλη αδυναμία του ελληνικού κράτους, που έχει να κάνει με την ανυπαρξία του κράτους πρόνοιας. Στη χώρα μας δεν υπάρχει αυτό το δίχτυ ασφαλείας που θα κρατήσει τους ανθρώπους από την πτώση.

Μείωση στον τομέα της υγείας

Η υγειονομική περίθαλψη είναι μία από τις δημόσιες υπηρεσίες που έχει πληγεί περισσότερο από την κρίση στην Ελλάδα. Εκτιμάται ότι 800.000 Έλληνες είναι χωρίς ιατρική περίθαλψη ή πρόσβαση λόγω έλλειψης ασφάλισης ή φτώχειας.
Μια έκθεση του 2014 υπογράμμισε τις καταστροφικές κοινωνικές και υγειονομικές συνέπειες της χρηματοπιστωτικής κρίσης και της λιτότητας για τον πληθυσμό της Ελλάδος.

Η κλίμακα και η ταχύτητα των επιβαλλόμενων αλλαγών περιόρισαν την ικανότητα του δημόσιου συστήματος υγείας να ανταποκριθεί στις ανάγκες του πληθυσμού.
Ενώ ένας αριθμός κοινωνικών πρωτοβουλιών και ιδιωτικών κλινικών υγείας έχουν εμφανιστεί, πολλά κέντρα πρόληψης για την χρήση ναρκωτικών και τη θεραπεία ψυχιατρικών νοσημάτων έχουν κλείσει λόγω περικοπών στον προϋπολογισμό.
Οι μολύνσεις από τον ιό HIV αυξήθηκαν από 15 σε 2.009 άτομα.

Η αύξηση των αυτοκτονιών

Η κρίση φαίνεται επίσης να έχουν αφήσει τα σημάδια της στην ευημερία των ανθρώπων. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η κατάθλιψη σχεδόν έχει τριπλασιαστεί από 3% έως 8% μεταξύ του πληθυσμού μόνο κατά την έναρξη της κρίσης.
Ενώ το ποσοστό αυτοκτονιών ήταν πολύ χαμηλό, αυξήθηκε κατά 35% στην Ελλάδα μεταξύ του 2010 και του 2012, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο British Medical Journal.

Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι αυτοκτονίες σχετίζονται με τα μέτρα λιτότητας.
Οι δημόσιες και μη κερδοσκοπικές επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας στην Ελλάδα έχουν αναγκαστεί να μειώνουν τις δραστηριότητές τους, να κλείσουν, ή να μειώσουν το προσωπικό, ενώ τα σχέδια για τα ψυχιατρικά προβλήματα των παιδιών έχουν εγκαταλειφθεί.
Η χρηματοδότηση για την ψυχική υγεία μειώθηκαν κατά 20% μεταξύ 2010 και 2011 και κατά επιπλέον 55% το 2012.

Φεύγουν τα καλά μυαλά

Μια παράπλευρη, αλλά ολοένα και περισσότερο αυξανόμενη, απώλεια για την ελληνική οικονομία είναι η ταχεία αποχώρηση των «καλών» μυαλών – των επιστημόνων που δεν μπορούν να μείνουν στη χώρα μας και αναζητούν τη τύχη του σε κάποια άλλη της Ευρώπης ή των ΗΠΑ. Κατά τα τελευταία πέντε χρόνια, ο πληθυσμός στην Ελλάδα έχει μειωθεί, ατά περίπου 400.000.

Μια μελέτη του 2013 διαπίστωσε ότι περισσότεροι από 120.000 επαγγελματίες, συμπεριλαμβανομένων των γιατρών, μηχανικών και επιστημόνων είχε εγκαταλείψει την Ελλάδα από την αρχή της κρίσης το 2010.
Μια πιο πρόσφατη έρευνα του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου διαπίστωσε ότι εκείνοι που μετανάστευσαν, 9 στους 10 είναι κάτοχοι πανεπιστημιακού πτυχίου και περισσότεροι από το 60% των ατόμων είχαν ένα μεταπτυχιακό, ενώ το 11% ήταν κάτοχοι διδακτορικού διπλώματος.