Ένας ελάχιστος φόρος τιμής στον Κωστή Στεφανόπουλο

Τον Φεβρουάριο του 2005, περίπου τρεις μήνες πριν αποχωρήσει από την κατά γενική ομολογία πετυχημένη 10χρονη θητεία του ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο Κωστής Στεφανόπουλος έκανε μια συνταρακτική ομιλία-παρέμβαση στην Ακαδημία Αθηνών για τις αρετές και τα… ελαττώματα των Ελλήνων (που δεν τόλμησε άλλος να πει) με αποκορύφωμα αυτές τις φράσεις:

«Είμαστε επιπόλαιοι, αμελείς, αδικαιολογήτως αισιόδοξοι, οπαδοί της ήσσονος προσπάθειας, της αποφυγής κόπου, και σε αρκετές περιπτώσεις απείθαρχοι, ανεύθυνοι, τσαπατσούληδες, αγενείς και αδιάφοροι…»

Γράφει ο Γιάννης Κριτσαντώνης

Άδικο είχε;
Κι όμως : Η ομιλία του αυτή, που αναφερόταν μεν στις αρετές μας, αλλά ήταν καταπέλτης για τη διαφθορά, τη διαπλοκή, την ανικανότητα της δημόσιας διοίκησης και την πληγή της γραφειοκρατίας, ζητώντας επιτακτικά την κάθαρση στην Εκκλησία και τη Δικαιοσύνη, χρησιμοποιώντας μάλιστα και βαρείς χαρακτηρισμούς για τους δύο αυτούς τομείς της δημόσιας ζωής μας, δεν… δημοσιεύτηκε πουθενά ολόκληρη! Δεν «πουλάνε» άλλωστε τέτοιες ομιλίες. Μόνο μία φτωχή γενικόλογη περίληψη σε 1-2 ΜΜΕ. Αν θυμάμαι καλά, μόνο ο Γιώργος Βότσης τότε στην «Ελευθεροτυπία» έκανε εκτενή αναφορά στο θέμα.

Εκείνη την περίοδο μόλις είχα ολοκληρώσει τη συγγραφή ενός βιβλίου μου με τίτλο «Βοήθεια… οι Έλληνες!», (εξώφυλλο-σκίτσο του Σπύρου Ορνεράκη), που δεν ήταν τίποτε άλλο παρά 47 ιστορίες καθημερινής τρέλας για τη γραφειοκρατία και τη συμπεριφορά μας γενικώς ως Έλληνες. Ο Κωστής Στεφανόπουλος μόλις είχε αποχωρήσει από την Προεδρία και σκέφτηκα ότι επειδή «ταίριαζε» το θέμα, να του ζητήσω να προλογίσει το βιβλίο μου. «Στείλε μου τα χειρόγραφα», μου είπε. Του τα έστειλα. Μετά από μερικές ημέρες με κάλεσε.

Εκείνο το πρωινό που τον συνάντησα, ως απλό πολίτη πια, σε ένα λιτό διαμέρισμα της Αθήνας, χωρίς …φρουρές, αναγγελίες, ενδιάμεσους, αναβολές, δυσκολίες και ακριβή ραντεβού, μου έκανε εντύπωση η απλή, μικρή μπρούτζινη πινακίδα έξω από την πόρτα του διαμερίσματος: «Κωστής Στεφανόπουλος». Τίποτε άλλο! Πατώντας το κουδούνι τότε, συνειδητοποίησα ότι χτυπάω την πόρτα ενός απλού πολίτη, για να ζητήσω μία χάρη… Σ΄ ένα μικρό γραφειάκι, με τα μανίκια σηκωμένα διάβαζε εφημερίδες. Συζητήσαμε αρκετή ώρα. «Τα διάβασα», είπε κουνώντας το κεφάλι του. «Όλα είναι θέμα Παιδείας, παιδί μου». Στο τέλος είπε: «Ξέρεις τι σκέφτηκα; Βάλε σαν πρόλογο την ομιλία μου στην Ακαδημία Αθηνών. Ταιριάζει απόλυτα». «Δεν την βρίσκω πλέον κ. πρόεδρε, είπα, δεν την δημοσίευσε κανείς». «Έψαξε στα χαρτιά του. «Το ξέρω», μουρμούρισε, «θα στη δώσω εγώ. Βάλε την ολόκληρη ως πρόλογο. Έχεις την υπογραφή μου…». Την έβαλα ολόκληρη και ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα στο οπισθόφυλλο.

Τον Κωστή Στεφανόπουλο δεν το γνώρισα πολύ καιρό από κοντά όπως οι άλλοι συνάδελφοι που κάλυπταν το ρεπορτάζ της Προεδρίας. Μόνο σ ένα μακρύ και εξαντλητικό 12ημερο ταξίδι, μαζί με συναδέλφους, στην Αυστραλία και τη Ν. Ζηλανδία, όπου αποθεώθηκε παντού από τους ομογενείς σε όποια πόλη και να μίλησε. Και αρκετές φορές, Χριστούγεννα και πρωτοχρονιά του πήγαινα από την.. πλαϊνή πόρτα στην Προεδρία (τα θυμάται αυτά σήμερα ο καλός συνάδελφος και τότε υπεύθυνος Τύπου της Προεδρίας ο Μίμης ο Παπαναγιώτου) ένα-δύο μπουκάλια κόκκινο κρασί, που έφτιαχνα μόνος μου, όταν άνοιγα το μικρό μου βαρελάκι. Μετά από 5-6 ημέρες λάβαινα πάντα επιστολή: «Σ΄ ευχαριστώ για το καλό κρασί παραγωγής σου, που είχες την καλοσύνη να μου στείλεις. Τέλειο! Τις θερμές ευχές μου στην οικογένεια». Κι από κάτω με ιδιόχειρη υπογραφή: «Κωστής Στεφανόπουλος. Πρόεδρος Δημοκρατίας». (Φυλάω σήμερα με ευλάβεια αυτές τις επιστολές του).

Αυτόν τον Στεφανόπουλο γνώρισα. Τίμιος, αξιοπρεπής, φιλικός, ανιδιοτελής. Αναμφισβήτητα, ο πλέον δημοφιλής Πρόεδρος Δημοκρατίας στη σύγχρονη ιστορία της χώρας. Δέκα ολόκληρα χρόνια (1995-2005) μαχητικός – όπου μπορούσε στα πλαίσια των καθηκόντων του . Ποιος ξεχνάει τι είπε στον Κλίντον στην επίσημη ομιλία του (παρόντος και του… Σημίτη) για τη συνθήκη της Λωζάννης, το Αιγαίο και τους Τούρκους, όταν αυτός επισκέφτηκε την Ελλάδα; «Η Ελλάδα δεν έχει ανάγκη από προστάτες. Αγωνίζεται μόνο για το Δίκαιο και τη νομιμότητα…!»

Όταν άφησε την Προεδρία και γύρισε σπίτι του, κάποιος που τον αναγνώρισε στο δρόμο του φώναξε: «Κάνατε πάρα πολλά κ. Πρόεδρε και σας ευχαριστούμε!». Για να εισπράξει άμεσα την αφοπλιστική απάντηση: «Δυστυχώς, αγαπητέ μου, δεν με άφησαν να κάνω τίποτε»!

Υποθέτω ότι, όλοι αυτοί οι «αδικαιολογήτως αισιόδοξοι», οι «οπαδοί της ήσσονος προσπάθειας» και οι «αδιάφοροι» της γραφειοκρατίας, της δημόσιας διοίκησης, της Εκκλησίας και της Δικαιοσύνης, που δεν άλλαξαν κάτι από τα κακώς κείμενα στη χώρα, θα εμφανιστούν τώρα με βαρύγδουπους επικήδειους , όπου θα εξάρουν την τιμιότητα, την ανιδιοτέλεια, την μαχητικότητα και την αξιοπρέπειά του…

Καλό ταξίδι Πρόεδρε