Απόφαση: Χωρίς αναδρομικές κρατήσεις οι συντάξεις των δικαστικών

Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου δημοσίευσε την απόφασή της σύμφωνα με την οποία πρέπει να επιστραφούν τα ποσά των συντάξεων που παρακρατήθηκαν από τον Αύγουστο του 2012 μέχρι σήμερα.

Σχετικά πρόσφατα, τόσο το Μισθοδικείο όσο και το Συμβούλιο της Επικρατείας έκριναν με αποφάσεις τους αντισυνταγματικές τις αναδρομικές από τον Αύγουστο του 2012 περικοπές των αποδοχών των εν ενεργεία δικαστικών και εισαγγελικών λειτουργών και των ενστόλων όλων των σωμάτων.

Οι αναδρομικές μειώσεις των συντάξεων των δικαστικών ήταν αποτέλεσμα της εφαρμογής του Μνημονίου ΙΙ και άλλων μνημονιακών νόμων, όπως είναι, μεταξύ άλλων, ο νόμος 4093/2012 για το μεσοπρόθεσμο πλαίσιο δημοσιονομικής στρατηγικής, αλλά και στο πλαίσιο της από 14/11/2012 απόφασης του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών.

Η επιστροφή των παρανόμως παρακρατηθεισών συντάξεων των δικαστικών θα δημιουργήσει εκ των πραγμάτων μία ακόμη μαύρη τρύπα στον κρατικό προϋπολογισμό. Η επίλυση του επίμαχου θέματος εισήχθη στην Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου ως «γενικότερου ενδιαφέροντος» ζήτημα ύστερα από αίτημα του γενικού επιτρόπου Επικρατείας. Οι απόμαχοι δικαστές και εισαγγελείς υποστήριζαν ότι οι αναδρομικές μειώσεις των συντάξεών τους προσκρούουν από τη μια πλευρά σε διατάξεις του Συντάγματος και από την άλλη στην ΕΣΔΑ.

Πού προσκρούουν οι μειώσεις

Ειδικότερα, οι μειώσεις των συντάξεων, σύμφωνα με τους απόμαχους δικαστές, προσκρούουν:

1. Στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, όπως έχουν αποκρυσταλλωθεί από τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, καθώς πλήττεται ευθέως το κοινωνικό κεφάλαιο, και ειδικά η προστασία του γήρατος.

2. Στη θεμελιώδη συνταγματική αρχή της αξίας του ανθρώπου (άρθρο 2 του Συντάγματος).

3. Στο ατομικό δικαίωμα της ιδιοκτησίας, το οποίο προστατεύεται τόσο από το άρθρο 17 του Συντάγματος όσο και από το άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ.

4. Στα άρθρα 26, 87 και 88 του Συντάγματος που αφορούν την προστασία των δικαστών.

5. Στην αρχή της προστατευόμενης εμπιστοσύνης.

6. Στη συνταγματική αρχή της συμμετοχής στα δημόσια βάρη ανάλογα με τις δυνάμεις εκάστου.

7. Στη συνταγματική αρχή της αξιοκρατίας.

8. Στη συνταγματική αρχή της αναλογικής ισότητας.

Παράλληλα, οι συνταξιούχοι επικαλέστηκαν ότι με όλους τους μνημονιακούς νόμους μειώθηκαν τόσο οι αποδοχές και τα επιδόματα όσο και οι συντάξεις. Την ίδια στιγμή μειώθηκε το εισόδημά τους και από πρόσθετες φορολογικές επιβαρύνσεις, όπως είναι η επιβολή του ΕΝΦΙΑ και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, η αύξηση των συντελεστών φορολογίας εισοδήματος κ.λπ. Οι σύμβουλοι του Ελεγκτικού Συνεδρίου, καταρχάς, επισημαίνουν ότι οι λόγοι δημοσίου συμφέροντος που επικαλέστηκε η κυβέρνηση για τη μείωση των συντάξεων, όπως είναι η περιστολή των δημοσίων δαπανών προκειμένου να συνεχιστεί η χρηματοδότηση του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής της χώρας μας και η «αποτυχία είσπραξης των προβλεπόμενων φορολογικών εσόδων και των ανείσπρακτων οφειλών παρελθόντων ετών» κ.λπ.,«δεν αρκούν για να καταστήσουν συνταγματικά ανεκτές τις συγκεκριμένες περικοπές».

Και αυτό γιατί τα οικονομικά μέτρα που ελήφθησαν και οι περικοπές «συνιστούν μέτρα που λαμβάνονται μεν για την αντιμετώπιση της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης, επιβαρύνουν, όμως, και πάλι, κατά παράβαση της κατ’ άρθρο 25, παρ. 4 του Συντάγματος υποχρέωσης όλων των πολιτών για εκπλήρωση του χρέους της κοινωνικής και εθνικής αλληλεγγύης, την ίδια κατηγορία πολιτών». Επιπρόσθετα, υπογραμμίζει η Ολομέλεια, «οι περικοπές αυτές δεν μπορούν να δικαιολογηθούν ούτε εκ του λόγου ότι αποτελούν τμήμα ενός ευρύτερου προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής που περιέχει δέσμη μέτρων για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας και την εξυγίανση των δημοσίων οικονομικών, προϋπόθεση η οποία αποτελεί αναγκαίο όχι όμως και επαρκή όρο για τη συνταγματικότητα των εν λόγω περικοπών».

Επιπρόσθετα, κρίθηκε από την Ολομέλεια του Ανωτάτου Δημοσιονομικού Δικαστηρίου ότι οι επίμαχες περικοπές των συντάξεων είναι αντίθετες στο υπερνομοθετικής ισχύος άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ, με το οποίο κατοχυρώνεται «ο σεβασμός της περιουσίας του προσώπου, το οποίο μπορεί να τη στερηθεί μόνο για λόγους δημόσιας ωφέλειας, τηρουμένων βεβαίως των συνταγματικών αρχών της ισότητας στην κατανομή των δημοσίων βαρών και της αναλογικότητας». Στην έννοια της περιουσίας περιλαμβάνεται η κατοχύρωση τόσο των αποδοχών, όσο και των συντάξεων.