PLUS
-
Το έωλο νομικό σκεπτικό της απαλλακτικής εισαγγελικής πρότασης για το ίδρυμα
-
Οι σκανδαλώδεις αγοραπωλησίες ακινήτων που το ζημίωσαν με 4,2 εκατ. ευρώ!
-
Τα πέρα – δώθε της δικογραφίας επί τρία και πλέον χρόνια
-
Δεύτερη μηνυτήρια αναφορά από τον Δήμο Αθηναίων για την περίοδο 2019-2023
Του ΒΑΓΓΕΛΗ ΤΡΙΑΝΤΗ
Πολλά ερωτήματα εγείρει η απαλλακτική πρόταση της εισαγγελέως Πρωτοδικών προς το Δικαστικό Συμβούλιο σχετικά με τη σκανδαλώδη υπόθεση αγοραπωλησιών ακινήτων του Ασύλου Ανιάτων, για την οποία κατηγορούνται για απιστία σε βαθμό κακουργήματος επτά μέλη της διοίκησης του φιλανθρωπικού σωματείου. Πρόκειται για πωλήσεις ακινήτων που έγιναν την περίοδο 2015-2018, τις οποίες είχε καταγγείλει ενώπιον της Δικαιοσύνης ο Δήμος Αθηναίων τον Μάρτιο του 2019, από τις οποίες φέρεται να ζημιώθηκε η περιουσία του Ασύλου Ανιάτων κατά 4,249 εκατ. ευρώ, καθώς πωλήθηκαν σε τιμές χαμηλότερες της αντικειμενικής αξίας τους, σύμφωνα με έκθεση πραγματογνώμονα που είχε ορίσει η Δικαιοσύνη.
Η απαλλακτική εισαγγελική πρόταση βασίστηκε σε γνωμοδότηση οικονομολόγου που προσκόμισαν οι επτά κατηγορούμενοι κατά τη διάρκεια των απολογιών τους. Σύμφωνα με αυτή, για το αν υπήρξε ζημία ή όχι της περιουσίας του Ασύλου Ανιάτων από τις αγοραπωλησίες έπρεπε να ληφθεί υπόψη η αγοραία και όχι η αντικειμενική αξία των ακινήτων. Στην προκειμένη περίπτωση ο εκτιμητής κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η αγοραία αξία των ακινήτων ήταν χαμηλότερη από αυτήν που τελικά πωλήθηκαν και επομένως δεν υπήρξε ζημία. Αποτελεί ερώτημα γιατί η εισαγγελική λειτουργός δεν παρήγγειλε τη διενέργεια και τρίτης γνωμοδότησης από ακόμη έναν εκτιμητή, από τη στιγμή που υπήρχαν δύο εκτιμήσεις με διαφορετικά συμπεράσματα. Όλα αυτά και ενώ πριν από έναν χρόνο ο Δήμος Αθηναίων κατέθεσε δεύτερη μηνυτήρια αναφορά στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών για αγοραπωλησίες ακινήτων της περιόδου 2019-2023. Τι συμβαίνει λοιπόν με τα ακίνητα του Ασύλου Ανιάτων; Η «ΜΠΑΜ στο Ρεπορτάζ» ξετυλίγει το κουβάρι και αυτής της υπόθεσης που από το 2019 απασχολεί τη Δικαιοσύνη.
Ο «φάκελος» με τις καταγγελίες
Το Άσυλο Ανιάτων είναι ένα φιλανθρωπικό ίδρυμα που μετράει 130 χρόνια ζωής. Συστήθηκε το 1893 και αποτελεί ένα από τα παλαιότερα φιλανθρωπικά σωματεία της χώρας, ενώ εποπτεύεται από τον Δήμο Αθηναίων. Διαθέτει τεράστια ακίνητη περιουσία, η οποία του κληροδοτήθηκε από ευαισθητοποιημένους πολίτες.
Toν Μάρτιο του 2019 ο Δήμος Αθηναίων, επί διοίκησης Γιώργου Καμίνη, διαβίβασε στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών έναν φάκελο με σειρά καταγγελιών περί «αδιαφανούς διαχείρισης της περιουσίας του Ασύλου Ανιάτων» μέχρι και το 2018. Σύμφωνα με το σχετικό δελτίο Τύπου, στο Άσυλο Ανιάτων φερόταν να είχαν γίνει «εκποιήσεις ακινήτων μεγάλης αξίας, χωρίς προηγουμένως να τηρηθούν κανόνες που εγγυώνται τα συμφέροντα του σωματείου». Γι’ αυτούς τους λόγους η δημοτική αρχή ζητούσε από την Εισαγγελία να διερευνήσει το περιεχόμενο των καταγγελιών, όπως και τη διάπραξη τυχόν ποινικών ευθυνών.
Τον Νοέμβριο του 2020, μετά την ολοκλήρωση προκαταρκτικής εξέτασης, η Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών άσκησε ποινική δίωξη για το αδίκημα της απιστίας σε βαθμό κακουργήματος σε οκτώ μέλη του ΔΣ του Ασύλου Ανιάτων. Στη συνέχεια, τον Φεβρουάριο του 2021, η δικογραφία διαβιβάστηκε σε ανακριτή προκειμένου να προχωρήσει σε περαιτέρω διερεύνηση της υπόθεσης. Η ανάκριση ολοκληρώθηκε τον Φεβρουάριο του 2023, χωρίς να κληθούν σε απολογία οι κατηγορούμενοι, καθώς η ανακρίτρια του 18ου ανακριτικού τμήματος του Πρωτοδικείου Αθηνών έκρινε ότι δεν «στοιχειοθετείται η αντικειμενική υπόσταση του αδικήματος της απιστίας».
Τον Σεπτέμβριο του 2023 η δικογραφία επεστράφη ξανά σε ανακριτή με παραγγελία της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών για τη διενέργεια συμπληρωματικής ανάκρισης, καθώς κρίθηκε ότι «προέκυπταν επαρκείς ενδείξεις σε βάρος των κατηγορουμένων». Τον Οκτώβριο του 2023 η ανακρίτρια επέστρεψε και πάλι στην Εισαγγελία τη δικογραφία, εμμένοντας στη νομική της θέση ότι δεν στοιχειοθετείται το αδίκημα της απιστίας. Τελικά η διαφωνία ανακρίτριας και Εισαγγελίας επιλύθηκε με βούλευμα του Δικαστικού Συμβουλίου υπέρ της Εισαγγελίας. Στη συνέχεια η ανακρίτρια άσκησε διώξεις σε επτά πρόσωπα τα οποία συμμετείχαν στο ΔΣ του Ασύλου Ανιάτων για το αδίκημα της απιστίας σε βαθμό κακουργήματος, καθώς ένας από τους οκτώ αρχικά κατηγορουμένους είχε στο μεταξύ αποβιώσει.
Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, αυτά τα πρόσωπα «έχοντας κοινό δόλο και κατόπιν συναπόφασης ενεργώντας κατά παράβαση των κανόνων επιμελούς διαχείρισης προκάλεσαν εν γνώσει τους βέβαια ζημία» στην περιουσία του Ασύλου Ανιάτων.
Οι αγοραπωλησίες
Οι καταγγελλόμενες εκποιήσεις των ακινήτων φέρονται να έγιναν την περίοδο Ιανουάριος 2015 έως και Ιούνιος 2019. Μία από αυτές αφορούσε την πώληση κτιρίου γραφείων και καταστημάτων συνολικής επιφάνειας 7.601 τ.μ. σε οικόπεδο 971,69 τ.μ. στη συμβολή των οδών Λυκούργου και Σωκράτους κοντά στην Ομόνοια, στο κέντρο της Αθήνας. Το ακίνητο αγόρασε η εταιρεία «ΛΥΚΟΥΡΓΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΙΚΕ» τον Οκτώβριο του 2018 έναντι 5,220 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, σύμφωνα με το πόρισμα του πραγματογνώμονα Στέφανου Κιουλάφα, τον οποίο είχε διορίσει πταισματοδίκης κατά την προκαταρκτική εξέταση, η αντικειμενική αξία του ακινήτου ανερχόταν σε 7,727 εκατ. ευρώ. Δηλαδή το ακίνητο είχε πουληθεί κατά 2,507 εκατ. ευρώ χαμηλότερα από την αντικειμενική αξία του, με αποτέλεσμα να ζημιωθεί η περιουσία του Ασύλου Ανιάτων κατά το ποσό αυτό.
Τον Ιανουάριο του 2019 η τότε διοίκηση του Ασύλου Ανιάτων πούλησε ακόμη ένα ακίνητο. Επρόκειτο για κτίριο 1.354,42 τ.μ. το οποίο βρισκόταν επί της οδού Κυδαθηναίων, στην Πλάκα, μία από τις πιο ακριβές περιοχές της Αθήνας. Το ακίνητο αγόρασε η ιδιωτική κεφαλαιουχική εταιρεία «ΣΚΥΡΩΝΗΣ – ΚΑΝΙΜΗ ΙΚΕ». Το τίμημα της πώλησης ανήλθε σε 1,3 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, σύμφωνα με την έκθεση του κ. Κιουλάφα η αντικειμενική αξία του ακινήτου ανερχόταν σε 2,064 εκατ. ευρώ. Κάτι που σύμφωνα με το κατηγορητήριο είχε ως αποτέλεσμα να ζημιωθεί το Άσυλο Ανιάτων κατά 764.972 ευρώ.
Την ίδια περίοδο πουλήθηκε ακόμη ένα ακίνητο του Ασύλου. Επρόκειτο για κατάστημα συνολικής επιφάνειας 143,38 επί της οδού Κυδαθηναίων, στην Πλάκα. Το ακίνητο απέκτησε η κυπριακή εταιρεία «PROELΙUM COLLECTION SERVICES LIMITED» έναντι 550.000 ευρώ. Ωστόσο, σύμφωνα πάντα με το κατηγορητήριο, η αντικειμενική αξία του ακινήτου ανερχόταν σε 776.701 ευρώ, με αποτέλεσμα να ζημιωθεί το Άσυλο Ανιάτων κατά 226.701 ευρώ.
Τον Αύγουστο του 2018 αποφασίστηκε από την τότε διοίκηση του Ασύλου η πώληση ακόμη ενός ακινήτου. Αυτή τη φορά επρόκειτο για τρία καταστήματα, ξανά επί της οδού Κυδαθηναίων στην Πλάκα. Το πρώτο ήταν 85 τ.μ., το δεύτερο 150 τ.μ. και το τρίτο 84,22 τ.μ. Το ακίνητο απέκτησε η «ΣΚΥΡΩΝΗΣ – ΚΑΝΙΜΗ ΙΚΕ» με τίμημα ύψους 400.000 ευρώ. Όμως και σε αυτή την περίπτωση η αντικειμενική αξία του ακινήτου φέρεται να ήταν πολύ παραπάνω και συγκεκριμένα 1,149 εκατ. ευρώ, σύμφωνα πάντα με την έκθεση του Κιουλάφα. Ως αποτέλεσμα το Άσυλο Ανιάτων φέρεται να ζημιώθηκε κατά 749.910 ευρώ. Συνολικά από τις τέσσερις αυτές αγοραπωλησίες ακινήτων η ζημία για το Άσυλο εκτιμάται σε 4,249 εκατ. ευρώ.
Η απαλλακτική εισαγγελική πρόταση και οι αντίθετες γνωμοδοτήσεις
Μετά το πέρας της ανακριτικής διαδικασίας, η δικογραφία χρεώθηκε σε εισαγγελέα Πρωτοδικών προκειμένου να διατυπώσει την εισήγησή του προς το Δικαστικό Συμβούλιο. Στις 24 Απριλίου 2025 η αρμόδια εισαγγελική λειτουργός διαβίβασε την εισήγησή της προς το Δικαστικό Συμβούλιο. Σε αυτήν η εισαγγελέας πρότεινε να μην υπάρξει κατηγορία σε βάρος των επτά κατηγορουμένων, καθώς κατά την κρίση της «δεν προκύπτουν επαρκείς ενδείξεις για τη στοιχειοθέτηση της κατηγορίας δημόσια» και επομένως να κλείσει η υπόθεση και να μην παραπεμφθούν σε δίκη.
Η απαλλακτική εισαγγελική πρόταση βασίστηκε σε «έκθεση εκτίμησης αγοραίας αξίας ακινήτων» την οποία είχε διενεργήσει ο οικονομολόγος εκτιμητής Σόλων Κεφαλάς, την οποία προσκόμισαν οι κατηγορούμενοι κατά τη διάρκεια των απολογιών τους. Σύμφωνα με την έκθεση, «η ζημία του Ασύλου Ανιάτων» από τις συγκεκριμένες εκποιήσεις ακινήτων «αμφισβητείται». Κατά τον οικονομολόγο – εκτιμητή, «κρίσιμο μέγεθος για την κατάφαση και τον υπολογισμό της ζημίας προκρίνεται η αγοραία αξία του ακινήτου». Δηλαδή «η πραγματική του αξία και η θέση του στην κτηματαγορά» τη χρονική στιγμή της αγοραπωλησίας και όχι η αντικειμενική αξία του ακινήτου, η «οποία αφορά ιδίως τον υπολογισμό της φορολόγησης του ακινήτου».
Ο κ. Κεφαλάς εκτίμησε δύο μεγέθη για τα ακίνητα που πωλήθηκαν. Το ένα ήταν η αγοραία αξία τους και το δεύτερο η αξία της «αναγκαστικής τους πώλησης» λόγω των υποχρεώσεων που είχε το Άσυλο Ανιάτων την επίδικη περίοδο προς το Δημόσιο. Συγκεκριμένα τον Αύγουστο του 2018 οι συνολικές οφειλές του σωματείου ανέρχονταν σε 5,252 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα πάντα με τη γνωμοδότηση του κ. Κεφαλά, η πιθανή τιμή πώλησης των ακινήτων έπρεπε να υπολογιστεί με βάση την αγοραία αξία τους και όχι την αντικειμενική. Επίσης ο κ. Κεφαλάς εκτίμησε την αγοραία αξία των ακινήτων, η οποία κατά την κρίση του ήταν χαμηλότερη από αυτήν που τελικά πωλήθηκαν. Επομένως ο εκτιμητής κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα οικονομικά του Ασύλου Ανιάτων δεν ζημιώθηκαν από τις εκποιήσεις των ακινήτων σε τιμές χαμηλότερες της αντικειμενικής αξίας τους, επειδή οι τιμές πώλησης ήταν πάνω από την αγοραία αξία τους.
Επιπλέον η εισαγγελική λειτουργός επισημαίνει και κάτι ακόμη στην απαλλακτική της πρόταση. Κατά την κρίση της, «από την εκποίηση των ακινήτων δεν πληρείται καν η αντικειμενική υπόσταση του αδικήματος της απιστίας διότι δεν προκύπτει παράβαση των κανόνων επιμελούς διαχείρισης του σωματείου, καθώς το ΔΣ ενήργησε με τον συμφερότερο τρόπο προς εξασφάλιση άμεσης ρευστότητας και σύμφωνα με τα δεδομένα της κτηματαγοράς».
Το ερώτημα βέβαια που εύλογα τίθεται είναι γιατί η εισαγγελική λειτουργός υιοθέτησε τη γνωμοδότηση του κ. Κεφαλά και όχι του εκτιμητή που είχε ορίσει η Δικαιοσύνη και διαπίστωνε ζημία ύψους 4,249 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με νομικές και ανώτατες τραπεζικές πηγές που ειδικεύονται στις εκποιήσεις ακινήτων υπερχρεωμένων δανειοληπτών, η εισαγγελική λειτουργός θα έπρεπε να είχε απευθυνθεί και σε τρίτο εκτιμητή εγνωσμένου κύρους και αξίας (μεγάλη εταιρεία για παράδειγμα), ώστε να διαθέτει ακόμη μία εκτίμηση στα χέρια της προτού αποφανθεί. Κάτι τέτοιο όμως δεν συνέβη. Πλέον αναμένεται η κρίση του Δικαστικού Συμβουλίου επί της απαλλακτικής εισαγγελικής πρότασης, η οποία αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον, καθώς δεν είναι οι μόνες αγοραπωλησίες ακινήτων του Ασύλου Ανιάτων που έχουν καταγγελθεί ενώπιον της Δικαιοσύνης.
Δεύτερη μηνυτήρια αναφορά από τον Δήμο Αθηναίων
Στις 3 Απριλίου 2024 ο Δήμος Αθηναίων (δήμαρχος πλέον είναι ο Χάρης Δούκας) κατέθεσε ακόμη μία μηνυτήρια αναφορά της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών. Αυτό ανέφερε κατά την 22η συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου η αντιδήμαρχος Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Ισότητας του Δήμου Αθηναίων, Μαρία Στρατηγάκη, έπειτα από ερώτηση της δημοτικής συμβούλου με την παράταξη Ανοιχτή Πόλη του Δήμου Αθηναίων, Δέσποινας Αλεβιζάκη. Όπως σημείωσε μεταξύ άλλων η αντιδήμαρχος Κοινωνικής Αλληλεγγύης του Δήμου Αθηναίων, στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών διαβιβάστηκε ένας ογκώδης φάκελος με πολλά στοιχεία σχετικά με τις αγοραπωλησίες ακινήτων της περιόδου 2019-2023. Οι καταγγελίες διαβιβάστηκαν από τον Δήμο Αθηναίων και ενώπιον της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας (ΕΑΔ), ενώ παράλληλα η κυρία Στρατηγάκη ανέφερε και κάτι ακόμη: την πιθανότητα προσφυγής του Δήμου Αθηναίων ενώπιον της Δικαιοσύνης με αίτημα την αντικατάσταση της διοίκησης του Ασύλου Ανιάτων. Όπως είχε κάνει ο Δήμος Αθηναίων και παλαιότερα με τη διοίκηση του Γηροκομείου Αθηνών, όπου και πάλι είχαν ανακύψει ζητήματα κακοδιαχείρισης της ακίνητης περιουσίας για τα οποία επιλήφθηκε η Δικαιοσύνη.
Για την ίδια περίοδο, δηλαδή από το 2019 έως το 2023, είχε καταθέσει μηνυτήρια αναφορά ενώπιον της Δικαιοσύνης και η πρώην νομική σύμβουλος του Ασύλου Ανιάτων, η δικηγόρος Σωτηρία Κουμπούλη.
Στη μηνυτήρια αναφορά των 40 σελίδων γινόταν λόγος για κακοδιαχείριση της ακίνητης περιουσίας του ασύλου, με ενδεχόμενη τέλεση του αδικήματος της απιστίας σε βαθμό κακουργήματος. Ωστόσο σύμφωνα με πληροφορίες της «Μ», η δικογραφία που είχε σχηματιστεί τέθηκε στο αρχείο.
*Όπως δημοσιεύθηκαν στην εφημερίδα ΜΠΑΜ της Κυριακής
