Αθανάσιος Δρούγος: Κυπριακό - Η επόμενη μέρα μετά το ναυάγιο της Γενεύης

Η πρόσφατη Πενταμερής για το Κυπριακό, όπως αναμενόταν, δεν είχε κάποια (έστω οριακά) αποτελέσματα, ενώ 47 χρόνια μετά τη διπλή στρατιωτική εισβολή του Αττίλα, ως και 44 γύρους επαφών των δύο πλευρών με σκοπό την εξεύρεση λύσης, φως στο βάθος του τούνελ δεν φαίνεται να υπάρχει, ενώ τα πράγματα χειροτερεύουν και δεν συγκλίνουν πλέον οι ράγες σε κάποιο σημείο τομής.

Γράφει ο Αθανάσιος Ε. Δρούγος*

Αντίθετα, οι λεγόμενες «νέες ιδέες» του προκλητικού κατοχικού ηγέτη Ερσίν Τατάρ (συνεπικουρούμενες, προφανώς, από τη σκληροπυρηνική – ερντογανική Αγκυρα) εκτρέπουν την όποια (έστω προβληματική) διαδικασία δεκαετιών στα Ηνωμένα Εθνη.

Παρά τη σχετική επιμονή επί της ομιχλώδους και αδύναμης διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας για οριακή επίλυση του μείζονος διεθνούς ζητήματος, οι θέσεις Ερντογάν – Τατάρ περί διχοτόμησης της νήσου ή μιας πολύ χαλαρής και διαλυτικής συνομοσπονδίας εκτροχιάζουν την ισχύουσα διαδικασία και οδηγούν το μέλλον της Κύπρου σε αχαρτογράφητα νερά. Ακόμα και αυτή η χαλαρή διζωνική ομοσπονδία είναι άγνωστο αν μπορεί να επιβιώσει, γιατί χαρακτηρίζεται από πολλά και χτυπητά κενά…

Πρώτον: Η πραγματικότητα για το Κυπριακό είναι ότι, δυστυχώς, από ένα μείζον θέμα κατοχής, εισβολής, διάπραξης θηριωδών, παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ύπαρξης αγνοουμένων και συνεχών προκλητικών στρατιωτικών ενεργειών, έχει μεταπέσει σε ένα πλαίσιο δικοινοτικών συνομιλιών, στις οποίες συζητούνται από διαδοχικούς Ελληνοκύπριους προέδρους και αντίστοιχους κατοχικούς ηγέτες θέματα δευτερεύουσας σημασίας. Δηλαδή, με τις συνεχείς υποτροπές χρόνων εμφανίζεται το Κυπριακό ως δικοινοτικό θέμα. Αν είναι δυνατόν! Και οι εγγυήτριες δυνάμεις είτε κινούνται προκλητικά (Τουρκία) είτε αρκετά φοβικά (διαχρονικά η Ελλάδα) είτε υποκριτικά και ύπουλα (η Βρετανία).

Δεύτερον: H πρωτοβουλία Τατάρ το βράδυ της Μεγάλης Τετάρτης, παρουσιάζοντας γραπτώς τα έξι σημεία του, επισημοποίησε πως η Αγκυρα και η κατεχόμενη Κύπρος (ψευδοκράτος) έχουν πλέον μια άλλη προσέγγιση και βρίσκονται σε άλλο μήκος κύματος, επιδιώκοντας είτε νέο κράτος είτε ένταξη στον τουρκικό εδαφικό κορμό. Προς αυτή την κατεύθυνση συνέτειναν τα τελευταία τρία χρόνια τα ενισχυμένα ενεργειακά θέματα, οι θαλάσσιες ζώνες, η στρατιωτικοποίηση της Ανατολικής Μεσογείου από τους Ερντογάν και Ακάρ, ως και το διευρυμένο ναυτικό δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας» στο πλαίσιο της τουρκικής κινητικότητας για αναβαθμισμένο περιφερειακό ρόλο, ως και η πολιτική κρίση της Αγκυρας με ορισμένα γειτονικά κράτη της περιοχής. Ο γ.γ. του ΟΗΕ προχώρησε στην άτυπη Πενταμερή σε μια προσπάθεια να «επαναφορτίσει» μια παρακμιακή και παραπαίουσα κατάσταση στο Κυπριακό. Ενας από τους προκατόχους του Γκουτέρες στη θέση του γ.γ., ο Νταγκ Χάμαρσκελντ, είπε τον καιρό του Ψυχρού Πολέμου: «Ο ΟΗΕ δεν δημιουργήθηκε για να πάει την ανθρωπότητα στον Παράδεισο, αλλά για να σώσει την ανθρωπότητα από την Κόλαση». Αυτό ας το έχουμε στα υπόψη μας.

Χαρακτηριστικά, ο γ.γ. δεν είπε ποιος και γιατί ευθύνεται για την υποτροπή της Πενταμερούς, αφού δεν μπορούσε να το κάνει, τη στιγμή που μέσα στο καλοκαίρι (σε 2-3 μήνες) πρότεινε να λάβει χώρα μια δεύτερη Πενταμερής, με πολύ αβέβαια αποτελέσματα, την ώρα που ο Τατάρ επιδιώκει πρώτα μια διεθνή αναγνώριση του ψευδοκράτους και μετά μια συζήτηση επί «ισοδύναμων και ισοϋψών κρατικών οντοτήτων»! Η πρόταση Τατάρ είναι εφιάλτης και πολύ πιο ακραία ακόμα από τις όποιες πλέον εξωφρενικές θέσεις των προκατόχων του σε άλλες εποχές Ερογλου – Ταλάτ, Ακιντζί κ.ά. (αυτοί ήσαν τουρκο-κατευθυνόμενοι αλλά όχι τουρκο- αγκυλωμένοι). Από τα περίεργα της υπόθεσης είναι ότι ο Τατάρ κάνει λόγο για εκτός Ηνωμένων Εθνών διχοτομικές λύσεις, και ο Πορτογάλος γ.γ., ενώ τα βλέπει, δεν τα αποκλείει εν τη γενέσει τους.

Τρίτον: Οι Αμερικανοί, οι Γερμανοί και ο αρμόδιος επίτροπος Μπορέλ της Ε.Ε. εμμένουν στην ομοσπονδιακή λύση. Ομως, «το ταγκό και το βαλς θέλουν δύο», οπότε, με δεδομένες τις τουρκικές διχοτομικές θέσεις του σήμερα, δύσκολα προχωράει η διαδικασία. Οι ανακοινώσεις του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ (διά στόματος Φίλιπ Ρίκερ), αλλά και του Βερολίνου, ασφαλώς υποστηρίζουν τη διαδικασία του ΟΗΕ, όμως δεν μπορούν να επιβληθούν. Δεν πρόκειται κάποιος διεθνής στρατιωτικός συνασπισμός να περάσει τη γραμμή Αττίλα και να επιβάλει λύση. Ούτε προφανώς η Ελλάδα έχει τις στρατιωτικές δυνατότητες να επέμβει στην Ανατολική Μεσόγειο και να ανακαταλάβει την Κυρήνεια, τον Καραβά και τη Ριζοκαρπασία. Αυτά δεν γίνονται σήμερα.

Δεν μας ευνοούν καθόλου οι στρατιωτικοί συσχετισμοί στη συγκεκριμένη περιοχή. Η Ε.Ε., της οποίας η Κύπρος είναι κράτος-μέλος, αποδείχθηκε πως δεν έχει επιρροή και σε αυτό το θέμα. Εδώ, δεν την ήθελαν ούτε για παρατηρητή στη Γενεύη. Επιπροσθέτως, έχει αλλάξει ο βρετανικός ρόλος σε αρκετές πτυχές του Κυπριακού. Αν διαβάσει κάποιος προσεκτικά τις 116 σελίδες της καλογραμμένης Εκθεσης του Λονδίνου για τον παγκόσμιο ρόλο του Λονδίνου σε μετά Brexit, θα αντιληφθεί διάφορα… Στη Γενεύη, χωρίς να καταλάβουμε διάφορα πράγματα, το Λονδίνο ευνοεί «σταδιακά μεταλλαγμένες επιλογές»… Συνεπώς, και το Σ.Α./ΟΗΕ να εξέδιδε μια απόφαση, αυτή δεν επρόκειτο να υιοθετούνταν στην πράξη (πέραν γενικολογικών θέσεων), γιατί βρίσκονται σε άλλες κατευθύνσεις τα συμφέροντα των ισχυρών του πλανήτη, ενώ η Αγκυρα είναι σε πλήρη αναθεωρητική ρότα.

Τέταρτον: Επειδή διολισθαίνουμε επικίνδυνα σε περίεργες ατραπούς στο Κυπριακό, η Αθήνα και η Λευκωσία θα πρέπει να προχωρήσουν σε κατάρτιση και παρουσίαση εκλεπτυσμένων και σύγχρονων ιδεών που ταιριάζουν στα ζητήματα του 21ου αιώνα. Ας δει κάποιος πώς έχει αλλάξει το Παλαιστινιακό από το 1948 μέχρι σήμερα (που επίσης δεν έχει επιλυθεί, αλλά πολλά και διάφορα σχέδια επικαιροποιήθηκαν). Ειδικά η Λευκωσία θα πρέπει να αντιληφθεί ότι ήταν διαφορετική η περίοδος Μακαρίου – Ντενκτάς από εκείνη των Χριστόφια – Ταλάτ, μέχρι τη σημερινή Αναστασιάδη – Τατάρ. Επιπροσθέτως, το Κυπριακό είναι σημαντικό να αναλυθεί στο πλαίσιο της νέας -και υπό διαμόρφωση «συναλλακτικής»- σχέσης των Αμερικανών με τους Τούρκους. Ας παρατηρήσουμε την περίπτωση του βορειοϊρλανδικού ζητήματος (ιστορικά και διαχρονικά εδώ και δεκαετίες μέχρι τις Συμφωνίες της Μεγάλης Παρασκευής του 1998) ή του Γαλλόφωνου Κεμπέκ και πώς μετεξελίχθηκαν. Είναι η ώρα να δούμε κάποιες διευρυμένες λύσεις και να τις προβάλουμε. Η διζωνική-δικοινοτική βρίσκεται σε φάση παρακμής. Δεν μπορεί να επιμένεις στα ήδη περιθωριοποιημένα σχέδια από εμάς τους ίδιους (αμφισβητείται από πολλούς στην Κύπρο).

*Ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος είναι Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Μαρία Αντωνίου: «Το ρουσφέτι για τη Νοτοπούλου έγινε χρήσιµο»