Χιλιοειπωμένες οι προτάσεις της «Επιτροπής Πισσαρίδη» για τα δικαστήρια

Η «Επιτροπή Πισσαρίδη» πρότεινε να δημιουργηθούν εξειδικευμένα τμήματα στα ελληνικά δικαστήρια για υποθέσεις σημαντικού οικονομικού ενδιαφέροντος με ανώτατο όριο 12 μηνών έως την απόφαση, στο πρότυπο και άλλων ευρωπαϊκών χωρών, με προεδρεύοντες ειδικά καταρτισμένους δικαστές που θα μπορούν ενδεχομένως να λαμβάνουν αποφάσεις και κατόπιν γνωμοδότησης εξειδικευμένων τεχνικών συμβούλων.

Η πρόταση αυτή είναι τα τελευταία χρόνια χιλιοειπωμένη από τους θεσμούς και έχει ενσωματωθεί σε επίσημα κείμενα όπως οι εκθέσεις της Κομισιόν για το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο. Ωστόσο, αν και στις προτάσεις και στις εξαγγελίες πάμε καλά τα πάντα χωλαίνουν στην εφαρμογή.

Το ελληνικό σύστημα δικαιοσύνης αντιμετωπίζει προκλήσεις και απαιτεί συνεχείς μεταρρυθμιστικές προσπάθειες, για την αποδέσμευση των επενδύσεων, τη βελτίωση της λειτουργίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος, καθώς και του επιχειρηματικού περιβάλλοντος.

Οι μεταρρυθμίσεις που εγκρίθηκαν στο πλαίσιο των προγραμμάτων οικονομικής προσαρμογής εφαρμόστηκαν κατά κύριο λόγο εν μέρει, ενώ απομένουν να γίνουν πολλά σχετικά με την έγκριση οργανωτικών αλλαγών στα δικαστήρια, την αντιμετώπιση επιχειρησιακών ζητημάτων στην αποτελεσματική διαχείριση των δικαστηρίων, τη θέσπιση μέτρων για την επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης, τη διευκόλυνση και την ενθάρρυνση της προσφυγής σε εναλλακτικούς μηχανισμούς επίλυσης διαφορών και τη μεταρρύθμιση και την εδραίωση παρωχημένης και συχνά κατακερματισμένης και υπερβολικά περίπλοκης νομοθεσίας.

Το ελληνικό σύστημα δικαιοσύνης εξακολουθεί επίσης να αντιμετωπίζει προκλήσεις όσον αφορά την αποτελεσματικότητά του. Οι πρόσφατες δικαστικές στατιστικές δείχνουν ότι, ειδικότερα, το σύστημα αστικών δικαστηρίων εξακολουθεί να αντιμετωπίζει αυξανόμενες προκλήσεις όσον αφορά στην απόδοση, καθώς ο χρόνος που απαιτείται για την επίλυση αστικών και εμπορικών διαφορών σε πρώτο βαθμό αυξήθηκε και πάλι, παραμένοντας σημαντικά πάνω από τα προ της κρίσης επίπεδα (559 ημέρες το 2018 έναντι 190 ημερών το 2010). Επιπλέον, η παραγωγικότητα των πρωτοβάθμιων δικαστηρίων μειώνεται όσον αφορά το ποσοστό επίλυσης αστικών και εμπορικών υποθέσεων αμφισβητούμενης δικαιοδοσίας, γεγονός που σημαίνει ότι η Ελλάδα αντιμετωπίζει σαφή κίνδυνο δημιουργίας νέων καθυστερήσεων.

Τέλος, όσον αφορά στην ποιότητα, το ελληνικό σύστημα δικαιοσύνης υστερεί σε ορισμένες πτυχές. Αυτό αφορά ιδίως τομείς όπως η ηλεκτρονική υποβολή και επεξεργασία εγγράφων και η ηλεκτρονική επικοινωνία μεταξύ δικαστηρίων και χρηστών των δικαστηρίων, η διαθεσιμότητα πληροφοριών σχετικά με το δικαστικό σύστημα, τόσο για το ευρύ κοινό, όσο και για συγκεκριμένες ομάδες χρηστών ή η χρήση ερευνών που διεξάγονται μεταξύ των χρηστών των δικαστηρίων ή των ασκούντων νομικά επαγγέλματα.