PLUS
Την υπογράφει ο Federico Carrasco, επιστήμονας Πληροφορικής και επιχειρηματίας, απόφοιτος του Τμήματος Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Πατρών
Της Ελένης Καρανικόλα – Κοντορούση
Νέα τεχνική έκθεση – φωτιά που αποκαλύπτει σήμερα η «ΜΠΑΜ στο Ρεπορτάζ» ανατρέπει για ακόμη μία φορά όσα γνωρίζαμε μέχρι σήμερα για τα τρία βίντεο που προσκομίστηκαν από τον Βασίλη Καπερνάρο, δικηγόρο της Interstar, στον ανακριτή στις 5 Φεβρουαρίου 2025, τα οποία ω του θαύματος αποτελούν και τα μοναδικά «ντοκουμέντα» που φέρεται να απεικονίζουν την εμπορική αμαξοστοιχία λίγο πριν ΑΠΌ τη μοιραία σύγκρουση της στα Τέμπη το βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου 2023.
Τα συμπεράσματα στα οποία καταλήγει η τεχνική έκθεση αμφισβητούν ευθέως τη γνησιότητα των βίντεο που χρησιμοποιήθηκαν ως αποδεικτικά μη ύπαρξης εύφλεκτου υλικού στην αμαξοστοιχία, και εντοπίζουν πολλαπλές ανωμαλίες και ενδείξεις ψηφιακής επεξεργασίας, αφού σύμφωνα με όσα καταγράφονται μεταξύ άλλων:
– Το εν λόγω βιντεοληπτικό υλικό υψηλής ευκρίνειας δεν δύναται να έχει ληφθεί την 28.2.2023, δεδομένου ότι κατά τον συγκεκριμένο χρόνο στο σημείο είναι πιθανό να βρισκόταν εγκατεστημένο σύστημα αναλογικών καμερών τύπου CCTV, το οποίο δεν υποστηρίζει καταγραφή σε υψηλή ανάλυση.
– Από το πρωτογενές βίντεο διαγράφηκαν μαζικά καρέ βίντεο (~25 frames ανά δευτερόλεπτο, ~125 frames συνολικά) και αντικαταστάθηκαν πλήρως με άλλα επεξεργασμένα.
– Είναι ορατές σε όλα τα βίντεο και σε πολλαπλές σκηνές οι ενδείξεις για ψηφιακή επεξεργασία του εμφανούς υδατογραφήματος.
Την τεχνική έκθεση – κόλαφο υπογράφει ο Federico Carrasco, επιστήμονας Πληροφορικής και επιχειρηματίας, απόφοιτος του Τμήματος Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και Πληροφορικής Πανεπιστημίου Πατρών, με εξειδίκευση στην Τεχνητή Νοημοσύνη, στα Πολυμέσα, στην Κυβερνοασφάλεια και στο Metaverse, αποδεχόμενος αίτημα του Βασίλη Κοκοτσάκη, ειδικού σε θέματα πυρκαγιάς και τεχνικού συμβούλου οικογενειών θυμάτων.
Ένα από τα κύρια ευρήματα που παρουσιάζει η έκθεση είναι πως «από τα βίντεο απουσιάζουν τα κρίσιμα μεταδεδομένα προέλευσης, όπως το Media Created, το οποίο καθορίζει την ημερομηνία δημιουργίας τους, ενώ η ΔΕΕ βασίστηκε σε εύκολα επεξεργάσιμες ημερομηνίες συστήματος αρχείων (File Last Modified, File Created), χωρίς να λάβει υπόψη ότι μπορούν να τροποποιηθούν με απλές εντολές». Ακόμα, «οι τιμές κατακερματισμού (SHA1/MD5) δεν αλλάζουν μετά την τροποποίηση των ημερομηνιών, γεγονός που καθιστά αναξιόπιστη τη χρήση τους ως απόδειξη ακεραιότητας».
Αντιφάσεις
Στην τεχνική έκθεση καταγράφονται αντιφάσεις και στις ημερομηνίες. «Η εμφανής ημεροχρονολογία και το ψηφιακό υδατογράφημα στα βίντεο εμφανίζουν ασυνέχειες (π.χ. διαφοροποιήσεις 1-3 δευτερολέπτων), γεγονός που σύμφωνα με τον κατασκευαστή Hikvision υποδηλώνει τροποποίηση ή ένθεση βίντεο. Σε πολλά καρέ λείπουν ολόκληρα δευτερόλεπτα, γεγονός που αποδεικνύει αποκοπή/προσθήκη περιεχομένου». Υπάρχουν επίσης και χρονολογικές ανακολουθίες: «Τουλάχιστον δύο από τα τρία βίντεο έχουν καταγραφεί από κάμερες Full HD (1920×1080), οι οποίες τοποθετήθηκαν μετά τις 2.10.2023, σύμφωνα με δημόσιες δηλώσεις και τεχνικές προδιαγραφές. Αυτό καθιστά αδύνατη την καταγραφή του υλικού στις 28.2.2023 με κάμερες υψηλής ευκρίνειας, καθώς εκείνη την περίοδο οι σήραγγες διέθεταν αναλογικά συστήματα CCTV χωρίς δυνατότητα υψηλής ευκρίνειας».
Μέσα από επιστημονική ανάλυση η έκθεση αναφέρει ενδείξεις επεξεργασίας και απόκρυψης στοιχείων.
«Πρώτη και Δεύτερη Μηχανή: Ο αριθμός μηχανής 120-022 (πρώτη) και 120-012 (δεύτερη) δεν είναι ορατός στα βίντεο λόγω ψηφιακής θόλωσης και γεωμετρικών αλλοιώσεων», επισημαίνοντας, μάλιστα, πως «στην έκθεση της ΔΕΕ απουσιάζει η ταυτοποίηση των μηχανών, παρά τη σημασία τους για την επαλήθευση της αμαξοστοιχίας».
Ο Federico Carrasco απαριθμεί στα συμπεράσματα της έκθεσης τεχνικές ανωμαλίες στη δομή και στο περιεχόμενο.
«Τα βίντεο παρουσιάζουν σφάλματα συμμόρφωσης MPEG4 (Bitstream synchronisation lost), που υποδηλώνουν κατεστραμμένη ή ελλιπή επεξεργασία.
Παρατηρήθηκαν μη αύξουσες χρονικές σφραγίδες (DTS), γεγονός που αποδεικνύει επεξεργασμένα/κομμένα καρέ» και επιπλέον κάνει λόγο για μαζική διαγραφή καρέ βίντεο καθώς: «Μετά από έλεγχο GTIME σε ψηφιακά υδατογραφήματα προέκυψε ότι απουσιάζει μεγάλος αριθμός δευτερολέπτων».
Ακόμη μία σημαντική παρατήρηση είναι η εξής: «Είναι ορατές σε όλα τα βίντεο και σε πολλαπλές σκηνές οι ενδείξεις για ψηφιακή επεξεργασία του εμφανούς υδατογραφήματος».
Συμπεράσματα
Η έκθεση καταλήγει στα εξής βασικά συμπεράσματα:
- Τα βίντεο φέρονται να έχουν υποστεί ψηφιακή επεξεργασία, με ενδείξεις για:
- Ένθεση/αφαίρεση περιεχομένου (ασυνέχειες και αποκοπές σε
υδατογραφήματα και χρονικές «σφραγίδες»).
- Η ακατάλληλη κοπή/συγχώνευση είναι αποτέλεσμα ατελούς ψηφιακής επεξεργασίας, καθώς και τα κατεστραμμένα και ελλείποντα καρέ που αναδεικνύουν τα ειδικά τεχνικά εργαλεία.
- Τεχνητή θόλωση κρίσιμων στοιχείων (αριθμοί μηχανών).
- Πιθανές ασυμφωνίες με τα τεχνικά χαρακτηριστικά των καμερών που ήταν εγκατεστημένες το 2023.
- Τα βίντεο έχουν σοβαρές ενδείξεις ότι αποτελούν προϊόν αναπαραγωγής σε χρόνο μεταγενέστερο του δυστυχήματος και είναι επιπλέον ψηφιακώς επεξεργασμένα.
- Ένδειξη σκηνοθεσίας είναι ότι σε κανένα βίντεο δεν βλέπουμε σημάνσεις για τις 2 μηχανές, καθότι διακρίνεται ότι αποκρύπτονται τεχνητά μέσω ψηφιακής επεξεργασίας και γιατί φαίνεται ότι βλέπουμε 3 φορτάμαξες μερικώς φορτωμένες με λαμαρίνες χωρίς τα αναμενόμενα πλάτη, ύψη φορτίου και αναμενόμενη πρόσδεση.
- Ένδειξη του χρόνου καταγραφής τους μετά το δυστύχημα είναι η ανάλυση των βίντεο που υποδεικνύει ότι έγινε χρήση των νεότερων καμερών υψηλής ευκρίνειας που δεν υπήρχαν συνδεδεμένες στα καταγραφικά την ημερομηνία του δυστυχήματος, σύμφωνα με τις υπάρχουσες γνωστές συμβάσεις αλλά και τις επίσημες δημόσιες δηλώσεις της εταιρείας Interstar.
- Η έκθεση διερεύνησης βιντεοσκοπικού υλικού διέλευσης της εμπορικής αμαξοστοιχίας 63503 από τις σήραγγες Πλαταμώνα και Ραψάνης (Βασιλάκος/Μπατζόπουλος) ταυτοποίησε μέρος της εμπορικής αμαξοστοιχίας, αφήνοντας εκτός το «υλικό» (2 νέες ηλεκτράμαξες + 3 νέες φορτάμαξες ) που φαίνεται να χρησιμοποιήθηκε στη μεταγενέστερη βιντεολητική διαδικασία, ψηφιακή καταγραφή και ψηφιακή επεξεργασία. Επιπλέον άφησε εκτός ταυτοποίησης το βίντεο 4 λόγω χαμηλής λήψης γιατί δεν φαίνονται τα διακριτικά των containers, αναφέροντας μόνο ότι εντόπισε σε αυτό 2 ηλεκτράμαξες και 3 φορτάμαξες που φέρουν ως φορτίο λαμαρίνες, χωρίς να τις ταυτοποιήσει με οποιονδήποτε τρόπο με την πραγματική αμαξοστοιχία 63503.
- Μετά τις παραπάνω διαπιστώσεις που στοιχειοθετούν τη μη αποδεδειγμένη αυθεντικότητα και γνησιότητα των (3) βίντεο που προσκομίστηκαν από την Interstar και αφορούν την κατ’ αυτούς κίνηση της εμπορικής αμαξοστοιχίας στην κρίσιμη ημερομηνία και ώρα και τα οποία εξετάστηκαν και αξιολογήθηκαν από τη ΔΕΕ/ΕΛ.ΑΣ., καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως «δεν συντρέχουν κατ’ ουδέναν τρόπο προϋποθέσεις που να επιβεβαιώνουν τα συμπεράσματα της ΔΕΕ, αντίθετα ενισχύονται όλες οι περί του αντιθέτου επισημάνσεις και διαπιστώσεις της παρούσης έκθεσης».
Mε ανακοίνωσή της η Διεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών (Δ.Ε.Ε ) της ΕΛ.ΑΣ. απαντά σε δημοσιεύματα που αμφισβητούν την γνησιότητα των τριών επίμαχων βίντεο, που φέρεται να απεικονίζουν την εμπορική αμαξοστοιχία που συγκρούστηκε στα Τέμπη (τα οποία είχε προσκομίσει ο δικηγόρος της εταιρίας Interstar, Βασίλης Καπερνάρος δύο χρόνια μετά τη σύγκρουση).
Η Δ.Ε.Ε ξεκαθαρίζει πως από την έρευνα που έκαναν, δεν προκύπτει πιθανότητα παραποίησης των ημεροχρονολογιών, επισημαίνοντας μεταξύ άλλων πως η υπευθυνότητα, η επιστημονική ακρίβεια και η αντικειμενικότητα των ερευνών της Διεύθυνσης Εγκληματολογικών Ερευνών είναι αδιαπραγμάτευτες.
Η ανακοίνωση της Δ.Ε.Ε
Με αφορμή δημοσιεύματα και διαδικτυακές αναφορές τρίτων που αμφισβητούν την πληρότητα και την αξιοπιστία της εργαστηριακής διερεύνησης από τη Διεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών (Δ.Ε.Ε.) της Ελληνικής Αστυνομίας αναφορικά με τα βίντεο που σχετίζονται με το σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών, επισημαίνονται τα εξής:
Η Διεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών είναι η καθ’ ύλη αρμόδια Υπηρεσία της Ελληνικής Αστυνομίας για τη διενέργεια εγκληματολογικών ερευνών και τη σύνταξη εργαστηριακών πραγματογνωμοσυνών, εφαρμόζοντας σύγχρονες, επιστημονικοτεχνικά τεκμηριωμένες, διεθνώς αναγνωρισμένες και δικαστικά παραδεκτές μεθόδους, οι οποίες είναι πιστοποιημένες σύμφωνα με διεθνή πρότυπα ISO.
Στο πλαίσιο αυτό και κατόπιν παραγγελίας του αρμόδιου Εφέτη Ανακριτή, η Δ.Ε.Ε. συνέταξε δύο εκθέσεις εργαστηριακής πραγματογνωμοσύνης, στις οποίες αποτυπώνονται με ακρίβεια όλες οι ενέργειες που αφορούν την ιχνηλασιμότητα των αρχείων, την ανάλυση των καταγραφών συμβάντων συστήματος, καθώς και τον τεχνικό έλεγχο για τυχόν αλλοιώσεις ή επεξεργασίες του οπτικοακουστικού υλικού.
Πιο αναλυτικά, αναλύθηκαν όλες οι πτυχές της διαδρομής των επίμαχων αρχείων βίντεο, τόσο στη συσκευή καταγραφής, όσο και στους κεντρικούς εξυπηρετητές / περιφερειακά μηχανήματα. Επίσης, αποτυπώθηκαν οι ενέργειες των χρηστών και το ιστορικό των αρχείων προς την πλήρη ιχνηλασιμότητα αυτών, ενώ αναπτύχθηκε και ειδικό λογισμικό με το οποίο επετεύχθη αποκρυπτογράφηση αρχείων καταγραφής συμβάντων.
Ενδεικτικά:
1. όλες οι πληροφορίες, που αναφέρονται ως «παραλείψεις» ή «ανεξερεύνητα ερωτήματα», αναδείχθηκαν και αποτελούν μέρος των εκθέσεων εργαστηριακής πραγματογνωμοσύνης, τα οποία εντοπίστηκαν, αναλύθηκαν και αποτυπώθηκαν με σαφήνεια, προκειμένου ο κ. Ανακριτής να έχει ολοκληρωμένη άποψη ως προς το ιστορικό και την ιχνηλασιμότητα αρχείων
2. οι συναρτήσεις κατακερματισμού (MD5 και SHA-1), που από εκθέσεις τεχνικών συμβούλων θεωρούνται ως μη αξιόπιστες, χρησιμοποιούνται από όλα τα εγκληματολογικά εργαστήρια παγκοσμίως και αποτελούν μέρος τυποποιημένης διαδικασίας λειτουργίας της Δ.Ε.Ε. (ISO17020). Σημειώνεται ότι από τη Δ.Ε.Ε. στην εν λόγω υπόθεση, όπως και σε όλες τις υπό έρευνα υποθέσεις, χρησιμοποιούνται και οι δύο συναρτήσεις συνδυαστικά, καθιστώντας πρακτικά αδύνατο τον εντοπισμό δύο διαφορετικών αρχείων με τον ίδιο συνδυασμό αλφαριθμητικών ταυτοτήτων,
3. καταγράφηκαν αμφότερες οι εκδόσεις των λογισμικών «IVMS» και αναλύθηκαν ως προς τον τρόπο λειτουργίας τους, με σκοπό τον εντοπισμό στοιχείων αναφορικά με την ιχνηλασιμότητα των αρχείων βίντεο,
4. ως προς τη φερόμενη παράλειψη των μεταδεδομένων των αρχείων βίντεο από τις εκθέσεις εργαστηριακής πραγματογνωμοσύνης, κατόπιν πολλαπλών εργαστηριακών δοκιμών προέκυψε ότι τα επίμαχα συστήματα δημιουργούν αρχεία βίντεο ιδιωτικής «proprietary» κωδικοποίησης και δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως ένα «τυπικό» αρχείο διαμόρφωσης «.mp4»,
5. δεν προκύπτει πιθανότητα παραποίησης των ημεροχρονολογιών τόσο στους προσωπικούς υπολογιστές, όσο και στους εξυπηρετητές, δεδομένου ότι εξήχθησαν όλα τα αρχεία καταγραφής συμβάντων, τα οποία αποτελούν μέρος της εξέτασης και των εργαστηριακών δοκιμών, ενώ
6. ως προς τα ψηφιακά υδατογραφήματα, πραγματοποιήθηκαν πλήθος εργαστηριακών δοκιμών (όπως έλεγχος ανθεκτικότητας του υδατογραφήματος και συμπεριφορά αυτού, συγχώνευση βίντεο, επέμβαση σε αδόμητη μορφή, χρήση λογισμικών επεξεργασίας κ.λπ.) σε αντίγραφα των επίμαχων αρχείων βίντεο, καθώς και σε πληθώρα αρχείων βίντεο διαφορετικών μοντέλων και εκδόσεων καταγραφικών συστημάτων του κατασκευαστή, σύμφωνα και τα σχετικά τεχνικά εγχειρίδια, από την ανάλυση των οποίων προέκυψε όμοια συμπεριφορά με αυτή σε μη επεξεργασμένα βίντεο.
Η Διεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών διαθέτει ειδικευμένο προσωπικό, τεχνογνωσία και επιχειρησιακή ετοιμότητα για την ανάλυση ακόμα και των πιο σύνθετων ψηφιακών δεδομένων, και στέκεται με διαχρονική συνέπεια στον θεσμικό της ρόλο: την υποστήριξη της Δικαιοσύνης με τεχνικά αδιάσειστα και νομικά παραδεκτά ευρήματα.
Η υπευθυνότητα, η επιστημονική ακρίβεια και η αντικειμενικότητα των ερευνών της Διεύθυνσης Εγκληματολογικών Ερευνών είναι αδιαπραγμάτευτες.
Η Ελληνική Αστυνομία θα συνεχίσει να συμβάλει έμπρακτα, με επαγγελματισμό και υπευθυνότητα, στις έρευνες των δικαστικών Αρχών και οποιαδήποτε αναφορά γίνεται προς την αντίθετη κατεύθυνση, όχι μόνο δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα αλλά σκοπεύει στον αποπροσανατολισμό και τη δημιουργία λανθασμένων εντυπώσεων στην κοινή γνώμης.
