Ευστάθιος Βεργώνης: Να μη γίνει η δικαιοσύνη ο χαμένος από την υγειονομική κρίση

Μετά από ένα μήνα αποτελεσματικής εφαρμογής των περιοριστικών μέτρων και με ήδη εκκινούσα την συζήτηση για τον τρόπο της σταδιακής επανέναρξης των κρατικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων, ήδη έχουν υπάρξει θεαματικές μεταβολές στις λειτουργίες αυτές. Κορυφαίο παράδειγμα η εκπαίδευση, όπου σε όλες τις βαθμίδες της, η εκπαιδευτική διαδικασία γίνεται από απόσταση. Παρακολουθώ, όχι χωρίς ζήλεια ομολογώ, τα παιδιά μου, ένα στην μέση και δύο στην ανώτατη εκπαίδευση, να κλείνουν ένα μήνα ήδη απολύτως προσαρμοσμένα στην συμμετοχή τους στην εκπαίδευση από το σπίτι. Επίσης τους πολλούς φίλους στον ιδιωτικό τομέα, αλλά και στον δημόσιο, να εξακολουθούν την προσφορά εργασίας, με τα μέσα που μέχρι τώρα είχαν στην διάθεσή τους, χωρίς επί πλέον δαπάνες από τον εργαζόμενο ή τον εργοδότη. Το σημαντικό δεν είναι μόνο ότι η μεταβολή αυτή θα αποτελέσει σημαντικό εφόδιο για το μέλλον, αλλά σήμερα κυρίως το ότι η εξ αποστάσεως εργασία θα διευκολύνει και θα κάνει πιο ευέλικτο και ασφαλές το μεταβατικό στάδιο που θα χρειαστεί για την ασφαλή επάνοδο της κοινωνικής ζωής σε φυσιολογικού ρυθμούς.

Ενώ όμως παρατηρούνται μεγάλες προσπάθειες για την εξ αποστάσεως εργασία σε όλους του σημαντικούς τομείς της δημόσιας ζωής, απουσιάζει οποιαδήποτε προσπάθεια για την θεσμοθέτηση τέτοιων ρυθμίσεων στην απονομή της δικαιοσύνης. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Δικαιοσύνη ως ανεξάρτητη εξουσία, και βασικό θεσμικό αντίβαρο για την κοινωνική εξισορρόπηση, αποτελεί την σημαντικότερη κρατική λειτουργία, για την ομαλή κοινωνική πορεία. Ο μόνος τρόπος αντιμετώπισης της υγειονομικής κρίσης μέχρι στιγμής,  είναι η αποχή από την εκδίκαση της συντριπτικής πλειονότητας των υποθέσεων, χωρίς να έχει γίνει ούτε μια παρέμβαση, σε οποιοδήποτε επίπεδο, είτε νομοθετικό, με Πράξη νομοθετικού περιεχομένου ή Υπουργική απόφαση, είτε διοικητικό, με εγκύκλιο, για την εκτέλεση οποιασδήποτε διαδικαστικής πράξης με ηλεκτρονικό τρόπο.

Στο χώρο μάλιστα της Δικαιοσύνης υπάρχει το παράδοξο ότι ενώ ένα υπερμέγεθες ποσοστό των απασχολουμένων, Δικαστών, Εισαγγελέων, Δικηγόρων και Γραμματέων, για την διεκπεραίωση της εργασίας τους χρησιμοποιούν ηλεκτρονικό υπολογιστή, με δικές τους δαπάνες, δημιουργούν και επεξεργάζονται ψηφιακά αρχεία, η άμεση παράδοση της εργασίας τους γίνεται με τον παραδοσιακό προτεχνολογικό τρόπο.

Το εντελώς παράδοξο και ανησυχητικό είναι ότι η απονομή της Δικαιοσύνης στην χώρα μας αποτέλεσε και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα της κρατικής λειτουργίας, σε ό,τι αφορά τον χρόνο της απονομής της.  Θεωρείται μάλιστα ότι η επιτάχυνση της απονομής της Δικαιοσύνης, θα δώσει πολλαπλάσιους ρυθμούς ανάπτυξης της χώρας. Παράλληλα η ψηφιοποίηση της λειτουργίας της θεωρείται πλέον το κρίσιμο μέγεθος για την επίτευξη της επιτάχυνσης.

Η υγειονομική κρίση και η κοινωνική αποστασιοποίηση λειτούργησε παράλληλα και ως επιταχυντής της πορείας προς την λεγόμενη 4η βιομηχανική επανάσταση. Στο χώρο όμως της Δικαιοσύνης δεν κινείται τίποτε προς αυτή την κατεύθυνση, παρά την υποδομή σε προσωπικό και εξοπλισμό. Επείγει επομένως ο άμεσος σχεδιασμός και εισαγωγή της εξ απόστασης λειτουργίας της Δικαιοσύνης, όπου αυτό είναι άμεσα εφικτό, όπως στην διαδικασία των δικαστικών συμβουλίων, είτε δικαιοδοτικά για την έκδοση βουλευμάτων είτε διοικητικά, για την υπηρεσιακή κατάσταση δικαστικών λειτουργών και υπαλλήλων

Πολύ ανησυχητικό είναι και το γεγονός ότι σε όλο τον πλούσιο δημόσια διάλογο για την κλιμακωτή αποκλιμάκωση και την σταδιακή άρση των μέτρων ή αντικατάστασή τους με ελαφρότερα, που γίνεται στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, αλλά και από όλους τους παράγοντες του δημοσίου βίου, απουσιάζει οποιαδήποτε αναφορά στο πως θα γίνει η διαδικασία αυτή στην Δικαιοσύνη. Ας μην γελιόμαστε, ο τρόπος που λειτουργούσε η δικαιοσύνη , από υγειονομική άποψη δημιουργεί υπερεστίες μετάδοσης του ιού. Οποιαδήποτε μέτρα και αν αρθούν, η άρση θα έχει ολέθριες επιπτώσεις, αν δεν διασφαλιστεί η αποτροπή συγκέντρωσης προσώπων, κατά την διεξαγωγή των διαδικασιών απονομής της Δικαιοσύνης.

Ας μη χάσει η Δικαιοσύνη και η χώρα και αυτή την ευκαιρία.

Ευστάθιος Βεργώνης

Αντεισαγγελέας Εφετών Αθηνών, μέλος του ΔΣ της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων

Κορωνοϊός: Διαβάστε εδώ όλες τις εξελίξεις για τον φονικό ιό

Live: Ο παγκόσμιος χάρτης εξάπλωσης της πανδημίας