Η διαθήκη του Μίκη

Γενικές περιγραφές για τη διάθεση του τεράστιου έργου του, για το εύρος της περιουσίας του, τα πνευματικά δικαιώματα και τις μελλοντικές χρήσης εκμετάλλευσης των μουσικών αριστουργημάτων του περιλαμβάνονται στην τελευταία από τις πέντε διαθήκες που συνέταξε ο Μίκης Θεοδωράκης.

Tου ΜΙΧ. Ι. ΑΣΗΜΑΚΗ

---

Τι αναφέρει για τη θυγατέρα του Μαργαρίτα Θεοδωράκη και για το σύνολο του έργου του − Ως διαχειρίστρια ορίζει
τη γραμματέα του Ειρήνη Παρμενίδου

---

Φυσικά το ολιγοσέλιδο κείμενο που δημοσιοποιήθηκε πιθανολογείται ότι αποτελεί απόσπασμα μιας πολύ μεγαλύτερης διαθήκης με πλήθος συνημμένων συμβολαίων, τραπεζικών λογαριασμών κ.τ.λ. που αφορούν στη διαχείριση παγκοσμίου εμβέλειας τραγουδιών (π.χ. Ζορμπάς), κινηματογραφικών σάουντρακ, συμφωνιών, οπερών, των εσόδων από συναυλίες και εκδηλώσεις μνήμης, καθώς και του προσωπικού του αρχείου που έχει δοθεί στο Ίδρυμα «Λίλιαν Βουδούρη». Με δεδομένο ότι ο μη αποθησαυρισμένος έως σήμερα όγκος δουλειάς ξεκινά από το 1947 έως το τέλος της ζωής του, εκτείνεται δηλαδή σε διάρκεια 70 ετών, γίνεται αντιληπτό ότι τα μεγέθη -οικονομικά και καλλιτεχνικά- της πλέον αναγνωρίσιμης διεθνώς ελληνικής προσωπικότητας δεν περιγράφονται επαρκώς παρά μόνο θρυλούνται.

Για το ΚΚΕ

Αδιερεύνητο παραμένει επίσης το τι έχει αφήσει τελικώς στο ΚΚΕ, ποιο κομμάτι των δημιουργιών του και με ποιους όρους. Στην επιστολή προς τον ∆. Κουτσούμπα (5.10.2020) ζητούσε από τον γ.γ. του Κουμμουνιστικού Κόμματος να επιληφθεί προσωπικά ώστε «να γίνει σεβαστή όχι μονάχα η ιδεολογία μου αλλά και οι αγώνες μου για την ενότητα των Ελλήνων». Άρα, ο Περισσός έχει υλικό τουλάχιστον από την πολιτική δουλειά του Μίκη για την Κατοχή, τον Εμφύλιο, τις εξορίες, τη «νεολαία Λαμπράκη», της οποίας υπήρξε πρόεδρος, την αντιδικτατορική δράση του και βεβαίως για τις πατριωτικές θέσεις του.

Η Μαργαρίτα

Στο μεγαλύτερο μέρος του κειμένου αναφέρεται στην κόρη του Μαργαρίτα, στην οποία κληροδοτεί και το 30% των εισπράξεων του έργου του, χωρίς πάντως να υπεισέρχεται σε λεπτομέρειες. Γράφει συγκεκριμένα: «Στην αγαπημένη μου κόρη Μαργαρίτα – Ασπασία Θεοδωράκη υπενθυμίζω όσα ήδη επί δεκαετίες της παρείχα εν ζωή, σε χρήματα και ακίνητα, όπως (ενδεικτικά) για την κάλυψη του συνόλου των εξόδων των επαγγελματικών της πρωτοβουλιών και δραστηριοτήτων, για τη διαβίωση της ίδιας και της οικογένειάς της, τον εξοπλισμό και τη συντήρηση των σπιτιών και των γραφείων της, για την ανατροφή, την εκπαίδευση και την οικονομική ενίσχυση των αγαπημένων τεσσάρων εγγονών μου και υιών της, για την απόκτηση όλων των ακινήτων και λοιπών περιουσιακών στοιχείων, που κατά καιρούς περιήλθαν στο όνομά της είτε απευθείας από εμένα είτε με δικά μου εξ ολοκλήρου χρήματα, καθώς και το μεγάλο ποσοστό από τις απολαβές από την εκμετάλλευση του έργου μου, που εισέπραττε επί πολλά έτη και εξακολουθεί να εισπράττει όσο ζω. Όλες αυτές οι εν ζωή παροχές καταλογίζονται σύμφωνα με τον νόμο στη νόμιμη μοίρα της».

Και συνεχίζει: «Με τη διαθήκη μου αυτή και υπό την αυτονόητη προϋπόθεση ότι δεν θα λαμβάνει καμία άλλη απολαβή από την περιουσία μου, είτε άμεσα είτε έμμεσα την καθιστώ άμεσο κληροδόχο σε ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%) εξ αδιαιρέτου επί των εισπράξεων και των εν γένει οικονομικών ωφελημάτων που δικαιούμαι ως δημιουργός και που απορρέουν από την κάθε είδους εκμετάλλευση του έργου μου στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο, για όσα χρόνια αυτή ζει, επαναλαμβάνοντας και εδώ την αφαίρεση κάθε άλλου ποσοστού». Επίσης: «Το 30% της το κληροδοτώ χωρίς δικαίωμα εκ μέρους της εκποίησης ή διάθεσής του, είτε εν ζωή είτε μετά θάνατον, ώστε μετά τον θάνατό της ή εάν τυχόν αποποιηθεί ή περιέλθει σε νομική αδυναμία αυτοπρόσωπης επιμέλειας της περιουσίας της, το κληροδοτηθέν ποσοστό αυτό να περιέλθει αυτοδικαίως και κατ’ ισομοιρία σε ποσοστό 7,5% στον καθέναν από τους τέσσερις υιούς της, Μίκη Θεοδωράκη – Παπαγγελίδη, Άγγελο Θεοδωράκη – Παπαγγελίδη, Στέφανο Θεοδωράκη – Παπαγγελίδη και Αλέξανδρο Θεοδωράκη – Παπαγγελίδη, τους οποίους και παρακαλώ να φροντίζουν τη μητέρα τους όσο ζει και να της διασφαλίσουν άνετη και αξιοπρεπή διαβίωση, εάν εκείνη το έχει ποτέ ανάγκη».

∆ιαχειρίστρια

Ως διαχειρίστρια της διαθήκης του ορίζει τη γραμματέα του Ειρήνη Παρμενίδου, επειδή ζώντας επί δεκαετίες στο πλευρό του «μπορώ να πω ότι γνωρίζει τις σκέψεις και τις επιθυμίες μου καλύτερα από κάθε άλλον». Σημειώνει, δε, ότι ανάμεσα στα καθήκοντά της θα είναι και η σύμφωνα με ρητές οδηγίες του παράδοση του Αρχείου του στη Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδας Λίλιαν Βουδούρη, που στεγάζεται στο Μέγαρο Μουσικής, «όλων των υλικών του αρχείου μου».

Το σπίτι στην Ακρόπολη

Μία από τις σημαντικότερες οδηγίες του είναι να μετατραπεί σε μουσείο η διώροφη κατοικία του στην οδό Επιφανούς στου Φιλοπάππου. Αναγνωρίζει μεν το γεγονός ότι το εν λόγω σπίτι δεν του ανήκει νομικά (έχει περάσει στην κόρη του και στον μεγαλύτερο εγγονό του και στη σύζυγό του), εκφράζει, όμως, την ελπίδα ότι οι οικείοι του θα σεβαστούν την επιθυμία του, καθώς, όπως λέει, γνωρίζουν πολύ καλά ότι όλα έχουν αγοραστεί με χρήματα που προήλθαν από τη δική του εργασία και πνευματικά δικαιώματα.

Ο Μίκης εξηγεί πως το μουσικό του έργο γράφτηκε σε τρία σπίτια. «Στο Παρίσι, που δυστυχώς δεν υπάρχει πια, στο σπίτι μας στο Βραχάτι […] και -κυρίως- στο σπίτι μας κάτω από την Ακρόπολη, όπου και διαμένουμε ακόμα, εγώ και η σύζυγός μου Μυρτώ. Στο σπίτι αυτό γράφτηκαν πάρα πολλά από τα σπουδαιότερα έργα μου. Από εδώ πέρασαν πάρα πολλοί σπουδαίοι Έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες και πολιτικοί. Επιπλέον, το σπίτι αυτό είναι η τελευταία μου κατοικία, στην οποία περνώ με τη σύζυγό μου τα τελευταία και πιο δύσκολα χρόνια μου, με συντροφιά τα αδέσποτα της Ακρόπολης και του Φιλοπάππου, που βρήκαν κι αυτά εδώ ένα καταφύγιο γεμάτο ζεστασιά και αγάπη», σημειώνει χαρακτηριστικά.

Βραχάτι

Τέλος, σε άλλη παράγραφο υπογραμμίζει για το σπίτι στο Βραχάτι ότι απαγορεύει με κάθε τρόπο να πωληθεί, ενώ σε αντίθετη περίπτωση εύχεται να μετατραπεί σε μουσείο. Γράφει: «Το σπίτι μου στο Βραχάτι (Κοκκώνι) Κορινθίας επρόκειτο να απαλλοτριωθεί από τη Νομαρχία Κορινθίας για να γίνει Μουσείο, η σχετική διαδικασία όμως σταμάτησε μετά από δική μου παράκληση προς τους αρμοδίους, κατόπιν επιμονής της θυγατέρας μου Μαργαρίτας – Ασπασίας Θεοδωράκη, η οποία διαβεβαίωσε ότι το σπίτι αυτό θα παραμείνει στα παιδιά της και δεν θα πωληθεί σε καμία περίπτωση. Αν όμως στο μέλλον υπάρξει περίπτωση να μεταβιβασθεί σε οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο εκτός από την ίδια, τον αδελφό της Γεώργιο και τα πέντε εγγόνια μου, τότε θα επιθυμούσα να γίνει τελικά η απαλλοτρίωση από όποιον φορέα του Δημοσίου, με αποκλειστικό σκοπό βεβαίως τη δημιουργία Μουσείου, γιατί πρόκειται για χώρο άρρηκτα συνδεδεμένο με τη ζωή και το έργο μου».

 

Όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΜΠΑΜ» που κυκλοφορεί