Η κρίση στην Αιθιοπία. Γιατί η Ελλάδα κάλεσε τους Έλληνες να εγκαταλείψουν την χώρα

Πριν από τρία χρόνια, το 2018, ο νέος τότε πρωθυπουργός της Αιθιοπίας, Αμπι Αχμέτ βραβεύτηκε με το Νομπέλ Ειρήνης. Κατά την ευχαριστήρια ομιλία του για την απονομή του βραβείου τον Δεκέμβρη του 2019, ο Αμπι συγκίνησε το ακροατήριο με λόγια για αγάπη και συγχώρεση: «Η τέχνη της οικοδόμησης της ειρήνης είναι μια διαρκής διαδικασία συνεργασίας για να αλλάξεις τον τρόπο που σκέφτονται και νιώθουν οι άνθρωποι, για να αλλάξεις πεποιθήσεις και συμπεριφορές. (…) Προτού μπορέσουμε να θερίσουμε τη σοδειά της ειρήνης, πρέπει να φυτέψουμε τους σπόρους της αγάπης και της συγχώρεσης στις καρδιές και τα μυαλά των πολιτών μας».

Του Νίκου Βασιλειάδη 

Ο Διεθνής Τύπος σύσσωμος τον χαρακτήριζε σαν «σπουδαίο νεαρό μεταρρυθμιστή», που θα «απελευθέρωνε από τη φτώχεια και την καθυστέρηση ένα έθνος 117 εκατομμυρίων ανθρώπων» και θα «αναμόρφωνε εκ βάθρων ένα διαβόητα αρτηριοσκληρωτικό κράτος που εδώ και δεκαετίες κυβερνιόταν από έναν κυρίαρχο κομματικό συνασπισμό».

Σε λιγότερο όμως από ένα χρόνο μετά από αυτή την σεμνή τελετή, όλα άλλαξαν. Στις αρχές Νοεμβρίου, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση του Αμπι κήρυξε τον πόλεμο και έστειλε τα κυβερνητικά στρατεύματα στο κρατίδιο Τιγκράι, κοντά στα βόρεια σύνορα με τη γειτονική Ερυθραία. Η ρήξη στις σχέσεις της αυτόνομης αυτής επαρχίας με την πρωτεύουσα είχε ξεκινήσει δύο μήνες νωρίτερα, τον Σεπτέμβρη, όταν ο Αμπι ανέστειλε αυθαίρετα όλες τις προγραμματισμένες εκλογικές αναμετρήσεις, υπό το πρόσχημα της πανδημίας.

Ανάμεσα στις εκλογές που αναβλήθηκαν ήταν βέβαια και εκείνες για την τοπική κυβέρνηση του Τιγκράι, όπου εδώ και δεκαετίες κυριαρχεί το κόμμα TPLF (Λαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο του Τιγκράι) – ένα τοπικό πολιτικό κόμμα που ξεκίνησε ως αντάρτικο σώμα και πρωταγωνίστησε επί χρόνια στον πόλεμο με την Ερυθραία. Το Λαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο του Τιγκράι διατήρησε τον δικό του πολυάριθμο αλλά και εξαιρετικά εμπειροπόλεμο στρατό, περίπου 250.000 άνδρες, ενώ ήταν από τις δυνάμεις που στήριξαν την άνοδο του Αμπι στην εξουσία, σαν βασικός «παίχτης» στον κυβερνητικό συνασπισμό.
Η αναβολή των εκλογών για την τοπική κυβέρνηση του Τιγκράι όμως προκάλεσε την οργή του TPLF -Λαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο του Τιγκράι- το οποίο ως αντίδραση προχώρησε σε επιθέσεις εναντίον ομοσπονδιακών στόχων. Παρότι επισήμως, η ηγεσία ου TPLF αρνήθηκε κάθε εμπλοκή, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση διέταξε να υπάρξει σκληρή στρατιωτική απάντηση.
Η βαθύτερη αιτία
Βέβαια η αναβολή των εκλογών ήταν το πρόσχημα της αντιπαράθεσης μεταξύ του TPLF και του Άμπιι. Οι σχέσεις των δύο πλευρών είχαν επιδεινωθεί από το 2018, και συγκεκριμένα αμέσως μετά την ανάληψη της πρωθυπουργίας του Άμπιι.
Ο εκλεγμένος -με την ταμπέλα του μεταρρυθμιστή- πρωθυπουργός κατηγόρησε τους προκατόχους του για διαφθορά και παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενώ απομάκρυνε εξέχοντα στελέχη του TPLF από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση.
Έναν χρόνο αργότερα, ο Άμπιι αποφάσισε να ενοποιήσει τα κόμματα, τα οποία υποστήριζαν την ομοσπονδιακή του κυβέρνηση, συγκροτώντας το Κόμμα Ευημερίας (PP), κίνηση η οποία πυροδότησε νέες εντάσεις, καθώς το TPLF εναντιώθηκε σ’ αυτή την απόφαση, μην συμμετέχοντας στη νέα παράταξη.
Η κυβέρνηση του Τιγκράι μάλιστα μετά από αυτές τις αλλαγές στην σύνθεση της Κυβέρνησης κατηγόρησε τον Άμπιι πως προσπαθεί να αλλάξει το πολίτευμα της χώρας, βάζοντας τέλος στον ομοσπονδιακό χαρακτήρα καταργώντας παράλληλα την ανεξαρτησία των τοπικών περιφερειών.
Όταν λοιπόν αρχές του 2020, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ανέβαλε και τις πανεθνικές εκλογές, με τον Άμπιι να παρατείνει επ’ αόριστον την πρωθυπουργική του θητεία το TPLF απείλησε με απόσχιση από την Αιθιοπία, επικαλούμενο το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού, το οποίο προβλέπεται στο Σύνταγμα της χώρας.
Το περιοδικό «Der Spiegel» σε εκτεταμένη έρευνα αναφέρει ότι σύμφωνα με έγκυρες πηγές του η αιτία της δραματικής εξέλιξης είναι η προσωπικότητα του Αμπι, ο οποίος –ως άλλος Ιανός –έχει δύο πρόσωπα. Και ότι στην πραγματικότητα είναι ένας βαθιά θρησκόληπτος εθνικιστής που πιστεύει ότι είναι ευλογημένος από τον Θεό να φέρει τη χώρα του στην πρώτη γραμμή της παγκόσμιας τάξης πραγμάτων.
Η άμεση απάντηση λοιπόν της ομοσπονδιακής κυβέρνησης του Άμπι ήταν να κόψει κάθε δεσμό με την περιοχή του Τιγκράι, διακόπτοντας την κρατική χρηματοδότηση.
Επτά μήνες αργότερα, κανείς στον κόσμο δεν γνωρίζει πόσοι πολεμιστές και πόσοι άμαχοι έχουν σκοτωθεί, αφού κανείς ξένος δημοσιογράφος ή παρατηρητής δεν μπορεί να προσεγγίσει την εμπόλεμη ζώνη. Ένας εμφύλιος πόλεμος που εξελίσσεται σε «κυνήγι κεφαλών» των στελεχών και των μελών του TPLF, που όμως σαν έμπειροι πολεμιστές έχουν πάρει τα βουνά και παίζουν κλεφτοπόλεμο με Αιθίοπες και Ερυθραίους, οι οποίοι ελέγχουν μόνο τις μεγάλες πόλεις – και αυτές όχι πλήρως. Κάτι ανάλογο δηλαδή με ότι συνέβη στο Αφγανιστάν. Το βέβαιο είναι πάντως πως έχουν καταγγελθεί αμέτρητες θηριωδίες και εγκλήματα πολέμου, μαζικοί βιασμοί, εκκαθαρίσεις και βαρβαρότητες, κυρίως από τους Αιθίοπες στρατιώτες και παραστρατιωτικούς.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, τουλάχιστον δύο εκατομμύρια κάτοικοι του Τιγκράι έχουν εκτοπιστεί και περισσότεροι από 350.000 λιμοκτονούν, καθώς τα ελάχιστα ανθρωπιστικά φορτία που ξεκινούν για την αιματοβαμμένη επαρχία λεηλατούνται πριν φτάσουν. Ήδη οι αρμόδιοι μιλούν για επανάληψη του μεγάλου λιμού της δεκαετίας του 1980, όταν πέθαναν από την πείνα τουλάχιστον ένα εκατομμύριο άνθρωποι.
Οι εκκλήσεις του ΟΗΕ καθώς και οι διπλωματικές προσπάθειες της διεθνούς κοινότητας όμως δεν έχουν επιτρέψει μέχρι σήμερα να κηρυχθεί κατάπαυση του πυρός. Μάλιστα αφού απώθησαν τις ομοσπονδιακές δυνάμεις από τα εδάφη τους, οι αντάρτες του Μετώπου Απελευθέρωσης του Λαού της Τιγκράι (TPLF) προωθήθηκαν στις γειτονικές επαρχίες Αφάρ και Αμχάρα, ανακοινώνοντας ότι κατέλαβαν τις πόλεις Ντέσι και Κομπόλτσα, πάνω σε έναν στρατηγικής σημασίας οδικό άξονα που οδηγεί στην πρωτεύουσα Αντίς Αμπέμπα κάνοντάς την ανασφαλή για τις ξένες διπλωματικές αποστολές με αποτέλεσμα πολλές χώρες συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδος να καλέσουν τους πολίτες τους να φύγουν από την Αιθιοπία το συντομότερο δυνατόν.

Ένα νέο Αφγανιστάν λαμβάνει χώρα στην Αιθιοπία η οποία πλέον βρίσκεται προ μιας μεγάλης ανθρωπιστικής κρίσης με χιλιάδες παιδιά όπως επισημαίνει η UNICEF, που κινδυνεύουν να πεθάνουν εξαιτίας του υποσιτισμού καθώς είναι σχεδόν αδύνατο να φτάσει ανθρωπιστική βοήθεια στους αμάχους, εν μέρει και λόγω τω ελέγχων στα σύνορα της επαρχίας από τις κυβερνητικές δυνάμεις.
Προσώρας, τον λόγο έχουν τα όπλα και οι ένθεν κακείθεν γενικόλογες εκκλήσεις για τερματισμό του εμφυλίου και εξεύρεση μιας βιώσιμης λύσης μέσω διαπραγματεύσεων συνεχίζουν να πέφτουν στο κενό.

Όπως δημοσιεύθηκε στην ΜΠΑΜ στο ρεπορτάζ 

Διαβάστε ακόμη

ΥΠΕΞ: Σύσταση σε Έλληνες πολίτες να αποχωρήσουν από την Αιθιοπία

Αιθιοπία: Ο στρατός ανακατέλαβε την πόλη Λαλιμπέλα, ένα μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς