Κίνηση... ματ στον τομέα των μεταμοσχεύσεων

Η ΤΈΧΝΗ αντιγράφει τη ζωή και πολλές ταινίες που μας συγκλόνισαν έχουν σενάρια εμπνευσμένα από ανθρώπινες ιστορίες ή προβλέπουν με διορατικότητα αυτά που θα συμβούν στο πεδίο της επιστήμης, άλλοτε ρεαλιστικά, άλλοτε με μια ακραία ματιά.

Της Αλεξίας Σβώλου

---

Η πρώτη επέμβαση καρδιάς από γενετικά τροποποιημένο χοίρο σε άνθρωπο ανοίγει νέους ελπιδοφόρους δρόμους για το παρόν και το μέλλον!

---

Σε ό,τι αφορά τις μεταμοσχεύσεις, η ταινία «John Q», με τον Ντένζελ Ουάσινγκτον να ερμηνεύει συγκλονιστικά τον πατέρα που καταλαμβάνει μια καρδιοχειρουργική κλινική και είναι πρόθυμος να δώσει τη ζωή του για να εξασφαλίσει μια συμβατή καρδιά στον άρρωστο γιο του, αποτυπώνει το τεράστιο διεθνώς πρόβλημα της έλλειψης μοσχευμάτων, με πολλούς ασθενείς να πεθαίνουν στην αναμονή για το μόσχευμα. Στον αντίποδα, η blockbuster ταινία «Το νησί», με τον Γιούαν ΜακΓκρέγκορ και τη Σκάρλετ Γιόχανσον, μας μεταφέρει σε ένα φουτουριστικό μέλλον όπου άνθρωποι κλωνοποιούνται για να δημιουργήσουν επάρκεια μοσχευμάτων για τα ζάπλουτα πρωτότυπά τους, και σοκάρει με την ωμότητά της.

Ξενομεταμόσχευση

Το φουτουριστικό μέλλον στις μεταμοσχεύσεις έχει ήδη ξεκινήσει με την πρώτη παγκοσμίως μεταμόσχευση καρδιάς από γενετικά τροποποιημένο χοίρο σε ασθενή με σοβαρή καρδιοπάθεια. Η ξενομεταμόσχευση (δηλαδή η μεταμόσχευση μοσχευμάτων από ζώο στον άνθρωπο) ξεκίνησε πριν από δεκαετίες με τη μεταμόσχευση καρδιακών βαλβίδων από χοίρο σε ασθενείς που έπασχαν από βαλβιδοπάθειες, ωστόσο δεν είχε ποτέ πριν επιχειρηθεί η μεταμόσχευση ενός τόσο ζωτικού οργάνου όσο η καρδιά.

«Η πιθανότητα του να έχουμε στο μέλλον ζώα που θα είναι γενετικά τροποποιημένα και θα μπορούμε να τα εκτρέφουμε και γι’ αυτόν τον λόγο ώστε να μας προσφέρουν όργανα ως μοσχεύματα, τα οποία είναι δυσεύρετα, θα αλλάξει εντυπωσιακά την τύχη των μεταμοσχεύσεων και των ασθενών. Αν μπορούμε να προγραμματίσουμε πότε θα κάνουμε μια μεταμόσχευση καρδιάς ή ήπατος, και το μόσχευμα θα είναι διαθέσιμο αντί να περιμένει ο ασθενής σε λίστες αναμονής και συχνά να πεθαίνει, τότε όλα αλλάζουν. Δεν θα υπάρχουν καθυστερήσεις και αναμονές, η μεταμόσχευση θα γίνεται έγκαιρα, όταν ο ασθενής θα είναι ακόμα σε καλύτερη κατάσταση, η όλη διαδικασία θα γίνεται στο πλαίσιο ενός συντονισμένου προ-γράμματος, οπότε όλα θα πηγαίνουν καλύτερα», επισημαίνει ο πρόεδρος του ΕΟΜ, καθηγητής Ιατρικής ΕΚΠΑΓιώργος Παπαθεοδωρίδης, διευθυντής της Πανεπιστημιακής Γαστρεντερολογικής Κλινικής και διευθυντής της Μονάδας Μεταμόσχευσης Ήπατος στο «Λαϊκό».

Ο κ. Παπαθεοδωρίδης προσθέτει πως είμαστε ακόμα αρκετά μακριά από ένα τέτοιο (ιδιαίτερα αισιόδοξο) μέλλον στις μεταμοσχεύσεις, ωστόσο πρόκειται για ένα ενδεχόμενο πιο πιθανό και πιο ρεαλιστικό από κάποιες πειραματικές θεραπείες με βλαστοκύτταρα που έχουν δοκιμαστεί για την επιδιόρθωση οργάνων με σοβαρές βλάβες.

Ουραγός η Ελλάδα

Στην Ελλάδα είμαστε μεταξύ των ουραγών στις μεταμοσχεύεις, ενώ υπάρχουν κράτη που δεν έχουμε σε σοβαρή υπόληψη κι όμως «μας έχουν βάλει τα γυαλιά». Όπως επισημαίνει ο καθηγητής Γ. Παπαθεοδωρίδης, παγκόσμια πρωταθλήτρια στις μεταμοσχεύσεις είναι η Ισπανία, ενώ εξαιρετικά καλή επίδοση έχουν η Κροατία, η Πορτογαλία και η Εσθονία.

Ο πρόεδρος του ΕΟΜ εκτιμά ότι στην Ελλάδα δεν τα πάμε καλά γιατί οι μεταμοσχεύσεις, πέραν της ανάπτυξης της δωρεάς οργάνων, είναι μια πολύπλοκη διαδικασία που απαιτεί πολυπαραγοντική συνεργασία. Απαιτείται συνεργασία διεπιστημονικών ομάδων αλλά και συνεργασία με διάφορους κρατικούς φορείς, χωρίς γραφειοκρατία, κάτι που για την πατρίδα μας φαντάζει αδύνατον.

Αναμονές ετών!

Η μακρύτερη λίστα αναμονής στην Ελλάδα φτάνει τα 7,5 χρόνια κι αφορά τη μεταμόσχευση νεφρού! Αυτό συμβαίνει επειδή οι ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια ζουν πολλά χρόνια κάνοντας αιμοκάθαρση, οπότε τα νέα περιστατικά προστίθενται στα παλιά και η λίστα μεγαλώνει. Αντίθετα, στα άλλα όργανα και κυρίως στο ήπαρ, στην καρδιά και στους πνεύμονες η αναμονή είναι πολύ μικρότερη, με διάρκεια από 12 έως 15 μήνες, γιατί οι ασθενείς δεν αντέχουν πολύ από τη στιγμή που θα μπουν στη λίστα. Το προσδόκιμο επιβίωσής τους είναι περίπου δύο χρόνια και, καθώς αρκετοί πεθαίνουν περιμένοντας, τα νέα περιστατικά αντικαθιστούν όσους «φεύγουν» κι έτσι η συνολική λίστα αναμονής δεν μακραίνει. Η έλλειψη των μοσχευμάτων βάζει υποχρεωτικά και κριτήρια όπως ηλικιακά (τα 68 έτη για αρκετές μεταμοσχεύσεις) ή άλλα κριτήρια που αποκλείουν τους πάσχοντες με ογκολογικά νοσήματα, κι αυτό το πρόβλημα θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί αν υπήρχε διαθεσιμότητα οργάνων, όπως για παράδειγμα από ζώο σε άνθρωπο, όπως υπογραμμίζει ο Γ. Παπαθεοδωρίδης.

Η απώλεια ασθενών στην αναμονή για μεταμοσχεύσεις ήπατος, καρδιάς ή πνευμόνων είναι μεγάλη, και στη Μονάδα του «Λαϊκού» νοσοκομείου για όσους προσέρχονται για μεταμόσχευση, άλλοι τόσοι χάνονται στην αναμονή.
Οι λίστες αναμονής είναι αποκλειστικά για ενήλικες – ευτυχώς λίστες για παιδιά στην Ελλάδα δεν υπάρχουν, επειδή οι μεταμοσχεύσεις σε παιδιατρικούς ασθενείς είναι πολύ εξειδικευμένες επεμβάσεις και γίνονται κυρίως σε κέντρα του εξωτερικού στην Ιταλία.

Η επεμβατική καρδιολογία διορθώνει πολλά προβλήματα

Η επεμβατική καρδιολογία έχει προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα στην αντιμετώπιση των καρδιολογικών παθήσεων, ώστε να διορθώνονται είτε εκ γενετής τα καρδιολογικά προβλήματα είτε αργότερα οι βλάβες που δημιουργούνται με την ηλικία. Δυστυχώς στα άλλα όργανα δεν έχει συντελεστεί αντίστοιχη πρόοδος. Έτσι, από τις παθήσεις του πνεύμονα χάνονται δυστυχώς νέοι άνθρωποι και η μόνη θετική εξέλιξη είναι ότι πρόσφατα εγκρίθηκε θεραπεία που «παγώνει» την κυστική ίνωση, αλλά πρέπει να δοθεί την κατάλληλη στιγμή. Επίσης, αν το ήπαρ έχει φτάσει σε στάδιο κίρρωσης, τότε η βλάβη δεν διορθώνεται. Υπάρχουν θεραπείες για τις χρόνιες ηπατίτιδες και εκριζώνεται ο ιός HVC (ηπατίτιδα C), αλλά δεν αντιμετωπίζονται τα περιστατικά λιπώδους διήθησης του ήπατος ή χρόνιου αλκοολισμού.

Ο καρδιοχειρουργός Σωτήρης Πράπας, διευθυντής της Καρδιοχειρουργικής Κλινικής του Νοσοκομείου «Ερρίκος Ντυνάν» από τη δική του μεριά εξηγεί ότι η πρωτογενής αγγειοπλαστική έχει επιτελέσει θαύματα στα εμφράγματα του μυοκαρδίου κι έτσι λοιπόν δεν βλέπουμε πια εκείνα τα τεράστια ανευρύσματα μετά από ένα έμφραγμα, που οδηγούσαν στην ανάγκη μεταμόσχευσης καρδιάς.

«Υπάρχουν ωστόσο οι μυοκαρδίτιδες οι οποίες μπορεί να προκαλέσουν βλάβες στην καρδιά και να χρειαστεί μεταμόσχευση. Οι μυοκαρδίτιδες προκαλούνται είτε εκ γενετής είτε εμφανίζονται στη διάρκεια της ζωής (επίκτητες μυοκαρδίτιδες), όπως για παράδειγμα μετά από προσβολή ιών, σαν τον κορωνοϊό, η διατατική μυοκαρδίτιδα και η ισχαιμική μυοκαρδίτιδα). Συνεπώς ανάγκη για μεταμόσχευση καρδιάς πάντα θα υπάρχει.

Όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΜΠΑΜ» που κυκλοφορεί

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Ένας στους τρεις ασθενείς που νοσηλεύονται σε ΜΕΘ Covid είναι κάτω των 60 ετών

Κρούσματα: 18.869 νέα κρούσματα, 688 οι διασωληνωμένοι και 81 νέοι θάνατοι