Κορωνοϊός: Η ακτινογραφία της «Όμικρον»

Η ιλιγγιώδης πορεία μετάδοσης του νέου στελέχους «Όμικρον» που εκτίναξε τον αριθμό των κρουσμάτων σε όλο τον κόσμο και στην Ελλάδα σε δυσθεώρητα ύψη, χωρίς ευτυχώς μέχρι τώρα να έχει καταγραφεί πουθενά αντίστοιχη αύξηση σε νοσηλείες και θανάτους, άλλαξε τα σχέδια εκατομμυρίων ανθρώπων για την Πρωτοχρονιά στα πέρατα του πλανήτη και μας δίδαξε πως δεν πρέπει να λέμε ότι διανύουμε το τελευταίο μίλι της πανδημίας.

Της ΑΛΕΞΙΑΣ ΣΒΩΛΟΥ

---

Τι γνωρίζουμε και τι δεν ξέρουμε για τη νέα μετάλλαξη του κορωνοϊού που μεταδίδεται σαν τσουνάμι (και) στη χώρα μας!

---

Κάθε μέρα που περνά μαθαίνουμε περισσότερα πράγματα για τη νέα παραλλαγή του ιού που έως τώρα επιβεβαιώνουν τα πρώτα ευρήματα, τα οποία μας μετέφεραν ο καθηγητής Παθολογίας – Λοιμωξιολογίας ΕΚΠΑ Σωτήρης Τσιόδρας και ο καθηγητής Παθολογικής Φυσιολογίας Λοιμώξεων ΕΚΠΑ Νίκος Σύψας, επισημαίνοντας πως είναι κατ’ αρχάς πολύ πιο μεταδοτική από τη μετάλλαξη «Δέλτα» -τουλάχιστον πέντε έως επτά φορές- αφού τα κρούσματα της «Όμικρον» διπλασιάζονται ανά διήμερο, κάτι που έως τώρα γινόταν ανά δεκαπενθήμερο. Επίσης, στους περισσότερους ανθρώπους ειδικά στους νέους, εκεί όπου διαδίδεται με ταχύτατο ρυθμό, η «Όμικρον» προκαλεί ήπια και πολλές φορές ασυμπτωματική νόσηση.

Επαναμόλυνση

Όπως εξηγεί ο καθηγητής Πνευμονολογίας ΕΚΠΑ Στέλιος Λουκίδης, πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, η νέα μετάλλαξη μπορεί και να επαναμολύνει ανθρώπους που έχουν νοσήσει με προηγούμενα στελέχη -«Δέλτα» ή «Άλφα»- οπότε κι έχουν φυσική ανοσία, η οποία ωστόσο δεν μπορεί να τους προστατέψει από το τσουνάμι της «Όμικρον». Επαναλοιμώξεις συμβαίνουν και στους εμβολιασμένους, περισσότερες στους ανθρώπους που έχουν εμβολιαστεί ατελώς ή με δύο δόσεις και λιγότερες στους πλήρως εμβολιασμένους με τρεις δόσεις. «Οι εμβολιασμένοι, ειδικά οι άνθρωποι που έχουν κάνει και την ενισχυτική δόση, δεν πρέπει να ανησυχούν, ακόμα κι αν θετικοποιηθούν, καθώς δεν κινδυνεύουν από σοβαρή νόσηση με το νέο στέλεχος», επισημαίνει ο καθηγητής Φαρμακολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Βαγγέλης Μανωλόπουλος.

Φυσικά και σε αυτόν τον «κανόνα» υπάρχουν εξαιρέσεις, δηλαδή άνθρωποι εμβολιασμένοι με σοβαρή ανοσο-ανεπάρκεια ή ανοσοκαταστολή που κινδυνεύουν από σοβαρή νόσηση, διασωλήνωση και θάνατο, καθώς όσα εμβόλια και να κάνουν δεν μπορούν να παραγάγουν επαρκή τίτλο εξουδετερωτικών αντισωμάτων. Ο μηχανισμός επαναλοίμωξης που καταγράφεται με την «Όμικρον» σχετίζεται με τις 32 τουλάχιστον μεταλλάξεις που φέρει πάνω της η πρωτεΐνη ακίδα αυτού του στελέχους. Λόγω του πλήθους των μεταλλάξεων η μορφολογία της αλλάζει πολύ, με συνέπεια να μην αναγνωρίζεται από τα εξουδετερωτικά αντισώματα και το γεγονός αυτό προσδίδει στην «Όμικρον» χαρακτηριστικά έντονης ανοσιακής διαφυγής.

Στα παιδιά

«Ένα άλλο χαρακτηριστικό γνώρισμα της ‘‘Όμικρον’’ είναι ότι προσβάλλει πολύ περισσότερο τα παιδιά, γιατί εκεί, στις μικρές ηλικίες (βρέφη, νήπια, παιδιά), βρίσκει περισσότερο ανεμβολίαστους πληθυσμούς, οπότε μπορεί και διασπείρεται ταχύτατα», εξηγεί ο καθηγητής Μικροβιολογίας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής (ΠΑΔΑ) Άλκης Βατόπουλος.

Η αυξημένη διασπορά της «Όμικρον» στον παιδικό πληθυσμό καταγράφηκε και στις ΗΠΑ και στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου αυξήθηκαν κατά 25% και 35% αντίστοιχα οι νοσηλείες παιδιών στα νοσοκομεία, ενώ στην Ελλάδα έως την προηγούμενη Τετάρτη έξι βρέφη νοσηλεύονταν με ήπια συμπτώματα στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Ρίου στην Πάτρα.

Η υψηλή διάδοση του νέου στελέχους αποτελεί ισχυρό κίνητρο για τον γρηγορότερο εμβολιασμό παιδιών και εφήβων. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, ήδη ένας στους δύο έφηβους ηλικίας 15-17 ετών και ένα στα τρία παιδιά 12-14 ετών έχει εμβολιαστεί. Στις μικρότερες ηλικίες (5-11 ετών) έχουν πραγματοποιηθεί 15.000 εμβολιασμοί και ήδη άνοιξαν περισσότερα από 120.000 νέα ραντεβού για τον Ιανουάριο του 2022 στην πλατφόρμα emvolio.gov.gr προκειμένου να ανοίξουν βήμα και οι εμβολιασμοί των μαθητών νηπιαγωγείου και δημοτικού.

Συμπτώματα κρυολογήματος

Η «Όμικρον» διαφέρει σε όλα από τα έως τώρα γνωστά στελέχη του κορωνοϊού, ακόμη και στα συμπτώματα με τα οποία εκδηλώνεται. Όπως εξηγεί ο καθηγητής Παθολογικής Φυσιολογίας Λοιμώξεων ΕΚΠΑ, Νίκος Σύψας, η λοίμωξη με το νέο στέλεχος εκδηλώνεται κυρίως με τα συμπτώματα του κλασικού κρυολογήματος, οπότε περιμένουμε να δούμε ρινική καταρροή, βήχα, πονόλαιμο, φτάρνισμα δυνατό και επίμονο και μυϊκούς πόνους, ενώ σπάνια εκδηλώνονται τα κλασικά συμπτώματα της «Δέλτα», ο πυρετός και η δύσπνοια. Επειδή είναι διαφορετικός ο χρόνος επώασης της «Όμικρον», τα συμπτώματα ξεκινούν να εκδηλώνονται πολύ γρήγορα και διαρκούν έως και τρεις ημέρες, το Αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων άλλαξε το πρωτόκολλο της καραντίνας των ασυμπτωματικών ατόμων και μετέτρεψε τις 10 ημέρες καραντίνας σε πέντε ημέρες απομόνωσης κι άλλες πέντε μέρες πολύ προσεκτικής διαβίωσης με χρήση μάσκας ακόμα και μέσα στο σπίτι, αντισηπτικά, αποστάσεις και απαγόρευση κοινής χρήσης αντικειμένων, προκειμένου να προστατευτούν τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και τα ευπαθή λόγω υποκείμενων νοσημάτων.

Αυτό ακριβώς είναι το κομμάτι του παζλ που μας λείπει. Δεν γνωρίζουμε ακόμη πώς θα συμπεριφερθεί η «Όμικρον» στους ανθρώπους ηλικίας άνω των 60 ετών, οι οποίοι είναι πιο ευάλωτοι. «Λόγω της διαφορετικής συμπεριφοράς της ‘‘Όμικρον’’, δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα μοντέλα που χρησιμοποιούσαμε με τη ‘‘Δέλτα’’, για να υπολογίσουμε τις νοσηλείες με βάση τον αριθμό των κρουσμάτων», εξηγεί ο καθηγητής Αναλυτικής Χημείας ΕΚΠΑ Νίκος Θωμαΐδης.

Αναρρωτικές άδειες

Η ίδια οδηγία για την επίσπευση των ημερών καραντίνας στα ασυμπτωματικά άτομα υιοθετήθηκε και στην Ελλάδα από την Επιτροπή των Εμπειρογνωμόνων, καθώς διεθνώς εκδηλώνεται ταχύτατα άλλο ένα φαινόμενο που προκαλεί η «Όμικρον» λόγω της υπερμεταδοτικότητάς της: Η «καταιγίδα» αναρρωτικών αδειών σε όλες τις επιχειρήσεις. Θεατρικές παραστάσεις ακόμα και στο Μπρόντγουεϊ των ΗΠΑ ακυρώνονται, τα αεροπλάνα που θα εκτελούσαν 8.000 πτήσεις έμειναν καθηλωμένα στο έδαφος και υπάρχει διεθνώς ανησυχία για την επάρκεια του προσωπικού στις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας ώστε να μην καταρρεύσουν οι μηχανισμοί του κράτους.

Νέα πρωτόκολλα για τη λειτουργία των σχολείων!

Η ίδια ανησυχία υπάρχει και για τα νοσοκομεία -πως η «Όμικρον» μπορεί να αποδεκατίσει το προσωπικό-, ενώ όπως εξηγεί ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου, Αθανάσιος Εξαδάκτυλος, θα χρειαστεί να αναθεωρηθούν τα πρωτόκολλα λειτουργίας των σχολείων. Τα σχολεία θα μείνουν πάση θυσία ανοιχτά, καθώς το κλείσιμό τους αποδείχθηκε πολλαπλά επιβλαβές για τα παιδιά, αλλά θα αλλάξουν οι κανόνες λειτουργίας τους. Έτσι τα παιδιά πιθανότατα θα κληθούν να κάνουν εργαστηριακό τεστ (rapid ή μοριακό τεστ PCR), προτού επιστρέψουν στα θρανία μετά τις γιορτές και είναι επίσης πιθανό να κλείνουν τα τμήματα από συρροές κρουσμάτων με λιγότερα κρούσματα από το ισχύον όριο (50% των μαθητών της τάξης συν ένα). Επίσης, οι μαθητικές εκδρομές βρίσκονται αυτή τη στιγμή στον… αέρα και είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα ματαιωθούν κάτω από τη σκιά της «Όμικρον», όπως επισημαίνει ο Αθανάσιος Εξαδάκτυλος.

Υποχρεωτικός εμβολιασμός

Η επέλαση της «Όμικρον» φέρνει επέκταση του υποχρεωτικού εμβολιασμού σε όλον τον πλανήτη. Ήδη στη γειτονική μας Ιταλία συζητιέται πολύ έντονα ο εμβολιασμός να γίνει υποχρεωτικός για όλο το εργαζόμενο προσωπικό της χώρας, ανεξαρτήτως θέσης εργασίας ή ηλικιακές ομάδες, και με την τρίτη δόση, καθώς είναι η μοναδική παγκόσμια σταθερά. Αυτήν τη στιγμή το μόνο σίγουρο είναι ότι η διενέργεια της τρίτης δόσης εμποδίζει τη σοβαρή νόσηση, τον κίνδυνο διασωλήνωσης και θανάτου. «Πρέπει να ληφθούν γρήγορα οι αποφάσεις για την επέκταση του υποχρεωτικού εμβολιασμού. Αν αργήσουμε δύο-τρεις μήνες να λάβουμε αυτές τις αποφάσεις, δεν θα έχει πλέον κανένα νόημα, καθώς μέχρι τότε θα έχουν κολλήσει όλοι με την ‘‘Όμικρον’’, ειδικά οι μη εμβολιασμένοι», επισημαίνει ο καθηγητής Φαρμακολογίας Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Βαγγέλης Μανωλόπουλος.

Με τα πιο πρόσφατα δεδομένα, η «Όμικρον» ευθύνεται για το 19% των κρουσμάτων σε παιδιά κι εφήβους, για το 47% των νέων 18-39 ετών, για το 47% των ενηλίκων 40-64 ετών και για το 6% των ηλικιωμένων άνω των 65 ετών. Σύμφωνα με τις πιο «φρέσκιες» πληροφορίες, η διενέργεια της τρίτης δόσης θα καταστεί άμεσα υποχρεωτική και για τους 50άρηδες, ενώ τα πιστοποιητικά εμβολιασμού θα λήγουν στο επτάμηνο.

Τα τεστ (ξανα)μπαίνουν στη ζωή μας

Η «Όμικρον» φέρνει αλλαγές και στο θέμα του testing. Καθώς μεταδίδεται με την ταχύτητα του φωτός και συνήθως δεν συνοδεύεται από κανένα έντονο σύμπτωμα, μόνο τα συχνά τεστ (self-test, rapid και μοριακά PCR) μπορούν να εντοπίσουν τα θετικά άτομα στη νέα μετάλλαξη, ώστε να διακοπούν οι αλυσίδες μετάδοσης και να προστατευτούν οι ευάλωτοι.

Τα τεστ (ξανα)μπαίνουν στη ζωή μας με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη συχνότητα γίνεται, καθώς λόγω εορτών για αρκετές μέρες ακόμα θα βρισκόμαστε με φίλους και συγγενείς και ανθρώπους με τους οποίους δεν είμαστε σε καθημερινή επαφή.

Οι συμβουλές των ειδικών είναι ξεκάθαρες στο σημείο αυτό και το μήνυμα δόθηκε και από τον υπουργό Υγείας Θάνο Πλεύρη: Θα πρέπει να γίνεται οπωσδήποτε ένα τεστ (self-test ή rapid) πριν από κάθε συγκέντρωση φίλων και συγγενών και ένα τεστ μετά, προτού βρεθούμε με τους δικούς μας ανθρώπους, γονείς, παππούδες και γιαγιάδες. Με το πρώτο σύμπτωμα πρέπει να θεωρούμε τον εαυτό μας ως εν δυνάμει «θετικό» στον κορωνοϊό και να αποφεύγουμε να έρθουμε σε επαφή με ηλικιωμένους ανθρώπους ή να ερχόμαστε σε επαφή μαζί τους με πολύ αυστηρά μέτρα προστασίας.

Ποια φάρμακα «δουλεύουν» με τη νέα παραλλαγή του ιού

Το νέο στέλεχος φέρνει αλλαγές και στο θεραπευτικό «οπλοστάσιο» της COVID πανδημίας. Όπως εξηγεί ο καθηγητής Πνευμονολογίας ΕΚΠΑ, Στέλιος Λουκίδης, πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, από το φαρμακευτικό μέτωπο έχουμε καλά και κακά νέα. Στα καλά νέα τα αντιιικά χάπια (που περιμένουμε από τη Merck Αμερικής και την Pfizer) «δουλεύουν» και στα περιστατικά της «Όμικρον», οπότε θα έχουμε σύντομα στη διάθεσή μας ένα ισχυρό όπλο για το φρενάρισμα της επιδείνωσης της λοίμωξης σε ευπαθή άτομα.

Αντίθετα, τα μονοκλωνικά αντισώματα χρειάζονται τροποποίηση για να δουλέψουν στους ασθενείς που έχουν προσβληθεί με το νέο στέλεχος, καθώς τα υπάρχοντα δεν είναι αποτελεσματικά έναντι της «Όμικρον». «Γι’ αυτό θα πρέπει να διευρυνθούν τα κριτήρια χορήγησής τους άμεσα, καθώς έχουν συνταγογραφηθεί μόλις για 200 περιστατικά, ενώ η πατρίδα μας έχει λάβει 2.000 δόσεις και αυτά δουλεύουν μόνο έναντι της ‘‘Δέλτα’’. Όταν επικρατήσει η ‘‘Όμικρον’’ (που ήδη αντιστοιχεί στο 80% των κρουσμάτων στην Αττική και στο 40% των κρουσμάτων στη Θεσσαλονίκη), τα μονοκλωνικά αντισώματα που θα έχουν περισσέψει θα είναι άχρηστα», προειδοποιεί ο καθηγητής Φαρμακολογίας του Πανεπιστημίου Θράκης Βαγγέλης Μανωλόπουλος.

Όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΜΠΑΜ» που κυκλοφορεί

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Συνταγογράφηση των τεστ PCR ζητά ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών

Ο εμβολιασμός προφυλάσσει κατά 92% τα παιδιά και τους εφήβους να κολλήσουν κορωνοϊό