PLUS
Το διοικητικό συμβούλιο του παγκόσμιου εποπτικού φορέα για την πυρηνική ενέργεια δήλωσε επίσημα ότι το Ιράν παραβιάζει τις υποχρεώσεις του περί μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων, για πρώτη φορά μετά από 20 χρόνια.
Δεκαεννέα από τις 35 χώρες στο διοικητικό συμβούλιο του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) ψήφισαν υπέρ της πρότασης, η οποία υποστηρίχθηκε από τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία και τη Γερμανία.
Αναφέρει ότι οι «πολλές παραλείψεις» του Ιράν να παράσχει στην ΙΑΕΑ πλήρεις απαντήσεις σχετικά με το αδήλωτο πυρηνικό υλικό και τις δραστηριότητές του συνιστούν μη συμμόρφωση. Εκφράζει επίσης ανησυχία για το απόθεμα εμπλουτισμένου ουρανίου του Ιράν, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή καυσίμου αντιδραστήρων αλλά και πυρηνικών όπλων.
Το Ιράν καταδίκασε το ψήφισμα ως «πολιτικό» και δήλωσε ότι θα ανοίξει μια νέα εγκατάσταση εμπλουτισμού ουρανίου.
Αυτό έρχεται μετά από έκθεση της ΔΟΑΕ την περασμένη εβδομάδα, η οποία επέκρινε τη «γενική έλλειψη συνεργασίας» του Ιράν και ανέφερε ότι το Ιράν είχε αρκετό ουράνιο εμπλουτισμένο σε καθαρότητα 60%, σχεδόν κατάλληλο για όπλα, για να κατασκευάσει ενδεχομένως εννέα πυρηνικές βόμβες.
Το Ιράν επιμένει ότι οι πυρηνικές του δραστηριότητες είναι απολύτως ειρηνικές και ότι δεν θα επιδιώξει ποτέ να αναπτύξει ή να αποκτήσει πυρηνικά όπλα.
Σύμφωνα με μια ιστορική συμφωνία του 2015 με έξι παγκόσμιες δυνάμεις, το Ιράν συμφώνησε να περιορίσει τις πυρηνικές του δραστηριότητες και να επιτρέψει τη συνεχή και αυστηρή παρακολούθηση από τους επιθεωρητές της ΔΟΑΕ σε αντάλλαγμα για την άρση των εξουθενωτικών οικονομικών κυρώσεων.
Το Ιράν δεσμεύτηκε επίσης να βοηθήσει τον ΔΟΑΕ να επιλύσει εκκρεμή ζητήματα σχετικά με τις δηλώσεις βάσει της Συμφωνίας Διασφαλίσεων της Συνθήκης για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων (NPT).
Ωστόσο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ εγκατέλειψε τη συμφωνία κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του το 2018, λέγοντας ότι δεν έκανε πολλά για να σταματήσει μια πορεία προς μια βόμβα, και επανέφερε τις κυρώσεις των ΗΠΑ.
Έτσι από το 2019, το Ιράν παραβιάζει ολοένα και περισσότερο τους περιορισμούς της υφιστάμενης πυρηνικής συμφωνίας σε αντίποινα, ιδίως εκείνους που σχετίζονται με την παραγωγή εμπλουτισμένου ουρανίου.
Διπλωμάτες δήλωσαν ότι τρεις χώρες – η Ρωσία, η Κίνα και η Μπουρκίνα Φάσο – ψήφισαν κατά του ψηφίσματος στη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου του ΔΟΑΕ στη Βιέννη. Έντεκα άλλες απείχαν και δύο δεν ψήφισαν.
Το κείμενο αναφέρει ότι το διοικητικό συμβούλιο «εκφράζει τη βαθιά του λύπη» για το γεγονός ότι το Ιράν «δεν συνεργάστηκε πλήρως με τον οργανισμό, όπως απαιτείται από τη Συμφωνία Διασφαλίσεων».
«Οι πολλές αποτυχίες του Ιράν να τηρήσει τις υποχρεώσεις του από το 2019 να παράσχει στον οργανισμό πλήρη και έγκαιρη συνεργασία σχετικά με το αδήλωτο πυρηνικό υλικό και τις δραστηριότητες σε πολλαπλές αδήλωτες τοποθεσίες στο Ιράν… συνιστούν μη συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις του», προσθέτει.
Ως αποτέλεσμα, αναφέρει, η ΔΟΑΕ «δεν είναι σε θέση να επαληθεύσει ότι δεν έχει υπάρξει εκτροπή πυρηνικού υλικού που απαιτείται να προστατευτεί». Η «αδυναμία… παροχής διαβεβαιώσεων ότι το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν είναι αποκλειστικά ειρηνικό», προσθέτει, «εγείρει ερωτήματα που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών».
Το ζήτημα θα μπορούσε τώρα να παραπεμφθεί στο Συμβούλιο Ασφαλείας, το οποίο έχει την εξουσία να «επαναφέρει» τις κυρώσεις του ΟΗΕ που είχαν αρθεί βάσει της συμφωνίας του 2015, εάν το Ιράν δεν εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του. Οι ευρωπαϊκές δυνάμεις έχουν δηλώσει ότι αυτό θα μπορούσε να συμβεί αργότερα φέτος, εκτός εάν το Ιράν αλλάξει πορεία.
Η Γαλλία, η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ ανέφεραν σε κοινή τους δήλωση ότι η ενέργεια του συμβουλίου «δημιουργεί μια ευκαιρία που το Ιράν πρέπει να εκμεταλλευτεί».
«Το Ιράν έχει ακόμη την ευκαιρία να εκπληρώσει επιτέλους τις υποχρεώσεις του, με πλήρη ειλικρίνεια, και να απαντήσει στα κρίσιμα, μακροχρόνια ερωτήματα της ΔΟΑΕ σχετικά με το αδήλωτο πυρηνικό υλικό και τις λοιπές δραστηριότητες», πρόσθεσαν.
Ωστόσο, ο Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας του Ιράν (AEOI) και το ιρανικό υπουργείο Εξωτερικών καταδίκασαν την «πολιτική ενέργεια» των χωρών που ψήφισαν υπέρ του ψηφίσματος και επέμειναν ότι ήταν «χωρίς τεχνική και νομική βάση».
Ανακοίνωσαν ότι το Ιράν θα απαντήσει δημιουργώντας μια νέα εγκατάσταση εμπλουτισμού ουρανίου σε «ασφαλή τοποθεσία» και αντικαθιστώντας τους φυγοκεντρητές πρώτης γενιάς που χρησιμοποιούνται για τον εμπλουτισμό ουρανίου με πιο προηγμένες μηχανές έκτης γενιάς στην υπόγεια εγκατάσταση Φόρντο. «Σχεδιάζονται επίσης και άλλα μέτρα», πρόσθεσαν.
Ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Αμπάς Αραγτσί, δήλωσε ότι το ψήφισμα «επιδεινώνει επίσης την πολυπλοκότητα» των συνομιλιών μεταξύ Τεχεράνης και Ουάσινγκτον για μια νέα πυρηνική συμφωνία.
Ο Ντόναλντ Τραμπ επιθυμεί μια συμφωνία που θα οδηγήσει το Ιράν στον τερματισμό του προγράμματος εμπλουτισμού ουρανίου, λέγοντας ότι αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να διασφαλιστεί ότι δεν μπορεί να αναπτύξει πυρηνικά όπλα, και έχει απειλήσει να βομβαρδίσει τη χώρα εάν οι διαπραγματεύσεις δεν είναι επιτυχείς.
Ένας έκτος γύρος συνομιλιών πρόκειται να πραγματοποιηθεί αυτήν την Κυριακή στο Ομάν. Ωστόσο, ο Τραμπ δήλωσε σε συνέντευξή του την Τετάρτη ότι είναι «λιγότερο σίγουρος» για μια συμφωνία αφού οι Ιρανοί διαπραγματευτές έχουν μέχρι στιγμής αρνηθεί να σταματήσουν τον εμπλουτισμό ουρανίου, χαρακτηρίζοντάς τον ως «μη διαπραγματεύσιμο» δικαίωμα.
Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, ο Τραμπ είχε επίσης μια φερόμενη ως τεταμένη τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος εδώ και καιρό υποστηρίζει μια στρατιωτική και όχι διπλωματική προσέγγιση. Το Ισραήλ θεωρεί την προοπτική ενός Ιράν με πυρηνικά όπλα ως υπαρξιακή απειλή.
Αυτό έρχεται εν μέσω αυξανόμενων εντάσεων στη Μέση Ανατολή, με τις ΗΠΑ να συμβουλεύουν το μη απαραίτητο προσωπικό σε ορισμένες από τις πρεσβείες τους στην περιοχή να φύγει και αναφορές αναφέρουν ότι το Ισραήλ είναι έτοιμο να εξαπολύσει επιθέσεις σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις.
Ο υπουργός Άμυνας του Ιράν προειδοποίησε ότι θα απαντήσει σε οποιαδήποτε επίθεση στοχεύοντας όλες τις αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις «εντός εμβέλειας».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Οι ΗΠΑ απομακρύνουν προσωπικό από τη Μέση Ανατολή, με φόντο απειλές του Ιράν
Τραμπ: Υπάρχει πιθανός «κίνδυνος» στη Μέση Ανατολή – Φόβοι για χτυπήματα από το Ιράν
