Οι ιχνηλάτες της Covid 19 εν ώρα μάχης

Αυτοψία της «Μ» στο στρατηγίο της Πολιτικής Προστασίας. Πώς γίνεται ο εντοπισμός των επαφών των κρουσμάτων και η (δύσκολη) ενημέρωση των πολιτών

 

 

Του Στάθη Μπαλτά

Η προσπάθεια περιορισμού της εξάπλωσης του κορωνοϊού στη χώρα μας έχει χαρακτηριστεί ως “πόλεμος”. Ένας πόλεμος που μαίνεται σφοδρός μέσα στο Νοέμβριο, με τα ημερήσια κρούσματα να ξεπερνούν τα τρεις χιλιάδες. Ο αριθμός των θανάτων και των διασωληνωμένων συμπολιτών μας καθιστά την αναμέτρηση με τον κορωνοϊό δυσκολότερη για γιατρούς, νοσηλευτές και συλλήβδην το υγειονομικό προσωπικό της χώρας.

Εάν τα νοσοκομεία και οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας αποτελούν την “καρδιά” της άμυνας έναντι της επικίνδυνης νόσου, τότε τα νέα γραφεία της Πολιτικής Προστασίας αποτελούν τον “εγκέφαλό” της. Από τις 6 Ιουλίου, το νέο στρατηγείο της Πολιτικής Προστασίας βρίσκεται στο μέχρι πρότινος εγκαταλελειμμένο κέντρο Τύπου των Ολυμπιακών Αγώνων επί της λεωφόρου Κηφισίας. Από εκεί τα στελέχη της Γενικής Γραμματείας και ο υφυπουργός Νίκος Χαρδαλιάς συντονίζουν την προσπάθεια περιορισμού εξάπλωσης της πανδημίας.

Διαδικασία

Στον πρώτο όροφο του νέου κτιρίου στεγάζεται το Κέντρο Ιχνηλάτησης της Πολιτικής Προστασίας. Από την πρώτη ημέρα της υγειονομικής κρίσης ξεκίνησε και η διαδικασία της ιχνηλάτησης. Δηλαδή, της καθημερινής διαδικασίας εντοπισμού των νοσούντων, της επικοινωνίας μαζί τους και του προσδιορισμού των επαφών που είχαν πριν διαπιστωθεί ότι είναι φορείς του κορωνοϊού.

Το πρώτο κύμα της πανδημίας βρήκε το κέντρο ιχνηλάτησης χωρισμένο στα δύο. Η ιχνηλασία γινόταν στη ΓΑΔΑ, καθώς και σε εγκαταστάσεις στο Χαλάνδρι. Πλέον, η διαδικασία διεξάγεται αποκλειστικά στον πρώτο όροφο του κτιρίου της Λεωφόρου Κηφισίας σε τρεις βάρδιες, με την κάθε μία να αποτελείται από περίπου 60 άτομα.

Παράλληλα, έχει προκηρυχθεί διαγωνισμός για την στελέχωση όλων των Περιφερειακών Ενοτήτων με δεκάδες ιχνηλάτες. Το γεγονός αυτό αναμένεται να  διευκολύνει τη διαδικασία στο σύνολό της, καθώς θα “αποφορτιστεί” το προσωπικό της πρωτεύουσας από το βάρος της επικοινωνίας και της συνεννόησης με κάθε φορέα και αστυνομικό τμήμα της Περιφέρειας ξεχωριστά, καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας!

Εκπαίδευση

Το ανθρώπινο δυναμικό του ενιαίου πλέον κέντρου ιχνηλάτησης προέρχεται από την Ελληνική Αστυνομία, το Πυροσβεστικό Σώμα, το Λιμενικό, το Υπουργείο Υγείας, καθώς και τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας. Πρόκειται για ανθρώπους που έχουν συνηθίσει να κάνουν τη δουλειά τους με διαφορετικό τρόπο, μέσα σε ένα διαφορετικό πλαίσιο. Παρ’ όλα αυτά, τα νέα τους καθήκοντα δεν αποτελούν σε καμία περίπτωση “αχαρτογράφητα νερά”. Όπως επισήμαναν στελέχη της Πολιτικής Προστασίας, η επιλογή τους έγινε «με γνώμονα την ενασχόλησή τους με την επικοινωνία», εξηγώντας με αυτό τον τρόπο τη μετάθεση ανθρώπινου δυναμικού από τα ανακριτικά τμήματα της Αστυνομίας και της Πυροσβεστικής στο Κέντρο Ιχνηλάτησης. «Σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι η προσέγγιση απέναντι στους πολίτες είναι η ίδια με αυτή του ανακριτικού. Δεν τους κάνουμε ανάκριση! », δηλώνουν κατηγορηματικά.

«Τα κρούσματα διαμοιράζονται στους ιχνηλάτες σε καθημερινή βάση. Από αυτό το σημείο ξεκινάει μια συνεχής διαδικασία τηλεφωνικής επικοινωνίας με τα κρούσματα και προσδιορισμού των στενών επαφών τους. Οι στενές επαφές ενός νοσούντα καλούνται με τη σειρά τους να προσδιορίσουν τους ανθρώπους στους οποίους ίσως μετέδωσαν τον ιό. Αφού ενημερώνονται ότι ήρθαν σε επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα, οι ιχνηλάτες τους επισημαίνουν ότι πρέπει να μπουν σε υγειονομικό αποκλεισμό για 10 ή 14 ημέρες. Η διαδικασία γίνεται σε βάση συγκεκριμένων ερωταπαντήσεων, ενώ συμπληρώνεται μια φόρμα με τα στοιχεία των ερωτηθέντων», εξηγεί στη «Μπαμ στο Ρεπορτάζ» στέλεχος της Πολιτικής Προστασίας.

«Η διαδικασία είναι επίπονη, διότι ζητείται από τους ερωτώμενους να ανακαλέσουν στη μνήμη τους όλες τις επαφές που είχαν τις τελευταίες μέρες, συνήθως 48 ώρες πριν την εκδήλωση του πρώτου συμπτώματος, αν δεν είναι ασυμπτωματικοί. Αυτό δεν είναι εύκολο, δεδομένου ότι πολλές φορές δεν είναι δυνατό να θυμάται κάποιος όλους τους ανθρώπους με τους οποίους είχε συναντηθεί λίγες ημέρες πριν διαγνωσθεί θετικός στον κορωνοϊό, καθώς και να προσδιορίσει ακριβώς τον τύπο της επαφής που είχε μαζί τους», εξηγεί στη συνέχεια.

Πώς γίνεται, όμως, η ταξινόμηση σε στενή ή μη στενή επαφή;

Ουσιαστικά, ως στενές επαφές καταχωρούνται εκείνες στις οποίες παρουσιάζονται συνθήκες ευνοϊκές στη διασπορά του κορωνοϊού. Τέτοιες είναι, για παράδειγμα, οι κλειστοί χώροι που δεν αερίζονται επαρκώς, η μη χρήση μάσκας όταν ενδείκνυται και ο συνωστισμός πλήθους σε περιορισμένο χώρο, ακόμα και αν φορούν όλοι μάσκα. Αυτή είναι μια από τις χαρακτηριστικές δυσκολίες της ιχνηλάτησης, η προσπάθεια του νοσούντα όχι μόνο να θυμηθεί που και με ποιους ήρθε σε επαφή, αλλά και το πόσο εκτεθειμένος ήταν σε ορισμένες από αυτές!

«Όλες αυτές οι επαφές αποτελούν μια αλυσίδα, ένα μεγάλο πυρήνα διασποράς που πρέπει οπωσδήποτε να προσδιοριστεί και κατόπιν να απομονωθεί άμεσα, προτού επεκταθεί και δημιουργηθούν νέοι πυρήνες. Οι περισσότεροι από αυτούς τους πυρήνες βρίσκονται σε χώρους εργασίας. Η διαδικασία δεν είναι απλή. Μια ιχνηλάτηση μπορεί να κρατήσει αρκετή ώρα. Είναι όμως ο πλέον καθοριστικός παράγοντας για τον περιορισμό της διασποράς», αναφέρει στη «Μ» ένας από τους πρώτους ιχνηλάτες που επιστρατεύτηκαν κατά τη διάρκεια του πρώτου κύματος της πανδημίας.

Τμήματα

Στον πρώτο όροφο του νέου κτιρίου της Πολιτικής Προστασίας το ανθρώπινο δυναμικό έχει χωριστεί σε τρία τμήματα. Το πρώτο ασχολείται με την ιχνηλάτηση των κρουσμάτων ανάμεσα σε Έλληνες πολίτες και μόνιμους κατοίκους της χώρας. Πρόκειται για το πολυπληθέστερο εκ των τριών, γεγονός απολύτως λογικό στη φάση που βρίσκεται η “επέλαση” του κορωνοϊού, λαμβάνοντας υπ’ όψιν και τα κριτήρια σύμφωνα με τα οποία έχει γίνει ο διαχωρισμός των τμημάτων.

Το δεύτερο καταπιάνεται με την ιχνηλάτηση της μετάδοσης του ιού όσων εισέρχονται στη χώρα για οποιονδήποτε λόγο. Το συγκεκριμένο τμήμα είχε περισσότερο φόρτο εργασίας κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, αλλά και κατά τη διάρκεια του Μαΐου, λόγω του τουριστικού κύματος που κατέφθανε στην Ελλάδα. Το τρίτο τμήμα εστιάζει στην καταγραφή στοιχείων και στατιστικών και δεν ασχολείται με την επικοινωνία με τα κρούσματα. Αντίθετα, μεριμνά για τη διαρκή επικοινωνία με τα νοσοκομεία και τον ΕΟΔΥ, προκειμένου να υπάρχει διυπηρεσιακή πληροφόρηση και συνεργασία.

Τα τρία αυτά τμήματα διαπερνά ως συνεκτικός ιστός το άτυπο τέταρτο τμήμα, αυτό της διοικητικής υποστήριξης. Η κύρια λειτουργία του είναι η έκδοση βεβαιώσεων και δικαιολογητικών στους πολίτες οι οποίοι τέθηκαν σε καραντίνα μετά από ιχνηλάτηση. Με τη συγκεκριμένη δομή και καταμερισμό της εργασίας να έχουν παγιωθεί, η καθημερινή “μάχη” του Κέντρου Ιχνηλάτησης ακολουθεί ένα επαναλαμβανόμενο αλλά απαιτητικό κυκλικό μοτίβο:

– Όλα τα θετικά τεστ κορωνοϊού που αναλύονται στα νοσοκομεία, τα κέντρα υγείας και τα μικροβιολογικά εργαστήρια κατοχυρώνονται συγκεντρωτικά στο μητρώο του Υπουργείου Υγείας.

– Ο ΕΟΔΥ κοινοποιεί στο αρμόδιο τμήμα τον κατάλογο με τα επιβεβαιωμένα κρούσματα και γίνεται ο ημερήσιος καταμερισμός των λιστών και στις τρεις βάρδιες.

– Ξεκινάει η διαδικασία της επικοινωνίας με κάθε κρούσμα ξεχωριστά, μέσα από την οποία προκύπτουν προφανώς νέα υποψήφια κρούσματα. Η ιχνηλάτηση ατονεί λίγο μετά τις 00:30, μέχρι και τις πρώτες πρωινές ώρες. Γύρω στις 7:30, η πρωινή βάρδια βρίσκεται ξανά στο “κυνήγι” της… διαδρομής του κορωνοϊού.

«Ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας είναι o Υγειονομικός Υπεύθυνος για την πανδημία, ενώ η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας είναι ο τεχνοκράτης που παρακολουθεί στενά τα υγειονομικά δεδομένα και τα κρούσματα. Η Πολιτική Προστασία λειτουργεί σε δύο επίπεδα: το προληπτικό, στο οποίο γίνεται η ιχνηλάτηση και το κατασταλτικό, στο οποίο γίνεται έλεγχος της τήρησης των μέτρων. Κατά την περίοδο της ισχύος των ημιμέτρων, πριν το καθολικό λοκ-νταουν, κλιμάκια της πολιτικής προστασίας διεξήγαγαν τακτικούς και αιφνίδιους ελέγχους. Στην περίπτωση που διαπιστωνόταν η μη τήρηση των μέτρων, είχαν τη δυνατότητα να αποφασίσουν το κλείσιμο ενός φορέα ή μιας επιχείρησης. Η ΕΛ.ΑΣ. επίσης λειτουργεί στο κατασταλτικό επίπεδο. Παρακολουθεί δηλαδή αν τηρείται η υγειονομική απομόνωση», εξηγεί στη «Μπαμ στο Ρεπορτάζ» στέλεχος της Πολιτικής Προστασίας.

ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΟ ΑΚΟΥΣΤΙΚΟ

Έστω και ένα λεπτό να παραμείνει κάποιος στο Κέντρο Ιχνηλάτησης και να παρατηρήσει τις κινήσεις και τις ομιλίες των εργαζομένων, θα διαπιστώσει το πόσο ψυχοφθόρα είναι η “μάχη” με τον κορωνοϊό από τη θέση του ιχνηλάτη.

«Υπάρχουν μέρες που έχω κάτσει εδώ έως και 16 ώρες! » μας λέει ένας από τους μικρότερους σε ηλικία εργαζόμενος. “Γεμίζει” με περισσότερες ώρες μία από τις μέρες του, προκειμένου να “αποφορτίσει” κάποιες άλλες. «Η προσωπική μας ζωή έχει πάει πίσω από τη μέρα που ξεκίνησε όλο αυτό», συμπλήρωσε ένας από δίπλα.

Παρακολουθούσαμε από μακριά τους ιχνηλάτες να συνομιλούν με ανθρώπους, τους οποίους ενημέρωναν ότι θα έπρεπε να εισέλθουν σε κατάσταση υγειονομικής απομόνωσης. Την ίδια διαδικασία ακολουθούσαν και με όλους όσους αποδείχθηκε ότι είχαν στενή επαφή. Συνήθως επρόκειτο για κοντινούς συγγενείς. Συνήθως, υπήρχε κατανόηση από την άλλη μεριά της γραμμής και οι πολίτες έδειχναν διάθεση να ακολουθήσουν τις οδηγίες των ιχνηλατών.

Επικοινωνία

«Ορισμένες φορές δεν είναι εύκολη η επικοινωνία. Πολλά είναι πιθανό να μην πάνε όπως τα έχουμε προγραμματίσει. Για παράδειγμα, μπορεί να έχουν περαστεί λάθος τα στοιχεία επικοινωνίας ενός πολίτη και να μην τον βρούμε από την πρώτη στιγμή. Επίσης, ορισμένοι άνθρωποι, ευτυχώς όχι τόσοι πολλοί, δεν πιστεύουν στην ύπαρξη του κορωνοϊού και αρνούνται να ακούσουν αυτά που έχουμε να τους πούμε. Βέβαια, αρκετοί από αυτούς, μόλις εκδηλωθούν ορισμένα πιο σοβαρά συμπτώματα κινητοποιούνται και δείχνουν ξαφνικά προθυμία να ενημερωθούν για το τι πρέπει να κάνουν!» μας εξηγούν.

Εμπιστοσύνη

Όλοι ανεξαιρέτως οι εργαζόμενοι αναφέρθηκαν στο ζήτημα της εμπιστοσύνης. Η εμπιστοσύνη του πολίτη είναι το “κλειδί” προκειμένου να νιώσει άνετα και να μπει στη διαδικασία να θυμηθεί με ποιους ήρθε σε επαφή και τι έκανε λίγο πριν διαγνωστεί θετικός στον κορωνοϊό. Δεν είναι πάντα εύκολη αυτή η αποστολή. Έχουν προκύψει άλλωστε και περιπτώσεις κλήσεων που έχουν διαρκέσει μέχρι και μία ώρα!

Στο τελευταίο στάδιο της επικοινωνίας με την Πολιτική Προστασία, οι πολίτες καλούνται να συμπληρώσουν, με τη βοήθεια του ιχνηλάτη, μια φόρμα με προσωπικά τους στοιχεία, τα οποία προστατεύονται με βάση το ιατρικό απόρρητο. Με τη συμπλήρωσή της ολοκληρώνεται η διαδικασία, ο πολίτης εισέρχεται σε κατάσταση υγειονομικής απομόνωσης, ενώ περιμένει να του χορηγηθεί και η η ανάλογη βεβαίωση από το τμήμα διοικητικής υποστήριξης. Από την άλλη, ο άνθρωπος πίσω από το ακουστικό ξεκινάει την ίδια διαδικασία για πολλοστή φορά από την αρχή…

Όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΜΠΑΜ» που κυκλοφορεί