PLUS
Το μυστικό εργοστάσιο εμπλουτισμού ουρανίου στο Φορντόου του Ιράν είναι θαμμένο βαθιά κάτω από ένα βουνό, με τις ζωτικής σημασίας φυγοκεντρικές μηχανές του να προστατεύονται από τόνους βράχου.
Το Ισραήλ δεν έχει κρύψει την επιθυμία του να καταστρέψει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, αλλά η μόνη βόμβα που πιστεύεται ότι είναι αρκετά ισχυρή για να διαπεράσει τις εγκαταστάσεις του Φορντόου είναι μια αμερικανική βόμβα «καταστροφέα καταφυγίων» την οποία οι Ισραηλινοί δεν έχουν ακόμη.
Καθώς ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται να εναλλάσσεται μεταξύ της έκκλησης προς το Ιράν για διαπραγματεύσεις και της απειλής με αντίποινα «σε επίπεδα που δεν έχουν ξαναδεί», η συζήτηση στρέφεται τώρα στο κατά πόσον οι ΗΠΑ θα εμπλακούν αναπόφευκτα σε μια ακόμη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή – κάτι που ο πρόεδρος έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι δεν επιθυμεί.
Τι είναι οι βόμβες καταστροφείς καταφυγίων;
Με απλά λόγια, οι βόμβες buster buster έχουν σχεδιαστεί για να εκρήγνυνται δύο φορές. Μία φορά για να διαπεράσουν την επιφάνεια του εδάφους και άλλη μία φορά όταν η βόμβα έχει σκάψει σε ένα ορισμένο βάθος.
Χρησιμοποιούνται για να φτάνουν σε στρατιωτικά αρχηγεία, καταφύγια και άλλες εγκαταστάσεις που είναι θαμμένες βαθιά στο υπέδαφος – εξ ου και το όνομά τους.
Ο ισραηλινός στρατός διαθέτει αρκετές βόμβες κατά των καταφυγίων, αλλά δεν διαθέτει την περίφημη GBU-57, μια βόμβα 14 τόνων τόσο βαριά που μπορεί να εκτοξευθεί μόνο από τον αμερικανικό στόλο βαρέων βομβαρδιστικών αεροσκαφών.
Η GBU-57 που πιστεύεται ότι είναι η μόνη ικανή να καταστρέψει το άκρως προστατευμένο εργοστάσιο στο Φόρντοου μπορεί να παραδοθεί μόνο από ένα αμερικανικό βομβαρδιστικό stealth B-2. Το βάρος της, που φτάνει τα 13.600 κιλά, σημαίνει ότι η κινητική της δύναμη της επιτρέπει να φτάνει σε βαθιά θαμμένους στόχους διεισδύοντας περίπου 61 μέτρα κάτω από την επιφάνεια πριν εκραγεί.
Μέχρι σήμερα, η GBU‑57 δεν έχει χρησιμοποιηθεί ποτέ σε πολεμική επιχείρηση, παραμένοντας ως «τελευταία λύση» στο στρατηγικό οπλοστάσιο των ΗΠΑ. Ωστόσο, η ύπαρξή της αποτελεί ξεκάθαρο μήνυμα ισχύος -και ένα εργαλείο πίεσης σε ένα εξαιρετικά εύθραυστο γεωπολιτικό τοπίο.
Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει καταστήσει σαφή την επιθυμία του να καταστρέψει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και κάθε υπόνοια απειλής πυρηνικών όπλων – κάτι που το Ιράν αρνείται εδώ και καιρό ότι επιδιώκει.
Στις αρκετές ημέρες από τότε που το Ισραήλ εξαπέλυσε την αιφνιδιαστική του επίθεση στο Ιράν, έχει δοθεί μεγάλη προσοχή στο πόσο καλά θα μπορούσαν να διαταράξουν το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, μεγάλο μέρος του οποίου είναι θαμμένο βαθιά στο υπέδαφος.
«Οι τρεις τοποθεσίες που πραγματικά οι Ισραηλινοί θέλουν είναι η Νατάνζ, το Ισφαχάν και το Φόρντοου», λέει ο καθηγητής Κλαρκ.
Το Νατάνζ και το Φορντόου είναι εγκαταστάσεις εμπλουτισμού ουρανίου και το Ισφαχάν είναι ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα πυρηνικής έρευνας στο Ιράν.
Το εργοστάσιο εμπλουτισμού ουρανίου στη Νατάνζ έχει δεχθεί βομβαρδισμό από το Ισραήλ τις τελευταίες ημέρες , με την υπόγεια αίθουσα φυγοκέντρησης να πιστεύεται ότι έχει υποστεί ζημιές αλλά όχι καταστροφή.
Ο Ραφαέλ Γκρόσι, επικεφαλής του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας, δήλωσε στο BBC ότι το εργοστάσιο της Νατάνζ υπέστη εκτεταμένες ζημιές, οι οποίες πιθανότατα κατέστρεψαν 15.000 φυγοκεντρητές.
Αυτό πιθανώς οφειλόταν σε ισραηλινή αεροπορική επιδρομή που διέκοψε την παροχή ρεύματος στις φυγοκεντρικές μηχανές, παρά σε πραγματική φυσική ζημιά στην αίθουσα της φυγοκέντρησης, είπε.
Στο Φόρντοου, ωστόσο, δεν παρατηρήθηκαν ζημιές. Ο κ. Γκρόσι πρόσθεσε: «Υπάρχουν πολύ περιορισμένες, αν όχι καθόλου, ζημιές που έχουν καταγραφεί (εκεί).»
Στο Ισφαχάν, την τρίτη βασική πυρηνική τοποθεσία του Ιράν, υπήρξαν ζημιές σε κτίρια, συμπεριλαμβανομένου του κεντρικού χημικού εργαστηρίου και ενός εργοστασίου μετατροπής ουρανίου.
Ο κ. Γκρόσι είπε: «Στο Ισφαχάν υπάρχουν και υπόγειοι χώροι, οι οποίοι δεν φαίνεται να έχουν επηρεαστεί».
Τι θα κάνει τώρα το Ισραήλ;
Ο καθηγητής Κλαρκ λέει ότι το Ισραήλ είναι πιθανό να συνεχίσει την εκστρατεία βομβαρδισμών εναντίον των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν.
«Νομίζω ότι θα συνεχίσουν να χτυπούν ξανά τη Νατάνζ», είπε. «Θα θέλουν να συνεχίσουν να στοχεύουν προς τα κάτω με περισσότερους καταστροφείς καταφυγίων μέχρι να φτάσουν πραγματικά στην ίδια την αίθουσα φυγοκέντρησης».
Το Φόρντοου, από την άλλη πλευρά, φαίνεται πολύ βαθύ ακόμη και για τις βόμβες καταστροφής καταφυγίων του Ισραήλ.
«Είναι το πιο σημαντικό επειδή είναι αυτό που οι Ιρανοί νομίζουν ότι μπορούν να προστατεύσουν», προσθέτει. «Πρέπει να ανατινάξεις το βουνό για να φτάσεις σε αυτό».
Είναι πιθανό, λέει ο καθηγητής Κλαρκ, το Ισραήλ να προσπαθήσει να το καταστρέψει με παρόμοιο τρόπο με αυτό που συνέβη στη Νατάνζ – διακόπτοντας την παροχή ρεύματος – κάτι που θα μπορούσε να έχει ως σωρευτικό αποτέλεσμα την αθέμιτη λειτουργία των φυγοκεντρητών.
«Αυτό που θέλει να πει ο Νετανιάχου είναι: κοιτάξτε την καταστροφή που έχουμε προκαλέσει στο Ιράν. Το πρόγραμμα όπλων τους καταστράφηκε, θα τους χρειαστούν 30 χρόνια για να το ανοικοδομήσουν… τους έχουμε αποκλείσει ως απειλή για εμάς και για μια επόμενη γενιά».
Αλλά μένει να δούμε αν αυτό είναι εφικτό χωρίς άμεση αμερικανική παρέμβαση – κάτι που ο Πρόεδρος Τραμπ μπορεί να θέλει να αποφύγει πάση θυσία.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Σφοδρές ισραηλινές επιδρομές στην Τεχεράνη – Ο Τραμπ ζητά «άνευ όρων παράδοση» από το Ιράν
«Νομίζαμε πως ήταν η τελευταία μέρα μας» – Όσα λένε οι Έλληνες στην εμπόλεμη ζώνη του Ισραήλ
