Ρόμπερτ Σάιμς: Ο εθνικός (µας) αρχαιοκάπηλος

Η μεγάλη δικαστική νίκη που πέτυχε η Ελλάδα κατά του οίκου δημοπρασιών Sotheby’s ανέδειξε για άλλη μια φορά την πληγή της χώρας που λέγεται αρχαιοκαπηλία.

Το ζητούμενο, βέβαια, στην υπόθεση είναι ότι στην μεγάλη πληγή που λέγεται αρχαιοκαπηλία στην Ελλάδα οι πρωταγωνιστές στην υπόθεση παραμένουν οι ίδιοι, εδώ και δεκαετίες. Στην προκειμένη περίπτωση, που έχει να κάνει με το χάλκινο αγαλματίδιο αλόγου 2.700 ετών το οποίο έβγαλαν στο σφυρί ο Sotheby’s, φέρεται να είχε στην κατοχή του ο γνωστός Άγγλος «αρχαιοπώλης» Ρόμπερτ Σάιμς.

Ο 81 ετών, σήμερα, αρχαιοπώλης στο παρελθόν έχει κατηγορηθεί ουκ ολίγες φορές και μαζί με τον Έλληνα σύντροφο του Χρήστο Μιχαηλίδη είχαν καταφέρει να βρουν και να οικειοποιήσουν θησαυρούς της αρχαιότητας, τους οποίους μετά πωλούσαν σε συλλέκτες αποκομίζοντας κέρδη εκατομμυρίων ευρώ.

Ο Ρόμπερτ Σάιμς παρά το γεγονός ότι έχει καταγγελθεί η δράση του, εξακολουθεί να εργάζεται πάνω στην «τέχνη» του και να κινείται ως αρχαιοπώλης μεταξύ Αγγλίας και Αμερικής. Και εδώ πρέπει να τονιστεί ότι στην Ελλάδα διατηρούσε βίλα με τον εκλιπόντα σύντροφο – συνέταιρό του, στη Σχοινούσα. Η ειρωνεία, βέβαια, στην όλη υπόθεση αρχαιοκαπηλίας είναι η δικαστική διαμάχη που είχε με τους συγγενείς του εκλιπόντα σύντροφό του μέσα από την οποία αποκαλύφθηκε η… πλούσια δράση τους.

Η δράση του ζευγαριού Σάιμς – Μιχαηλίδη

Το καλοκαίρι του 1999 ο Χρήστος Μιχαηλίδης και ο Ρόμπιν Σάιμς φιλοξενούνται σε έναν πύργο στο Τέρνι της Ιταλίας, από τον Λεόν Λεβί και την Σέλμπι Ουάιτ, γνωστοί συλλέκτες και πελάτες τους. Το βράδυ της 5ης Ιουλίου ο γοητευτικός Έλληνας θα φύγει για λίγο από την παρέα, θέλοντας να πάρει κάτι από μέσα και δεν θα επιστρέψει ποτέ.

Γλίστρησε στις σκάλες και σκοτώθηκε όταν χτύπησε με το κεφάλι σε ένα θερμαντικό σώμα, σκορπώντας θλίψη στην οικογένειά του και αφήνοντας τον Σάιμς μόνο του.

Λίγες εβδομάδες μετά την κηδεία του η αδερφή τού Χρήστου Μιχαηλίδη, Δέσποινα Παπαδημητρίου, ζητάει πολύ ευγενικά από τον Σάιμς – τον θεωρούσε σχεδόν μέλος της οικογένειας – κάποια συλλεκτικά χρυσά Rolex και άλλα προσωπικά αντικείμενα του αδερφού της. Μετά από λίγες ημέρες παραλαμβάνει ένα φθαρμένο χαρτοφύλακα που περιέχει ένα κερί, κάποια στυλό και ένα πλαστικό ρολόι Swatch, γεγονός που την εκνευρίζει. Ο γιός της, γνωστός εφοπλιστής, Δημήτρης Παπαδημητρίου, αναλαμβάνει προσωπικά την υπόθεση τού αδικοχαμένου θείου του, και όταν ο Σάιμς αρνείται να συζητήσει για την κοινή τους περιουσία, απασφαλίζει.

Στα χρόνια που ακολούθησαν «κυνήγησε» τον Ρόμπιν Σάιμς αλύπητα, προκειμένου να δικαιωθεί η οικογένεια, προσλαμβάνοντας κορυφαίους ιδιωτικούς ερευνητές στην Αγγλία και αλλού. Οι έρευνες αποκάλυψαν τουλάχιστον τριάντα αποθήκες του Σάιμς γεμάτες αρχαιότητες από διάφορες χώρες, οι οποίες δεσμεύθηκαν, ενώ ο ίδιος οδηγήθηκε για εφτά μήνες στην φυλακή, για ασέβεια κατά του δικαστηρίου.

Το 2001 η οικογένεια Παπαδημητρίου δικαιώθηκε αφού στη δίκη που έγινε κέρδισε μεγάλο μέρος της περιουσίας Σάιμς-Μιχαηλίδη και την εξοχική κατοικία στη Σχοινούσα. Εκεί, όπου είχαν μεταφερθεί εκατοντάδες αρχαία αντικείμενα, άλλα σε κοινή θέα και άλλα σφραγισμένα στα κουτιά τους, εκεί όπου το δίδυμο των αρχαιοπωλών, φιλοξενούσε συχνά καλούς πελάτες που απολάμβαναν τα μαγικά ηλιοβασιλέματα. Στην Ελλάδα η υπόθεση «άναψε» την άνοιξη του 2006, μετά από έφοδο των Αρχών στη βίλα της Δέσποινας Παπαδημητρίου στο Ψυχικό και στην κατοικία της Σχοινούσας, όπου βρέθηκαν πολλά αρχαία αντικείμενα. Ήταν σαφώς πολύ λιγότερα, μόνο τα απομεινάρια ενός κυκλώματος εμπόρων που έστησαν μια αυτοκρατορία αρχαιοκάπηλων, η οποία «έπεσε» από μια σύλληψη και την πτώση του Μιχαηλίδη στα σκαλιά που οδηγούσαν στο κελάρι κρασιών των Λεβί-Ουάιτ, εκείνο το ζεστό βράδυ του Ιούλη.

Η έφοδος στη βίλα στη Σχοινούσα, που οδήγησε στην ανεύρεση εκατοντάδων αρχαίων αντικειμένων αλλά και του πολύτιμου αρχείου, πραγματοποιήθηκε λίγες μόλις εβδομάδες μετά την έφοδο σε ένα άλλο σπίτι στην Πάρο – στην εξοχική κατοικία της πρώην εφόρου του Μουσείου Γκετί των ΗΠΑ, Μάριον Τρου, όπου επίσης βρέθηκε πλήθος αδήλωτων αρχαιοτήτων. Ο Μιχαηλίδης και συνεταίρός του Ρόμπιν Σάιμς, ήταν βασικός προμηθευτής του Μουσείου Γκετί και προσωπικός φίλος της Μάριον Τρου.

Η τύχη του ειδωλίου

Το ειδώλιο του αλόγου από τη γεωμετρική περίοδο της αρχαίας ελληνικής τέχνης βγήκε στο σφυρί σε δημοπρασία στη Νέα Υόρκη, με εκτιμώμενη τιμή 150.000- 250.000 δολάρια Το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού θα επιδιώξει τον επαναπατρισμό ενός χάλκινου αγάλματος 2.700 ετών από τη Νέα Υόρκη, το οποίο αναφέρει ότι εξήχθη παράνομα από την Ελλάδα, έπειτα από την απόφαση αμερικανικού δικαστηρίου να απορρίψει την προσπάθεια ενός οίκου δημοπρασιών να προχωρήσει στην πώληση το αντικείμενο, όπως ανέφερε το Associated Press. Η απόφαση του δικαστηρίου ήταν «τεράστιας νομικής σημασίας» και ανοίγει τον δρόμο για την επιστροφή των κλεμμένων αρχαιοτήτων στα μέρη από τα οποία αποσυνδέθηκαν βίαια, αναφέρει το υπουργείο Πολιτισμού.

*Όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΜΠΑΜ» που κυκλοφορεί