PLUS
Η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς φαινόταν σαθρή από τότε που τέθηκε σε ισχύ στις 19 Ιανουαρίου, αλλά τώρα ως πιο πιθανή φαίνεται μέχρι στιγμής η πλήρης κατάρρευση.
Ανώτερη αιγυπτιακή πηγή δηλωνει ότι οι περιφερειακοί μεσολαβητές Αίγυπτος και Κατάρ «εντείνουν τις διπλωματικές τους προσπάθειες σε μια προσπάθεια να σώσουν τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός».
Μια ανώτατη αντιπροσωπεία της Χαμάς έφτασε τώρα στο Κάιρο για συνομιλίες «για τον περιορισμό της τρέχουσας κρίσης», δήλωσε αξιωματούχος της Χαμάς. Επανέλαβε την «πλήρη δέσμευση» της ομάδας του στους όρους της συμφωνίας.
Την Τρίτη, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπέντζαμιν Νετανιάχου δήλωσε: «Εάν η Χαμάς δεν επιστρέψει τους ομήρους μας μέχρι το μεσημέρι του Σαββάτου, η κατάπαυση του πυρός θα τερματιστεί και ο [ισραηλινός στρατός] θα συνεχίσει τις έντονες μάχες».
Ωστόσο, υπήρξαν ανάμεικτα μηνύματα σχετικά με το αν εννοεί και τους 76 ομήρους που εξακολουθούν να βρίσκονται στη Γάζα – σύμφωνα με το τελεσίγραφο υψηλού διακυβεύματος που εξέδωσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ αντιδρώντας στην απειλή της Χαμάς να εκτροχιάσει τη συμφωνία τη Δευτέρα διαμαρτυρόμενη για παραβιάσεις της εκεχειρίας από το Ισραήλ, ιδίως όσον αφορά την ανθρωπιστική βοήθεια, και προειδοποίησε ότι θα καθυστερήσει την απελευθέρωση των ομήρων το Σάββατο.
Την περασμένη εβδομάδα, το νέο ριζοσπαστικό σχέδιο του προέδρου για την κατάληψη της Γάζας από τις ΗΠΑ -χωρίς τα δύο εκατομμύρια Παλαιστίνιους κατοίκους της- άλλαξε επίσης το πλαίσιο για την κατάπαυση του πυρός που η κυβέρνησή του βοήθησε να μεσολαβήσει.
Την Τετάρτη, ο Λευκός Οίκος επανέλαβε το σχέδιο του Τραμπ, ενώ παραδέχτηκε ότι ο βασιλιάς της Ιορδανίας Αμπντάλα Β’ είχε απορρίψει την ιδέα κατά τη διάρκεια συνομιλιών στην Ουάσιγκτον μια ημέρα νωρίτερα. «Ο βασιλιάς θα προτιμούσε να μείνουν οι Παλαιστίνιοι στη θέση τους», δήλωσε η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου Καρολάιν Λέβιτ. «Αλλά ο πρόεδρος πιστεύει ότι θα ήταν πολύ καλύτερο και πιο μεγαλειώδες εάν αυτοί οι Παλαιστίνιοι μπορούσαν να μεταφερθούν σε ασφαλέστερες περιοχές».
Λοιπόν, τι περισσότερο ξέρουμε για το τι συμβαίνει στα παρασκήνια;
Όταν πρόκειται για το αποτέλεσμα της τετράωρης συνεδρίασης του ισραηλινού υπουργικού συμβουλίου ασφαλείας την Τρίτη, οι Ισραηλινοί δημοσιογράφοι ανέφεραν πως υπήρξαν πολλές αντιφατικές και συγκεχυμένες ενημερώσεις.
Μετά το βιντεοσκοπημένο μήνυμα του Ισραηλινού πρωθυπουργού που απαιτούσε την απελευθέρωση των «δικών μας» ομήρων, οι πρώτες αναφορές – επικαλούμενες ανώνυμο ανώτερο ισραηλινό αξιωματούχο – ανέφεραν ότι αναφέρονταν στους αρχικούς τρεις άνδρες ομήρους που είχαν προγραμματιστεί να απελευθερωθούν.
Στη συνέχεια ειπώθηκε ότι το Ισραήλ περίμενε να απελευθερωθούν οι τελευταίοι εννέα ζωντανοί όμηροι που είχαν προγραμματιστεί για απελευθέρωση στην πρώτη φάση της εκεχειρίας των έξι εβδομάδων, η οποία υποτίθεται ότι θα δει συνολικά 33 αιχμαλώτους να απελευθερώνονται.
Στη συνέχεια, οι βασικοί υπουργοί της κυβέρνησης Νετανιάχου άρχισαν να εκφράζουν διαφορετικές απόψεις. Η Miri Regev – στενός σύμμαχος του Νετανιάχου – είπε στο X ότι η απόφαση ήταν “πολύ σαφής” και απηχούσε το αίτημα του Τραμπ. Είπε: «Μέχρι το Σάββατο θα απελευθερωθούν όλοι!»
Ο ακροδεξιός Ισραηλινός υπουργός Οικονομικών Bezalel Smotrich – ο οποίος έχει απειλήσει να αποχωρήσει από τον συνασπισμό του Νετανιάχου εάν δεν υπάρξει επιστροφή στις μάχες στο τέλος της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός των έξι εβδομάδων – προχώρησε ακόμη περισσότερο.
Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πρότεινε στη Χαμάς να απελευθερώσει όλους τους ομήρους, διαφορετικά να ανοίξουν «οι πύλες της κόλασης», χωρίς καύσιμα, νερό ή ανθρωπιστική βοήθεια να εισέρχεται στη Γάζα.
Είπε ότι θα πρέπει να υπάρχει «μόνο πυρ και θειάφι» από ισραηλινά πολεμικά αεροσκάφη και άρματα μάχης, με τη λωρίδα να είναι πλήρως κατεχόμενη και τον πληθυσμό της να απελαύνεται.
«Έχουμε όλη τη διεθνή υποστήριξη για αυτό το θέμα», δήλωσε.
Τα σχόλιά του δείχνουν πώς το μεταπολεμικό όραμα του Τραμπ για τη Γάζα ενίσχυσε την ακροδεξιά στο Ισραήλ.
Αυτό λέγεται ότι ανησυχεί τους ισραηλινούς αρχηγούς ασφαλείας που διαπραγματεύτηκαν την τρέχουσα συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και πιστεύουν ότι η κατάρρευσή της θα θέσει σε κίνδυνο τις ζωές των ομήρων.
Τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης αναφέρουν ότι πιέζουν για έναν τρόπο να επαναφέρουν τους επόμενους τρεις αιχμαλώτους που κρατούνται από τη Χαμάς σύμφωνα με το πρόγραμμα το Σαββατοκύριακο όμως οι οικογένειες των ομήρων και οι υποστηρικτές τους έχουν θορυβηθεί από τις τελευταίες εξελίξεις, όπως και οι κουρασμένοι από τον πόλεμο κάτοικοι της Γάζας.
Το γεγονός ότι ο ηγέτης της Χαμάς για τη Γάζα, Χαλίλ αλ Χάγια, ηγείται μιας αντιπροσωπείας για παρακολούθηση της εφαρμογής στο Κάιρο, δείχνει ότι η ένοπλη ομάδα προσπαθεί επίσης να επαναφέρει τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός σε τροχιά.
Από τις 19 Ιανουαρίου, η συμφωνία έχει δει συνολικά 16 Ισραηλινούς ομήρους να έχουν επιστρέψει στην πατρίδα τους με αντάλλαγμα εκατοντάδες Παλαιστίνιους κρατούμενους που κρατούνται από το Ισραήλ.
Την ίδια στιγμή, τα ισραηλινά στρατεύματα έχουν αποσυρθεί από την περίμετρο της Γάζας, συμπεριλαμβανομένων των συνόρων με την Αίγυπτο.
Η σχετική ηρεμία επέτρεψε σε εκατοντάδες χιλιάδες εκτοπισμένους Παλαιστίνιους να επιστρέψουν στις δικές τους γειτονιές και έφερε ένα κύμα ανθρωπιστικής βοήθειας. Ωστόσο, το σημερινό αδιέξοδο πηγάζει από τον ισχυρισμό της Χαμάς ότι το Ισραήλ δεν τήρησε τις υποσχέσεις του για την πρώτη φάση της εκεχειρίας. Λέει ότι αυτό απαιτούσε από τις ισραηλινές αρχές να επιτρέψουν περίπου 300.000 σκηνές και 60.000 τροχόσπιτα να εισέλθουν στη Γάζα.
Με τόσους πολλούς ανθρώπους να επιστρέφουν στα ερείπια των σπιτιών τους – κατά τη διάρκεια ενός κρύου, υγρού χειμωνιάτικου καιρού – τέτοια καταφύγια για τους Παλαιστίνιους χρειάζονται απεγνωσμένα. Λέγεται επίσης ότι υπάρχει έλλειψη καυσίμων και γεννητριών – ειδικά στο βόρειο τμήμα της Γάζας – όπου απαιτούνται επειγόντως, ειδικά για αντλίες νερού και αρτοποιεία.
Μέχρι στιγμής είναι δύσκολο να επαληθεύσουμε τι ακριβώς έχει μπει από ανθρωπιστική βοήθεια μέσα στη λωρίδα. Σύμφωνα με στοιχεία που παρατίθενται από τον ΟΗΕ, «από τότε που τέθηκε σε ισχύ η κατάπαυση του πυρός, 644.000 άνθρωποι σε όλη τη Γάζα έχουν λάβει βοήθεια σε καταφύγια, συμπεριλαμβανομένων σκηνών, υλικών σφράγισης και μουσαμάδων». Ο δε ισραηλινός στρατιωτικός οργανισμός Cogat δήλωσε ότι το Ισραήλ «δεσμεύτηκε και εκπληρώνει την υποχρέωσή του να διευκολύνει την είσοδο 600 φορτηγών ανθρωπιστικής βοήθειας στη Λωρίδα της Γάζας κάθε μέρα». Πρόσθεσε δε πως: «Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας, από τότε που τέθηκε σε ισχύ η συμφωνία, εκατοντάδες χιλιάδες σκηνές έχουν εισέλθει στη Λωρίδα της Γάζας».
Παρά τους αντικρουόμενους λογαριασμούς, μπορεί να υποτεθεί ότι ζητήματα σχετικά με τη βοήθεια που επιτρέπει το Ισραήλ στη Γάζα θα μπορούσαν να επιλυθούν από μεσολαβητές. «Το Κάιρο και η Ντόχα παροτρύνουν όλα τα μέρη να τηρήσουν τους όρους της συμφωνίας εν μέσω πολιτικών και επιφανειακών περιπλοκών που κάνουν το έργο πιο δύσκολο», δηλώνει ανώτερη αιγυπτιακή πηγή προσθέτοντας πως «Η συνέχιση της κατάπαυσης του πυρός είναι προς το συμφέρον όλων και προειδοποιούμε ότι η κατάρρευση της συμφωνίας θα οδηγήσει σε ένα νέο κύμα βίας με σοβαρές περιφερειακές επιπτώσεις».
Ακόμα κι αν η άμεση κρίση μπορεί να ξεπεραστεί μέχρι αυτό το Σαββατοκύριακο, τότε θα παραμείνει άλυτο το επόμενο στάδιο των συνομιλιών για κατάπαυση του πυρός. Η πρώτη φάση της συμφωνίας υποτίθεται ότι θα ολοκληρωθεί τον Μάρτιο, εκτός εάν η Χαμάς και το Ισραήλ συμφωνήσουν για παράταση. Μέχρι στιγμής, οι διαπραγματεύσεις για αυτό το θέμα έχουν αναβληθεί.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός καθυστέρησε τις συζητήσεις για την επόμενη φάση εν μέσω πιέσεων από τον κυβερνητικό συνασπισμό του και αυξανόμενων αποδείξεων κατά τη διάρκεια της εκεχειρίας ότι -σε αντίθεση με τους πολεμικούς του στόχους- η Χαμάς παραμένει μια σημαντική πολιτική και στρατιωτική δύναμη στη Γάζα αφού κατά τις παραδόσεις ομήρων και τη διανομή βοήθειας, η Χαμάς προσπάθησε να προβάλει μια εικόνα της δικής της εξουσίας αν και προηγουμένως έχει εκφράσει την προθυμία να μοιραστεί την εξουσία με άλλες παλαιστινιακές φατρίες. Ωστόσο εξακολουθεί να φαίνεται απίθανο να αφοπλιστεί.
Επιπλέον, ο Τραμπ διπλασιάζοντας την ιδέα του να μετατρέψει τη Γάζα σε μεσογειακό ταξιδιωτικό προορισμό -μετά τη μετεγκατάσταση όσων ζουν εκεί στην Ιορδανία και την Αίγυπτο- έχει προκαλέσει σοκ και οργή σε όλο τον αραβικό κόσμο. Η Αίγυπτος λέει ότι έχει διαμορφώσει το δικό της ολοκληρωμένο σχέδιο ανοικοδόμησης της Γάζας – το οποίο δεν θα περιλαμβάνει την λύση της εγκατάλειψης της γης από τους Παλαιστίνιους κατοίκους της.
Οι ηγέτες της Αιγύπτου, του Κατάρ, της Ιορδανίας, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και της Σαουδικής Αραβίας αναμένεται να συναντηθούν πριν από μια διάσκεψη στο Κάιρο στις 27 Φεβρουαρίου. Η συνεχιζόμενη διαμάχη για το μέλλον της Γάζας προσθέτει στη σύγχυση και την αίσθηση βαθιάς δυσπιστίας εν μέσω των προσπαθειών επίλυσης των σημερινών ζητημάτων.
Με πληροφορίες από το BBC
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Εν μέσω της διαμάχης για την κατάπαυση του πυρός, πόσο δημοφιλής είναι τώρα η Χαμάς στη Γάζα;
Νίκου Βασιλειάδη: Γιατί η κατάπαυση του πυρός στη Γάζα βρίσκεται υπό αυξανόμενη πίεση
