Τα «εμβόλια» για τον φορο..ιό

Τα µέτρα της κυβέρνησης για να αντιµετωπίσει τις οικονοµικές επιπτώσεις της πανδηµίας. Η επόµενη ηµέρα για φορολογουµένους, ασφαλισµένους και δανειολήπτες.

Του Θανάση Κουκάκη

Στις 4 Μαΐου η Ελλάδα θα αρχίσει να εξέρχεται από την καραντίνα στην οποία μπήκε στις 13 Μαρτίου, λόγω της αντιμετώπισης της πανδημίας του κορωνοϊού. Σε αυτές τις 52 ημέρες ήρθαν τα πάνω-κάτω τόσο στα οικονομικά του κράτους όσο και στην οικονομική κατάσταση νοικοκυριών, εργαζομένων, επιχειρήσεων και αυτοαπασχολουμένων. Για να αντιμετωπίσει τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας του κορωνοϊού και για να ανακουφίσει τους πληττόμενους η κυβέρνηση προχώρησε, μεταξύ άλλων, σε συγκεκριμένες παρεμβάσεις στη φορολογία, στο ασφαλιστικό και στο τραπεζικό πεδίο. Αυτές οι παρεμβάσεις μπορεί να είχαν βραχυπρόθεσμη στόχευση, ωστόσο θα μας συνοδεύουν για αρκετό διάστημα. Η «ΜΠΑΜ στο Ρεπορτάζ» «χαρτογραφεί» την επόμενη ημέρα από την κρίση του κορωνοϊού στα μέτωπα της φορολογίας, του ασφαλιστικού και στις τράπεζες, παρουσιάζοντας μεταξύ άλλων τις πρωτοβουλίες που αναμένεται να αναλάβει η κυβέρνηση έως το τέλος του 2020 για την πρόσθετη διευκόλυνση, νοικοκυριών, επιχειρήσεων και δανειοληπτών. Η πανδημία του κορωνοϊού έχει πλήξει πολύ σοβαρά τα δημόσια έσοδα. Το πάγωμα της οικονομικής δραστηριότητας λόγω του αναγκαστικού εγκλεισμού, καθήλωσε τις φορολογικές εισπράξεις. Την ίδια στιγμή, προγραμματισμένες καταβολές φόρων και ρυθμισμένων οφειλών μετατέθηκαν για το μέλλον, δεδομένης της αδυναμίας νοικοκυριών και επιχειρήσεων να πληρώσουν τις συγκεκριμένες υποχρεώσεις.

Πλέον, η κυβέρνηση εξετάζει τρόπους προκειμένου να εισπράξει όσες φορολογικές οφειλές σωρεύθηκαν αυτή την περίοδο, παρέχοντας παράλληλα ελαφρύνσεις σε κλάδους η φορολόγηση των οποίων γίνεται είτε με τεκμαρτό τρόπο είτε με βάση τα έσοδα παρελθόντων ετών.

Σημειώνεται πως μια από τις πρώτες αποφάσεις που ανακοίνωσε η κυβέρνηση αφορούσε στην παράταση μέχρι την 31η Αυγούστου 2020, χωρίς τόκους και προσαυξήσεις, των προθεσμιών καταβολής των βεβαιωμένων στις Δ.Ο.Υ. οφειλών, των δόσεων ρυθμίσεων, αλλά και των οφειλών ΦΠΑ που έληξαν από 11/03/2020 έως και την 30/4/2020. Η παράταση αυτή αφορούσε σε επιχειρήσεις με κύριο ενεργό κωδικό δραστηριότητας (ΚΑΔ) που περιλαμβάνονταν στη λίστα των πληττόμενων ΚΑΔ του υπουργείου Οικονομικών. Πλέον, η κυβέρνηση εξετάζει το τι θα κάνει μετά τα τέλη Αυγούστου για να εισπράξει αυτές τις φορολογικές υποχρεώσεις που τοποθετούνται κοντά στα 5 δισ. ευρώ! Η εξίσωση δεν είναι εύκολη, καθώς σε αυτό το βουνό υποχρεώσεων θα έρθουν να προστεθούν ο φόρος εισοδήματος που θα προκύψει με την εκκαθάριση των φετινών φορολογικών δηλώσεων και ο ΕΝΦΙΑ του 2020. Ετσι, το βασικό σενάριο που βρίσκεται στο τραπέζι προβλέπει τη θέσπιση έκτακτης ρύθμισης δέκα μηνιαίων δόσεων με πολύ χαμηλό επιτόκιο για την αποπληρωμή των φόρων και χρεών που έχουν δημιουργηθεί αποκλειστικά από την κρίση του κορωνοϊού. Παλαιότερες οφειλές θα ρυθμίζονται με την πάγια ρύθμιση των 24 ή 48 δόσεων. Να σημειωθεί πως ήδη προ κορωνοϊού οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο ξεπερνούσαν τα 105 δισ. ευρώ. Στη βάση αυτή καταβάλλεται προσπάθεια, ώστε στα τέλη του 2020 τα «φέσια» προς το Δημόσιο να μην ξεπεράσουν τα 120 δισ. ευρώ! Δεν είναι τυχαίο πως το οικονομικό επιτελείο έδωσε τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις να συμψηφίσουν ποσό ίσο με το 25% ΦΠΑ που πρέπει να καταβάλουν, με άλλες οφειλές ή δόσεις ρυθμίσεων ή διευκολύνσεις τμηματικής καταβολής με καταληκτική ημερομηνία μετά την 1η Μαΐου 2020, εφόσον εξοφλήσουν ολοσχερώς μέχρι και τις 30 Απριλίου 2020 το συνολικό ποσό της οφειλής που αντιστοιχεί στην απόδοση του ΦΠΑ. Η πρωτοβουλία αυτή που αφορούσε στις δηλώσεις ΦΠΑ πρώτου τριμήνου του 2020 για τους υπόχρεους σε τήρηση απλογραφικών βιβλίων και του τρίτου μήνα του 2020 για τους υπόχρεους σε τήρηση διπλογραφικών βιβλίων, έτυχε μεγάλης αποδοχής και προσέλκυσε μεγάλο ενδιαφέρον.

Η κυβέρνηση μέσα στο επόμενο διάστημα θα λάβει αποφάσεις για ένα πρόσθετο ζήτημα που έχει ανακύψει λόγω του κορωνοϊού και το οποίο αφορά στην προκαταβολή φόρου εισοδήματος για τη χρήση του 2020. Με τα σημερινά δεδομένα επιχειρήσεις και ελεύθεροι επαγγελματίες καλούνται να προκαταβάλουν εφέτος φόρο βάσει των κερδών που εμφάνισαν το 2019. Ωστόσο, είναι απόλυτα βέβαιο πως λόγω της κρίσης και τις βαθιάς ύφεσης οι επιχειρήσεις δεν θα έχουν το 2020 κέρδη και πως η πλειοψηφία των νομικών προσώπων θα σημειώσει ζημίες. Δεδομένου ότι το μέτρο της μείωσης της προκαταβολής φόρου αφορά σε περίπου 1.000.000 επιχειρήσεις, ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολουμένους, ήδη έχουν διατυπωθεί εισηγήσεις στο οικονομικό επιτελείο που προβλέπουν τη μείωση του συντελεστή υπολογισμού της προκαταβολής φόρου από το 100% του κύριου φόρου που ισχύει σήμερα στα επίπεδα του 50%-70%, ανάλογα με το εάν η επιχείρηση, ο επαγγελματίας και ο αυτοαπασχολούμενος έχουν υποστεί οικονομικές ζημιές από το lockdown και σε ποιο βαθμό. Από τη στιγμή που θα εφαρμοσθεί η μείωση του συντελεστή υπολογισμού της προκαταβολής φόρου θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο πως η περαιτέρω μείωση του συντελεστή φορολογίας των κερδών των εταιρειών και των λοιπών νομικών προσώπων θα μετατεθεί.

Ενα ακόμη θέμα που θα διευθετηθεί το επόμενο διάστημα αφορά στη φύση των φορολογικών ελαφρύνσεων που θα χορηγήσει η κυβέρνηση προς τους ιδιοκτήτες ακινήτων, οι οποίοι εισέπραξαν το 60% των ενοικίων κατά τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο (και ενδεχομένως και τον Μάιο). Αν και η κυβέρνηση θέσπισε την μείωση ενοικίου κατά 40% για τους εργαζόμενους και εργοδότες των επιχειρήσεων που πλήττονται, δεν μερίμνησε για το τι θα συμβεί με τους ιδιοκτήτες των ακινήτων και μετέθεσε τις αποφάσεις για αργότερα. Σύμφωνα με πληροφορίες από το οικονομικό επιτελείο, εξετάζεται να υπάρξουν ελαφρύνσεις για τους εν λόγω ιδιοκτήτες ακινήτων, ωστόσο αυτές θα αφορούν στη μείωση του φόρου εισοδήματος που θα κληθούν να πληρώσουν οι φορολογούμενοι το 2021 για τα εισοδήματα που θα αποκτήσουν εφέτος.

Από Σεπτέμβρη τα αναδρομικά των συντάξεων

Ρυθμίσεις ασφαλιστικών οφειλών

Όπως και με τους φόρους, έτσι και με τις ασφαλιστικές εισφορές που δεν καταβλήθηκαν εγκαίρως λόγω της κρίσης του κορωνοϊού η κυβέρνηση θα δώσει πρόσθετο χρόνο στους υπόχρεους για να διευθετήσουν τις εκκρεμότητές τους προς τον ΕΦΚΑ. Ωστόσο, όπως το υπουργείο Εργασίας θα δώσει πρόσθετο χρόνο σε εργαζόμενους, αυτοαπασχολούμενους και επιχειρήσεις για να καλύψουν τα οφειλόμενα, έτσι θα δώσει πρόσθετο χρόνο και στον εαυτό του, καθυστερώντας την καταβολή δεδικασμένων αναδρομικών των συνταξιούχων.

Πρέπει να σημειωθεί πως οι ασφαλιστικές εισφορές περιόδου απασχόλησης Φεβρουαρίου και Μαρτίου 2020 για το διάστημα έως την απαγόρευση λειτουργίας των επιχειρήσεων που είναι απαιτητές έως 31/3/2020 και 30/4/2020 αντίστοιχα, θα καταβληθούν έως 30/9/2020 και έως 31/10/2020 αντίστοιχα, χωρίς τον υπολογισμό κατά το διάστημα αυτό τόκων και άλλων προσαυξήσεων λόγω εκπρόθεσμης καταβολής. Επίσης, η προθεσμία καταβολής των δόσεων ενεργών ρυθμίσεων, απαιτητών έως 31/3/2020 καθώς και η προθεσμία όλων των επόμενων μηνιαίων δόσεων τής κάθε ρύθμισης, έχει παραταθεί κατά τρεις μήνες έως 31/7/2020. Μάλιστα, κατά το χρονικό διάστημα της παράτασης καταβολής των δόσεων δεν υπολογίζονται πρόσθετα τέλη, τόκοι και λοιπές προσαυξήσεις και επιβαρύνσεις. Σε ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολουμένους και επιστήμονες έχει δοθεί η δυνατότητα αναστολής καταβολής των ασφαλιστικών εισφορών μηνός Απριλίου σε τέσσερις μηνιαίες δόσεις, με την αρχή να γίνεται από 30/9/2020.

Παρά τις διευθετήσεις αυτές, η ύφεση και η καθίζηση της ζήτησης λόγω κορωνοϊού, καθιστά δύσκολη την καταβολή των οφειλών επιχειρήσεων και ελευθέρων επαγγελματιών προς τα ασφαλιστικά ταμεία μετά τις «περιόδους χάριτος». Ετσι, το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ) κινδυνεύει να βρεθεί μέσα στους επομένους μήνες αντιμέτωπο με νέα «φέσια». Σημειώνεται πως το σύνολο των ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών οφειλών διαμορφώνεται σήμερα στα 35,383 δισ. ευρώ, ενώ οι ρυθμισμένες οφειλές προς το ΚΕΑΟ αγγίζουν συνολικά τα 5,3 δισ. ευρώ.

Στη βάση αυτή ο ΕΦΚΑ έχει ήδη δώσει τη δυνατότητα ένταξης στην πάγια ρύθμιση των 12 δόσεων ασφαλιστικών οφειλών που κατέστησαν απαιτητές από την 29/2/2020, χωρίς να χάνονται παλαιότερες ρυθμίσεις. Συγκεκριμένα, για τις οφειλές που καθίστανται απαιτητές από 29/2/2020 και εφεξής έχει ξεκαθαριστεί πως είναι δυνατή η υπαγωγή τους σε παράλληλη ρύθμιση 12 δόσεων, διατηρώντας σε ισχύ την ευνοϊκή ρύθμιση των νόμων 4321/2015 και 4305/2014. Υπάρχει όμως μια προϋπόθεση. Οφειλές που υπήρχαν πριν τις 29/2/2020 θα πρέπει να εξοφληθούν ολοσχερώς προκειμένου να διατηρηθούν οι εν λόγω ευνοϊκές ρυθμίσεις. Επίσης, ο οφειλέτης που θα ρυθμίσει τις οφειλές του σε έως 12 δόσεις, θα πρέπει να τηρεί απαρέγκλιτα τους όρους της παράλληλης ρύθμισης προκειμένου να διατηρηθούν τα ευεργετήματα της ευνοϊκής ρύθμισης. Τυχόν, δε, νεότερες οφειλές δύναται να ενταχθούν σε νέο δωδεκάμηνο διακανονισμό μόνο σε περίπτωση ολοκλήρωσης (εξόφλησης) της παράλληλης πάγιας ρύθμισης.

Αλλά οι διευκολύνσεις δεν σταματούν εκεί. Ασφαλιστικές οφειλές που δημιουργήθηκαν εξαιτίας των περιοριστικών μέτρων, λόγω της πανδημίας, μπορούν να εντάσσονται και στις 120 δόσεις. Συγκεκριμένα, δίνεται η δυνατότητα σε περίπου 40.000 οφειλέτες του ΕΦΚΑ που είχαν ενταχθεί σε ρυθμίσεις προγενέστερες των 120 δόσεων, να εντάξουν τις πιθανές οφειλές που δημιουργούνται λόγω των έκτακτων συνθηκών, στην πάγια ρύθμιση των 12 δόσεων, χωρίς να χάσουν τις ρυθμίσεις τους. Ετσι, ασφαλισμένοι που είχαν ενταχθεί στη ρύθμιση των 72-100 δόσεων το 2014 και στη ρύθμιση των 100 δόσεων το 2015 και διατηρούσαν την εν λόγω ρύθμιση ενεργή μέχρι τέλη Φεβρουαρίου δεν θα χάσουν τη ρύθμισή τους για ανεξόφλητες οφειλές που κατέστησαν απαιτητές στις 29 Φεβρουαρίου 2020 και εφεξής. Πάντως, βασική προϋπόθεση για αυτό είναι να εντάξουν τα ποσά αυτά στην πάγια ρύθμιση των 12 δόσεων που ισχύει για όλους και να τηρούν τους όρους της. Ετσι, εφόσον ο ασφαλισμένος αιτηθεί την υπαγωγή του στην πάγια ρύθμιση για τις τρέχουσες οφειλές εντός Απριλίου θα ενταχθούν οι οφειλές του 2020 έως και τον Φεβρουάριο, εάν κάνει αίτηση εντός Μαΐου θα ενταχθούν οι οφειλές του 2020 έως και τον Μάρτιο κ.ο.κ.

Δεν είναι τυχαίο πως για να μην βρεθεί αντιμέτωπη με «κατακλυσμό φεσιών» και αθέτηση ρυθμίσεων για ασφαλιστικές οφειλές, η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας έδωσε σε επιχειρήσεις, ελεύθερους επαγγελματίες, επιστήμονες, κ.λπ. (ανεξαρτήτως αν εντάσσονται σε ΚΑΔ πληττόμενων δραστηριοτήτων) τη δυνατότητα έκπτωσης 25% στις ασφαλιστικές εισφορές Φεβρουαρίου και Μαρτίου 2020 εφόσον τις κατέβαλαν εγκαίρως (εμπρόθεσμα). Ετσι, 1.211.406 ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοτελώς απασχολούμενοι και αγρότες θα έχουν περιθώριο έως τις 5 Μαΐου προκειμένου να καταβάλουν εμπρόθεσμα τις εισφορές Μαρτίου. Για τους περίπου 900.000 ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους (όχι όμως και τους αγρότες) παραμένει ως επιλογή, εφόσον ανήκουν στους πληττόμενους ΚΑΔ, είτε η εμπρόθεσμη πληρωμή με έκπτωση 25%, είτε η πληρωμή σε τέσσερις μηνιαίες δόσεις χωρίς προσαυξήσεις, με καταβολή της 1ης δόσης έως 30 Σεπτεμβρίου 2020. Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιλογή της μειωμένης εισφοράς είναι αφενός να εξοφληθεί το ειδοποιητήριο μέχρι την Τρίτη 5 Μαΐου 2020 και αφετέρου να έχουν εξοφληθεί οι εισφορές του Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου 2020 (ακόμη και αν πληρωθούν στις 5 Μαΐου μαζί με την εισφορά του Μαρτίου). Όσοι επιλέξουν να πληρώσουν εμπρόθεσμα χωρίς έκπτωση, θα διατηρήσουν το επίπεδο της ανταποδοτικής σύνταξης που έχουν σχεδιάσει, καθώς με την επιλογή της έκπτωσης, προσαρμόζονται αναλογικά οι συντάξιμες αποδοχές του Μαρτίου 2020 (μείωση 25%).

Πάντως, ο κορωνοϊός δεν έφερε καλά νέα για τους συνταξιούχους. Η όλη ανατροπή στα οικονομικά του κράτους και στον προϋπολογισμό του ΕΦΚΑ λόγω του κορωνοϊού έχει ως αποτέλεσμα τα αναδρομικά και οι αυξήσεις σε κύριες και επικουρικές συντάξεις κατ’ εφαρμογή του νόμου Βρούτση να καθυστερήν να καταβληθούν στους συνταξιούχους. Αυτό, σύμφωνα με πληροφορίες από το υπουργείο Εργασίας, αναμένεται να γίνει τον Σεπτέμβριο, ενώ τα αναδρομικά θα έχουν ισχύ από 1/10/2019! Η υπολειτουργία των υπηρεσιών του ΕΦΚΑ και του υπουργείου Εργασίας – αφού δεκάδες υπάλληλοι δεν εργάζονταν για 52 ημέρες και πολλοί είχαν λάβει άδειες ειδικού σκοπού – καθυστέρησαν σημαντικά τις σχετικές διαδικασίες. Σε κάθε περίπτωση αυτό εξυπηρέτησε ταμειακά το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, καθώς μια μεγάλου ύψους υποχρέωση μετατέθηκε για αρκετούς μήνες.

Μέσα στον Μάιο το υπουργείο Εργασίας αναμένεται να προχωρήσει στην έκδοση όλων των απαιτούμενων εφαρμοστικών εγκυκλίων και αποφάσεων και στον επανυπολογισμό του συνόλου των καταβαλλόμενων κύριων συντάξεων και επικουρικών για όσους είχαν το 2016 άθροισμα κύριας και επικουρικής άνω των 1.300 ευρώ. Οι αυξήσεις των επικουρικών συντάξεων θα κυμαίνονται από 23% μέχρι και 48% και θα αφορούν 288.000 συνταξιούχους από 21 Ταμεία. Θα φτάνουν στα 206 ευρώ τον μήνα με αναδρομικά που ξεπερνούν τα 1.800 ευρώ. Οσον αφορά στις κύριες συντάξεις η μέση μηνιαία αύξηση θα φτάνει τα 110 ευρώ για όσους ασφαλισμένους έχουν συμπληρώσει 40 χρόνια ασφάλισης και αποδοχές έως 1.500 ευρώ μεικτά. Η αύξηση ξεκινά από 12 ευρώ για 33 έτη ασφάλισης και μεικτό μισθό 700 ευρώ και φτάνει έως και 252 ευρώ τον μήνα για 40 έτη ασφάλισης και μεικτές αποδοχές 3.500 ευρώ. Οι αυξήσεις στις συντάξεις λόγω της αλλαγής των ποσοστών αναπλήρωσης αφορούν παλιούς και νέους συνταξιούχους που έχουν περισσότερα από 30 έτη ασφάλισης.

Διευκολύνσεις από τις τράπεζες

Ενα από τα μεγάλα ζητήματα των επομένων μηνών είναι το κατά πόσον οι δανειολήπτες, φυσικά και νομικά πρόσωπα θα είναι σε θέση να εξυπηρετούν τα δάνειά τους προς τις τράπεζες ή θα προκύψει μια νέα γενιά «κόκκινων» δανείων που θα οδηγήσει σε νέες κεφαλαιακές απώλειες τα τραπεζικά ιδρύματα, επεκτείνοντας την χρόνια πλέον αδυναμία τους να χρηματοδοτήσουν επαρκώς της ελληνική οικονομία. Στη βάση αυτή οι τράπεζες κάνουν ήδη χρήση όλων των θεσμικών και λογιστικών διευκολύνσεων που τους έχουν παρασχεθεί τις τελευταίες εβδομάδες από την ΕΚΤ και την ΕΕ για να αποφύγουν τη συσσώρευση μη εξυπηρετούμενων δανείων στους ισολογισμούς τους, ενώ η κυβέρνηση δρομολογεί μέσω κοινοτικών πόρων και εργαλείων προγράμματα παροχής ρευστότητας προς επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες – είτε απευθείας από το κράτος, είτε με κρατική εγγύηση – υποκαθιστώντας εν μέρει τον ρόλο των τραπεζών.

Πριν ξεσπάσει η κρίση του κορωνοϊού τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ήταν στα 68 δισ. ευρώ ή στο 40,3% του συνόλου των δανείων. Σύμφωνα με τραπεζικές πηγές οι πρόσθετες επισφάλειες που μπορούν να εγγράψουν οι τράπεζες λόγω των δανείων που θα μείνουν απλήρωτα εξαιτίας της κρίσης του κορωνοϊού μπορούν να αγγίξουν τα 8 δισ. ευρώ για το σύνολο του 2020. Αυτό παρά το ότι τα πιστωτικά ιδρύματα κινήθηκαν έγκαιρα και έδωσαν διευκολύνσεις στις πληρωμές χρεών, τόσο σε επιχειρήσεις όσο και σε φυσικά πρόσωπα.

Ως άμεση πρωτοβουλία και λαμβάνοντας υπόψη την ευελιξία που παρείχαν οι εποπτικές αρχές, οι τράπεζες προχώρησαν στα μέσα Μαρτίου σε μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων τα οποία περιλάμβαναν αναστολή καταβολής των δόσεων κεφαλαίου (χρεωλύσια) που οφείλονται έως τις 30/9/2020. Η διευκόλυνση αυτή αφορούσε σε νομικά πρόσωπα που τα δάνειά τους ήταν ενήμερα στις 31/12/2019, τα οποία ανήκουν σε κλάδους που πλήττονται άμεσα από την κρίση και τα οποία αιτήθηκαν τη μεταγενέστερη καταβολή χρεωλυσίων, με παράταση της διάρκειας των πιστώσεων. Να σημειωθεί πως το Δημόσιο θα καλύψει τους τόκους των εν λόγω επιχειρηματικών δανείων για τρεις μήνες (Απρίλιο, Μάιο, Ιούνιο).

Ακολούθως, οι τράπεζες ανακοίνωσαν μέτρα για το μετριασμό των επιπτώσεων της υγειονομικής κρίσης στα φυσικά πρόσωπα, προσφέροντας τους διευκολύνσεις στην πληρωμή των δόσεων των ενήμερων δανείων τους. Προτεραιότητα δόθηκε σε φυσικά πρόσωπα (εργαζόμενους, ελεύθερους επαγγελματίες και ατομικές επιχειρήσεις) που επλήγησαν άμεσα από την κρίση και τα οποία ήταν επιλέξιμα για το επίδομα των 800 ευρώ. Για την συγκεκριμένη ειδικά κατηγορία των άμεσα πληγέντων, οι τράπεζες, κατόπιν επικοινωνίας με τους δανειολήπτες προχώρησαν σε αναστολή των δόσεων για διάστημα τριών μηνών (από 1/4/2020 έως και 30/6/2020). Στην πράξη οι τόκοι των δόσεων κατά την αναστολή θα προστεθούν στο κεφάλαιο στη λήξη της περιόδου, θα επιμεριστούν στην υπολειπόμενη διάρκεια του δανείου τους και η δόση θα αναπροσαρμοστεί αναλόγως. Η αναστολή αυτή αφορά σε στεγαστικά ή και καταναλωτικά δάνεια, δάνεια αυτοκινήτου, επαγγελματικά δάνεια.

Την ίδια στιγμή, πάντως, τα τραπεζικά στελέχη είναι αποφασισμένα να απομονώσουν τους στρατηγικούς κακοπληρωτές, οι οποίοι επικαλούνται την κρίση ως αφορμή για να μην καταβάλουν τις οφειλές τους (παρά το ότι είναι σε θέση να το πράξουν). Στη βάση αυτή οι τράπεζες έχουν πιέσει ώστε οι πλειστηριασμοί πρώτης κατοικίας να ισχύσουν για αυτές τις περιπτώσεις οφειλετών.

Ωστόσο, τα «κόκκινα» δάνεια δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα σε αυτή τη φάση. Κυβέρνηση και τράπεζες συνειδητοποιώντας πως η αναστολή λειτουργίας των επιχειρήσεων λόγω του εγκλεισμού θα οδηγούσε σε έκρηξη των ακάλυπτων επιταγών προχώρησαν στην μετάθεση – αναστολή κατά 75 ημέρες, έως τις 31 Μαΐου, των προθεσμιών λήξης, εμφάνισης και πληρωμής επιταγών και συναλλαγματικών για όσες επιχειρήσεις ανήκουν στους Κωδικούς Αριθμούς Δραστηριότητας (ΚΑΔ) και έχουν αναστείλει τη δραστηριότητά τους με κρατική εντολή ή έχουν πληγεί δραστικά από την πανδημία του κορωνοϊού. Να σημειωθεί ότι με βάση τα τελευταία στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, το ύψος των επιταγών που ανακυκλώνονται στην ελληνική αγορά είναι αξίας 102 δισ. ευρώ. Σημαντικό μέρος των επιταγών αυτών είναι μεταχρονολογημένες για 3, 6 ή ακόμη και περισσότερους μήνες και συνιστά ουσιαστικά ένα είδος άτυπου δανεισμού, ανάλογου μάλιστα με τον επίσημο δανεισμό μέσω τραπεζών. Ετσι, στο τέλος Μαΐου θα καταδειχθεί το εάν θα υπάρξει πρόσθετη διευθέτηση για τις επιταγές αυτές ή θα ζητηθεί η εμφάνιση και η πληρωμή τους, κάτι που ενδεχομένως να οδηγήσει σε μεγάλη αύξηση των ακάλυπτων επιταγών.

Δεδομένων των πονοκεφάλων που δημιουργούν στις τράπεζες τα «κόκκινα» δάνεια και η αθροιστική επιδείνωση του οικονομικού κλίματος, της αξίας των ενεχύρων τους και των πιστοληπτικών τους αξιολογήσεων από τους οίκους, η κυβέρνηση έχει δρομολογήσει ήδη προγράμματα που σκοπεύουν να παράσχουν μη τραπεζική ρευστότητα στις επιχειρήσεις και τους επαγγελματίες, καλύπτοντας μέρος των χρηματοδοτικών τους αναγκών.

Ενδεικτική είναι η «επιστρεπτέα προκαταβολή», δηλαδή ο απευθείας δανεισμός επιχειρήσεων από το κράτος με 1 δισ. ευρώ που ήδη είναι σε φάση ολοκλήρωσης και θα επαναληφθεί εντός του Μαΐου. Μέσα από το πρόγραμμα αυτό 90.000 εταιρείες έλαβαν πενταετή δάνεια ύψους από 2.000 ευρώ έως 500.000 ευρώ. Θα ακολουθήσει, μέσω της Αναπτυξιακής Τράπεζας, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και προγραμμάτων του ΕΣΠΑ, η επιδότηση κλάδων που θα υποβάλουν σχέδια εκσυγχρονισμού (π.χ. βιομηχανία) και επιβίωσης (αερομεταφορές και ακτοπλοΐα), αλλά και η χρηματοδότηση συγκεκριμένων επενδυτικών προγραμμάτων. Στη φαρέτρα της κυβέρνησης βρίσκεται και η χορήγηση νέων δανείων ύψους 1 δισ. ευρώ με την εγγύηση του Δημοσίου προς πληττόμενες επιχειρήσεις. Αυτός ο μηχανισμός παροχής εγγυήσεων θα είναι έτοιμος έως τις 10 Μαΐου, έτσι ώστε να χρηματοδοτηθούν σταδιακά οι επιχειρήσεις που θα ανοίγουν μετά το lockdown. Παράλληλα, θα προχωρήσει και η επιδότηση επιτοκίου τραπεζικών δανείων πληττόμενων επιχειρήσεων από τον προϋπολογισμό έως το τέλος Σεπτεμβρίου, υπό την προϋπόθεση ότι οι εν λόγω επιχειρηματίες ήταν ενήμεροι, δηλαδή πλήρωναν τις δόσεις τους έως το τέλος Φεβρουαρίου 2020.

Με τον τρόπο αυτό η κυβέρνηση αποβλέπει να ρίξει στην οικονομία ρευστότητα άνω των 10 δισ. ευρώ, η οποία θα κατευθυνθεί σε δανειολήπτες που δεν θα είχαν πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα ή θα είχαν μόνον περιορισμένη πρόσβαση σε αυτό.

*Όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΜΠΑΜ» που κυκλοφορεί

Live: Ο παγκόσμιος χάρτης εξάπλωσης της πανδημίας

Κορωνοϊός: Διαβάστε εδώ όλες τις εξελίξεις για τον φονικό ιό