Τα κλειδιά για την επιστροφή στην κανονικότητα

Αν το lock down ήταν μια πολύ δύσκολη απόφαση που λήφθηκε από την Κυβέρνηση αφού ζυγίστηκαν προσεκτικά οι κίνδυνοι, οι αρνητικές συνέπειες και τα οφέλη και υλοποιήθηκε γρήγορα με αλλεπάλληλα βήματα, κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι έτσι θα είναι και το «ξεκλείδωμα». Η αντίστροφη διαδικασία της «επιστροφής στην κανονικότητα» είναι μια ακόμα πιο δύσκολη απόφαση και θα υλοποιηθεί αργά και σταδιακά, με τον πρώτο τον καθηγητή Πολιτικής της Υγείας Ηλία Μόσιαλο, διευθυντή του LSE Health να υπογραμμίζει εδώ και μέρες από το Λονδίνο ότι θα γυρίσουμε σε μια μορφή κανονικότητας, σε μια νέα κανονικότητα και πως πλήρη επιστροφή θα υπάρξει μόνο όταν θα είναι διαθέσιμο το εμβόλιο, κάτι που ακόμα αργεί. «Μαγικές συνταγές δεν υπάρχουν γι’ αυτή την επιστροφή» προσθέτει ο καθηγητής παθολογίας λοιμωξιολογίας Σωτήρης Τσιόδρας, τονίζοντας πως η άρση των μέτρων θα είναι σταδιακή, με ένα περιοριστικό μέτρο να καταργείται την εβδομάδα ή το 15νθήμερο δοκιμαστικά και αμέσως μετά να αξιολογείται η απόφαση με την σχολαστική παρακολούθηση της εξέλιξης της διασποράς του κορωνοϊού.

Υγειονομικό διαβατήριο και μαζικά τεστ. Κάθε εβδομάδα ή κάθε 15 ημέρες θα γίνεται άρση ενός περιοριστικού μέτρου δοκιμαστικά και μετά οι επιπτώσεις του θα αποτυπώνονται από την επιδημιολογική επαγρύπνηση.

Σε αυτό το σχέδιο αποκλιμάκωσης –που πρέπει να τονιστεί ότι επιχειρείται παγκοσμίως και εντός των συνόρων για πρώτη φορά σημαντικό ρόλο παίζουν τα μαθηματικά μοντέλα τα οποία έχουν αναπτυχθεί στην Ελλάδα από το Εργαστήριο Υγιεινής Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής του ΕΚΠΑ, τα οποία εξασφαλίζουν την πολύτιμη δυνατότητα της πρόβλεψης.

Μαζί με τα μαθηματικά μοντέλα, σημαντικά εργαλεία για το ξεκλείδωμα της κοινωνίας και της οικονομίας και της εκπαίδευσης και του τουρισμού που ως γνωστόν αποτελεί τη μοναδική βαριά βιομηχανία της πατρίδας μας αποτελούν το περίφημο «υγειονομικό διαβατήριο» (ειδικά για τους ταξιδιώτες, ώστε να αποφευχθεί η είσοδος νέων εισαγόμενων κρουσμάτων) και η χρήση των τεστ σε συγκεκριμένους πληθυσμούς για μαζικούς ελέγχους, ώστε να γίνει πράξη η επιδημιολογική επαγρύπνηση.

«Εντός των συνόρων το μόνο υγειονομικό διαβατήριο που θα χρησιμοποιηθεί σε αυτήν την πανδημία είναι η αυστηρή τήρηση των αποστάσεων και των μέτρων υγιεινής», δήλωσε ο καθηγητής παθολογίας λοιμωξιολογίας Σωτήρης Τσιόδρας μιλώντας για το ενδεχόμενο χρήσης κάποιου «πιστοποιητικού υγείας» για τους Έλληνες πολίτες, στην επόμενη φάση, η οποία αναμένεται να ξεκινήσει στις αρχές Μαΐου.

Μάλιστα ο καθηγητής είπε ότι ο θετικός αντίκτυπος αυτής της νέας στάσης ζωής, που όλοι υποχρεωτικά υιοθετήσαμε λόγω του Covid 19 δηλαδή η τήρηση των αποστάσεων από τους άλλους ανθρώπους, η σχολαστική υγιεινή των χεριών και του βήχα και η αποφυγή της έμφυτης συνήθειας να αγγίζουμε κάθε τρεις και λίγο το πρόσωπό μας με τα χέρια μας αφορά και την γρίπη και τα άλλα λοιμώδη νοσήματα, τα περιστατικά των οποίων περιορίστηκαν πολύ αφού αποφύγαμε παραδοσιακές «κακές» συνήθειες. Μια εξ’ αυτών είναι το ότι προ Covid 19, αγγίζαμε το πρόσωπό μας έως και 30 φορές την ώρα, μεταξύ των οποίων αρκετές φορές τρίβαμε και τα μάτια μας, εντείνοντας τον κίνδυνο ξηροφθαλμίας και οφθαλμικών μολύνσεων. Επίσης αγκαλιαζόμασταν, φιλιόμασταν και δίναμε πολύ συχνά τα χέρια, με διακεκριμένους επιστήμονες από το εξωτερικό να εισηγούνται στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, με αφορμή την εξάπλωση της νέας πανδημίας να καταργηθεί σαν πράξη (χαιρετισμού ή κλεισίματος συμφωνίας) η χειραψία για την αποφυγή της μετάδοσης πολλών αόρατων μικροβίων.

Τέλος συγχρωτιζόμασταν, το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα έντονο σε κλειστούς χώρους (καταστήματα, καφέ, εστιατόρια, σινεμά, σχολεία, ΜΜΜ) ενώ σύμφωνα με τις νέες συστάσεις του καθηγητή κ. Τσιόδρα, είναι πιθανό κατά το άνοιγμα της κοινωνίας, να χρειαστεί να αναθεωρήσουμε το ποια πρέπει να είναι η απόσταση ασφαλείας, με την απόσταση των δύο μέτρων να μην θεωρείται επαρκής σε κλειστούς χώρους. Επίσης συμπληρωματικά στους κλειστούς χώρους (ΜΜΜ, σούπερ μάρκετ, φαρμακεία κτλ) συστήνεται η χρήση υφασμάτινης μάσκας από την Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων, με πολύ τακτικό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό ή απολυμαντικό τζελ πριν την τοποθέτηση της μάσκας και κατά την αφαίρεσή της, ενώ ο καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας τονίζει πως για την σωστή χρήση της μάσκας θα υπάρξει ειδική τηλεοπτική καμπάνια, όπως έχει προτείνει και ο καθηγητής μικροβιολογίας Θανάσης Τσακρής.

Η τήρηση αυστηρών κανονισμών παντού αποτελεί τον ένα από τους δύο άξονες πάνω στους οποίους θα «αναπτυχθεί» ο οδικός χάρτης της επιστροφής στην κανονικότητα. Όπως επισημαίνει η καθηγήτρια πνευμονολογίας εντατικής θεραπείας, Αναστασία Κοτανίδου πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Εντατικής Θεραπείας πλήρης επιστροφή στην κανονικότητα θα υπάρξει μόνο όταν θα έχουμε στα χέρια μας το εμβόλιο, τότε θα μπορέσουμε να αγκαλιαστούμε όπως παλιά αλλά αυτό θα αργήσει καθώς όσο κι αν συμπιεστούν οι διαδικασίες το εμβόλιο δεν μπορεί να γίνει διαθέσιμο προτού περάσουν 1217 μήνες. «Όμως μια κοινωνία δεν μπορεί να μείνει κλειδαμπαρωμένη, πρέπει να ανοίξει για κοινωνικούς, οικονομικούς, εκπαιδευτικούς κι άλλους λόγους και δεν μπορούμε να στηριχθούμε σε ένα εμβόλιο που θα αργήσει να έρθει και ίσως δεν θα έχει την αναμενόμενη αποτελεσματικότητα», προσθέτει από τη μεριά του ο καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας.

Γι’ αυτό λοιπόν ο δεύτερος άξονας πάνω στον οποίο θα ξετυλιχθεί ο οδικός χάρτης της επιστροφής στην κανονικότητα αφορά στα εργαλεία επιδημιολογικής επαγρύπνησης για την διασπορά του κορωνοϊού στην κοινωνία. Αυτό θα αξιολογηθεί με δύο τρόπους, αφενός με τα μοριακά τεστ που γίνονται μετά τη λήψη ρινοφαρυγγικού επιχρίσματος –αυτά που αναλύονται στο ινστιτούτο Παστέρ στο εργαστήριο Μικροβιολογίας του ΕΚΠΑ και στα μικροβιολογικά εργαστήρια των νοσοκομείων αναφοράς και σε διαγνωστικά εργαστήρια του ιδιωτικού τομέα) και αφετέρου στα γρήγορα τεστ αντισωμάτων. Τα τελευταία μετρούν τίτλους αντισωμάτων και δείχνουν αν κάποιο άτομο «πέρασε» λοίμωξη με κορωνοϊό, οπότε σύμφωνα με τις γνώσεις που έχουμε για τους άλλους κορωνοϊούς θεωρητικά έχει αναπτύξει ανοσία διαρκείας τουλάχιστον 1 έτους.

Αναμένοντας τα αξιόπιστα τεστ αντισωμάτων.

«Ήδη έχουμε τα πρώτα προκαταρτικά ευρήματα σε μελέτες για τεστ αντισωμάτων με υψηλή αξιοπιστία και πιστεύουμε ότι μέσα στις προσεχείς εβδομάδες θα έχουμε στα χέρια μας τέτοια αξιόπιστα εργαλεία», τονίζει ο καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας εξηγώντας ότι η Ελλάδα δεν έχε ακόμα προβεί σε μαζική παραγγελία τεστ αντισωμάτων, αφού τα υπάρχοντα δεν έχουν υψηλή ειδικότητα ούτε υψηλή αξιοπιστία και ενδεχομένως μετρούν αντισώματα και από τους άλλους κορωνοϊούς του κρυολογήματος που κυκλοφορούν, εκτός του Covid 19. Χώρες σαν την Ισπανία που βιάστηκαν παραγγείλουν μεγάλες ποσότητες τέτοιων τεστ αναγκάστηκαν να τα επιστρέψουν καθώς βρέθηκαν αναξιόπιστα. Οι παραγγελίες αυτές γίνονται σε εθνικό επίπεδο από τα αρμόδια υπουργεία Υγείας και ο Σωτήρης Τσιόδρας επισημαίνει πως πρέπει να υπάρξει κάποιο πρωτόκολλο χρήσης τους κοινό στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο ίδιος τονίζει πως έως στα τέλη Μάϊου θα έχουμε στα χέρια μας αξιόπιστα τεστ αντισωμάτων τα οποία δίνουν αποτέλεσμα σχετικά γρήγορα σε 15 ή σε 45 λεπτά. Μέχρι να φτάσει αυτή η στιγμή, υψηλή αξιοπιστία έχουν μόνο τα μοριακά τεστ, για τα οποία πληθαίνουν οι φωνές πως πρέπει να γίνονται μαζικότερα στην Ελλάδα, όπως γίνονται στη Νότιο Κορέα και στη Γερμανία.

Μέχρι τις ώρες που γράφονταν αυτές οι γραμμές (Παρασκευή 24 Απριλίου), είχαν γίνει στην Ελλάδα περίπου 60.000 μοριακά τεστ τα οποία δίνουν αποτέλεσμα την επόμενη ημέρα. Η συζήτηση για τα τεστ και το κατά πόσο έχουμε αργήσει να «ανοίξουμε» τη χρήση τους πρωτίστως στους υγειονομικούς, αλλά και σε Δομές Φιλοξενίας μεταναστών και σε Δομές Φροντίδας ηλικιωμένων φούντωσε μετά την δημοσιοποίηση των εστιών αναζωπύρωσης της επιδημίας στο Κρανίδι, στην κλινική «Ταξιάρχαι» του Περιστερίου και στην Κλινική Κασταλία στο Ελληνικό.

Γιατί όμως χρειαζόμαστε τα τεστ; Το unlock down είναι μια διαδικασία αργή και σταδιακή που δεν έχει γίνει ποτέ σε τέτοια κλίμακα στο παρελθόν. Κάθε εβδομάδα ή κάθε δύο εβδομάδες θα γίνεται άρση ενός περιοριστικού μέτρου δοκιμαστικά και μετά οι επιπτώσεις του θα αποτυπώνονται από την επιδημιολογική επαγρύπνηση η οποία πραγματοποιείται μέσω των τεστ. «Αν τα τεστ είναι αξιόπιστα, αρκούν 7 ημέρες για την αποτύπωση των επιπτώσεων κι έτσι ανά βδομάδα μπορεί να προχωρήσει βήμα-βήμα η αποκλιμάκωση των περιοριστικών μέτρων. Αν τα τεστ δεν έχουν υψηλή αξιοπιστία, τότε θα χρειάζεται να περιμένουμε 15 ή και 21 ημέρες για να δούμε τις επιπτώσεις μιας άρσης μέτρου σε νοσηλείες, εισαγωγές σε ΜΕΘ και θανάτους, οπότε η διαδικασία μοιραία θα κυλήσει με πιο αργούς ρυθμούς» τονίζει ο Σωτήρης Τσιόδρας.

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ 500 ΚΙΝΗΤΩΝ ΜΟΝΆΔΩΝ ΣΤΗΝ ΆΠΟΚΛΙΜΆΚΩΣΗ

Ο μαζικός έλεγχος με τεστ αντισωμάτων αλλά και με τα μοριακά τεστ δεν συνεπάγεται φυσικά την αυξημένη προσέλευση μεγάλων πληθυσμιακών ομάδων στα νοσοκομεία γιατί αυτό ακριβώς προσπαθούμε να αποφύγουμε προκειμένου να προστατέψουμε ειδικά τους ευπαθείς πολίτες, τους οποίους ο Covid 19 διαλύει, αν τους πετύχει. Σε μια λογική αποφυγής του συγχρωτισμού, πρόκειται να αξιοποιηθούν οι 500 κινητές μονάδες με τις οποίες ενισχύθηκε το υπουργείο Υγείας και οι οποίες θα χρησιμοποιήσουν και την εμπειρία του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας, δεδομένου ότι τα γρήγορα τεστ αντισωμάτων γίνονται με λήψη αίματος. Οι 500 κινητές μονάδες σε συνδυασμό με την τηλεφωνική γραμμή του ΕΟΔΥ θα μπορεί να κάνει κατ’ οίκον τεστ σε άτομα με συμπτώματα με την ισχύουσα σύσταση από τον ΕΟΔΥ (μέχρι τώρα) να αφορά εμμένων πυρετό με θερμοκρασία 38ο C για να γίνει το τεστ (το μοριακό τεστ –γιατί τώρα μόνο αυτό έχουμε διαθέσιμο). Μέσα στο επιχειρησιακό πλάνο των υπουργείων Υγείας και πολιτικής προστασίας είναι και ο μαζικός έλεγχος των ευάλωτων πληθυσμών με τις κινητές μονάδες όπως όλες οι δομές φιλοξενίας προσφύγων, τα κέντρα φροντίδας ηλικιωμένων, οι φυλακές, οι καταυλισμοί Ρομά. Κάθε μονάδα μπορεί να κάνει 20 τεστ στην βάρδια, άρα οι 500 κινητές μονάδες έχουν ανά βάρδια επιχειρησιακή δυνατότητα διεξαγωγής 10.000 τεστ.

Κορωνοϊός: Διαβάστε εδώ όλες τις εξελίξεις για τον φονικό ιό

Live: Ο παγκόσμιος χάρτης εξάπλωσης της πανδημίας

Όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΜΠΑΜ» που κυκλοφορεί