PLUS
Η Ρωσία και η Ουκρανία ενδέχεται να βρίσκονται στο σημείο διεξαγωγής ειρηνευτικών συνομιλιών για πρώτη φορά από τις πρώτες εβδομάδες του πολέμου. Η Κωνσταντινούπολη αναμένεται να φιλοξενήσει την πρώτη απευθείας επαφή Μόσχας-Κιέβου από το 2022.
Ακολουθεί ένας σύντομος οδηγός για το τι ήταν στο τραπέζι το 2022, την τελευταία φορά που οι δύο χώρες διεξήγαγαν ειρηνευτικές συνομιλίες, και γιατί αυτές οι συνομιλίες κατέρρευσαν.
ΠΟΥ ΚΑΙ ΠΟΤΕ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ ΟΙ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΙΣ;
Ρώσοι και Ουκρανοί διαπραγματευτές συναντήθηκαν στη Λευκορωσία στις 28 Φεβρουαρίου 2022, τέσσερις ημέρες μετά την ολοκληρωτική εισβολή της Ρωσίας. Αργότερα, πραγματοποίησαν συναντήσεις μέσω βιντεοκλήσης, προτού συναντηθούν ξανά αυτοπροσώπως στην Κωνσταντινούπολη στις 29 Μαρτίου. Στη συνέχεια, αντάλλαξαν πολλά προσχέδια μέχρι τα μέσα Απριλίου, προτού οι συνομιλίες διακοπούν.
ΤΙ ΣΥΖΗΤΗΘΗΚΕ;
– Σύμφωνα με τα προσχέδια εγγράφων, η Ουκρανία ήταν έτοιμη να γίνει ένα μόνιμα ουδέτερο, αδέσμευτο και απαλλαγμένο από πυρηνικά κράτος, χωρίς ξένα στρατεύματα ή όπλα στο έδαφός της. Αυτοί οι όροι θα την εμπόδιζαν να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, αλλά θα επέτρεπαν την πιθανότητα ένταξης στην ΕΕ.
– Σε αντάλλαγμα, η Ουκρανία θα είχε λάβει εγγυήσεις ασφαλείας από μια ομάδα χωρών, συμπεριλαμβανομένων των πέντε μόνιμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ – Βρετανία, Κίνα, Ρωσία, Ηνωμένες Πολιτείες και Γαλλία.
– Ένα μερικώς συμφωνημένο προσχέδιο ανέφερε ότι τα κράτη-εγγυητές -συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας- θα σεβαστούν και θα τηρήσουν την ανεξαρτησία και την κυριαρχία της Ουκρανίας και θα απέχουν από την απειλή ή τη χρήση βίας εναντίον της. – Το προσχέδιο πρότεινε τη διεξαγωγή συνομιλιών για μια περίοδο 10-15 ετών σχετικά με το καθεστώς της Κριμαίας, την οποία η Ρωσία προσάρτησε από την Ουκρανία το 2014.
ΠΟΙΑ ΗΤΑΝ ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΔΙΑΦΩΝΙΑΣ;
– Σε περίπτωση επίθεσης στην Ουκρανία, η Ρωσία ήθελε οι εγγυήτριες χώρες να παράσχουν βοήθεια, η οποία θα μπορούσε να περιλαμβάνει «κλείσιμο του εναέριου χώρου πάνω από την Ουκρανία, παροχή των απαραίτητων όπλων, χρήση ένοπλης βίας με σκοπό την αποκατάσταση και στη συνέχεια τη διατήρηση της ασφάλειας της Ουκρανίας ως μόνιμα ουδέτερου κράτους». Αλλά η Ρωσία επέμεινε ότι οποιαδήποτε απόφαση πρέπει να συμφωνηθεί από όλα τα κράτη εγγυήτριες χώρες – πράγμα που σημαίνει ότι η Μόσχα θα είχε δικαίωμα βέτο.
– Οι δύο πλευρές διαφώνησαν έντονα σχετικά με το μελλοντικό μέγεθος των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας και του στρατιωτικού της οπλοστασίου. Για παράδειγμα, το Κίεβο ήταν έτοιμο να συμφωνήσει να περιορίσει το μέγεθος των δυνάμεών του στις 250.000, με 800 άρματα μάχης και μέγιστο βεληνεκές βολής πυραύλων 280 χλμ. (174 μίλια). Η Ρωσία απαιτούσε όρια στην Ουκρανία σε 85.000 άτομα, 342 άρματα μάχης και βεληνεκές πυραύλων 40 χλμ.
– Η Μόσχα απαίτησε από την Ουκρανία να αναγνωρίσει τα ρωσικά ως επίσημη κρατική γλώσσα και να τερματίσει αυτό που θεωρεί διακρίσεις εις βάρος των ρωσόφωνων, κάτι που η Ουκρανία αρνείται.
– Η Ρωσία απαίτησε την κατάργηση αυτού που αποκάλεσε «νόμους της Ουκρανίας για τον ναζισμό και την εξύμνηση του ναζισμού». Η Ουκρανία απορρίπτει την κατηγορία περί ναζισμού ως παράλογη.
ΓΙΑΤΙ ΔΙΚΟΠΗΚΑΝ ΟΙ ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ;
Μέχρι τον Απρίλιο του 2022, η κατάσταση στο πεδίο της μάχης φαινόταν να αλλάζει προς όφελος της Ουκρανίας. Είχε απωθήσει τις ρωσικές δυνάμεις από τα περίχωρα του Κιέβου και είχε δείξει στον κόσμο στοιχεία για φερόμενα ρωσικά εγκλήματα πολέμου που προκάλεσαν διεθνή καταδίκη, αν και η Μόσχα τα αρνήθηκε.
Οι δυτικές χώρες αύξαναν την στρατιωτική βοήθεια προς το Κίεβο και κλιμάκωναν τις κυρώσεις κατά της Μόσχας – όλοι αυτοί οι παράγοντες έκαναν την Ουκρανία λιγότερο πρόθυμη να συμμορφωθεί με τις ρωσικές απαιτήσεις, σύμφωνα με μια λεπτομερή αναφορά των ειρηνευτικών συνομιλιών στο περιοδικό Foreign Affairs από τον ιστορικό Sergey Radchenko και τον αναλυτή Samuel Charap.
ΤΙ ΙΣΧΥΕΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΥΝΟΜΙΛΙΕΣ ΤΟΥ 2022
Ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ Στιβ Γουίτκοφ δήλωσε τον Φεβρουάριο ότι τα λεγόμενα πρωτόκολλα της Κωνσταντινούπολης προσέφεραν «οδηγούς» για διαπραγματεύσεις μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών.
Ένας βοηθός του Κρεμλίνου δήλωσε την Κυριακή ότι οι ειρηνευτικές συνομιλίες που προτείνονται τώρα θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις διαπραγματεύσεις του 2022 και το γεγονός ότι η Ρωσία ελέγχει πλέον σχεδόν το ένα πέμπτο της Ουκρανίας.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε τον Δεκέμβριο του 2024 ότι δεν υπήρχαν «συμφωνίες της Κωνσταντινούπολης», μόνο συνομιλίες στις οποίες η Ουκρανία είχε απαντήσει σε ένα «τελεσίγραφο» της Ρωσίας, αλλά δεν είχε υπογράψει τίποτα.
Οι αρχικές διαπραγματεύσεις επικεντρώθηκαν κυρίως σε ζητήματα κυριαρχίας, αλλά η στάση της Ρωσίας έχει σκληρύνει έκτοτε και περιλαμβάνει συγκεκριμένες απαιτήσεις για το έδαφος. Ο Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε τον Ιούνιο του 2024 ότι η Ουκρανία πρέπει να αποσυρθεί πλήρως από τέσσερις περιοχές της χώρας – Ντόνετσκ, Λουχάνσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνα – τις οποίες η Ρωσία διεκδικεί ως δικές της, αλλά ελέγχει μόνο εν μέρει.
Η Ουκρανία λέει ότι δεν θα αναγνωρίσει ποτέ νομικά την ρωσική κατοχή ουκρανικών εδαφών. Ταυτόχρονα, ο Ζελένσκι έχει παραδεχτεί ότι οι δυνάμεις του δεν είναι σε θέση σε αυτό το σημείο να ανακτήσουν όλα τα χαμένα εδάφη και ότι αυτά μπορούν να ανακτηθούν με την πάροδο του χρόνου με διπλωματικά μέσα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Τραμπ-Νετανιάχου: Τα σημάδια διάστασης στην άλλοτε στενή σχέση τους και η Μέση Ανατολή
Η ΕΕ θέλει να εξοπλίσει την Ουκρανία, μα χάνει έδαφος σε μια κούρσα ενάντια στον χρόνο
