Το (διαστηµικό) «ναυάγιο» του Νίκου Παππά

Σε διαστημικό «ναυάγιο» οδηγήθηκε το αμφιλεγόμενο έργο κατασκευής 11 ελληνικών μικροδορυφόρων που είχε προχωρήσει η προηγούμενη κυβέρνηση και ειδικότερα ο τότε αρμόδιος υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής, Νίκος Παππάς. Η τωρινή κυβέρνηση προχώρησε στην ακύρωση του έργου με την αιτιολογία ότι δεν είχε κοστολογηθεί επαρκώς κάτι που δείχνει και την προχειρότητα με την οποία είχε προχωρήσει το συγκεκριμένο έργο η τότε κυβέρνηση. Η ακύρωση του έργου ουσιαστικά επιβεβαιώνει τις καταγγελίες που είχε διατυπώσει σε επιστολή του τον Απρίλιο του 2018 ο αστροφυσικός Σταμάτης Κριμιζής όταν παραιτήθηκε από τη θέση του επικεφαλής του Ελληνικού Διαστημικού Οργανισμού και εκθέτει τον Νίκο Παππά.

Του Νίκου Σιδέρη

Το έργο είχε προκηρυχθεί στις 13 Απριλίου του 2018 από το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής και αφορούσε στην «ανάπτυξη υποδομής και συστοιχίας μικροδορυφόρων για την ενίσχυση της δημόσιας διοίκησης και της επιχειρηματικότητας στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών», όπως αναφερόταν στη σχετική υπουργική απόφαση την οποία υπέγραφε ο Νίκος Παππάς. Ο προϋπολογισμός του έργου ανέρχονταν σε 23,9 εκατ. ευρώ με πόρους οι οποίοι θα προέρχονταν από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία 2014-2020» του ΕΣΠΑ.

Στην ουσία το έργο αφορούσε στην «κατασκευή και εκτόξευση και λειτουργία συστοιχίας 11 μικροδορυφόρων για την παρατήρηση της Γης και την παραγωγή ποιοτικών και υψηλής ανάλυσης ‘ανοικτών’ διαστημικών δεδομένων». Για το έργο είχε μάλιστα υπογραφεί τον Μάρτιο του 2018 συμφωνία μεταξύ της τότε κυβέρνησης και της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA).

Το κυβερνητικό σχέδιο προέβλεπε και την ανάπτυξη διαφόρων υπηρεσιών οι οποίες θα βασίζονταν στα δεδομένα τα οποία θα παράγουν οι μικροδορυφόροι, για χρήση τους από το δημόσιο τομέα. Μεταξύ αυτών υπηρεσίες για τη γεωργία και τη δασοκομία, την παρακολούθηση μεταναστευτικών ροών, τη διαχείριση κινδύνων, τη ναυτιλία, την ασφάλεια, τη διαχείριση φυσικών πόρων και το περιβάλλον. Επιπλέον, σύμφωνα με την τότε ανακοίνωση του υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, μέρος των υπηρεσιών και των δεδομένων επρόκειτο να «διατεθούν σε ερευνητικά και πανεπιστημιακά ιδρύματα με τη μορφή ανοικτών δεδομένων (open data) για την προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας σε αναπτυξιακούς τομείς της ελληνικής οικονομίας».

Οι µεγαλόστοµες εξαγγελίες Παππά

Το έργο έγινε «σημαία» του υπουργείου. Σύμφωνα με την ανακοίνωση που είχε εκδοθεί, το έργο εντάσσονταν σε «μια ενιαία στρατηγική λογική του Υπουργείου ΨΗΠΤΕ, αφενός για την ανάπτυξη εθνικής εμβέλειας υποδομών και αφετέρου για τη διαμόρφωση και παροχή υπηρεσιών που θα υποστηρίζουν την ευρύτερη διαστημική στρατηγική της χώρας». Ο κ. Παππάς σε δηλώσεις του εξήρε μάλιστα τη σημασία του έργου.

«Εχουμε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την ανάπτυξη της διαστημικής πολιτικής της Ελλάδας και τη στρατηγική ενίσχυσης της Ψηφιακής Οικονομίας. Συνενώνουμε αναπτυξιακές δυνάμεις, ώστε να συνεισφέρουν στην ανάπτυξη της χώρας. Ενισχύουμε την καινοτομία και την εξωστρέφεια σε τομείς που μέχρι σήμερα δεν υπήρχε καθαρή στόχευση και οργανωμένη στρατηγική. Εκμεταλλευόμαστε τις απεριόριστες εφαρμογές και ευκαιρίες και βάζουμε την Ελλάδα σε νέα τροχιά, τροχιά νέας ανάπτυξης», είχε αναφέρει χαρακτηριστικά.

«Δεν είχε κοστολογηθεί επαρκώς»

Παρά τις πανηγυρικές εξαγγελίες το έργο δεν προχώρησε. Σχεδόν δύο χρόνια μετά την προκήρυξή του η τωρινή κυβέρνηση προχώρησε σε ακύρωση του έργου κατασκευής, σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, Αντώνη Τζωρτζακάκη. Οι λόγοι της ακύρωσης είχαν να κάνουν με το γεγονός ότι το έργο ήταν «σε πρωτόλειο επίπεδο, ενώ δεν είχε κοστολογηθεί επαρκώς». Οπως ανέφερε μάλιστα ο κ. Τζωρτζακάκης, το έργο δεν ταίριαζε και στη στρατηγική της χώρας σε ό,τι αφορά την ανάπτυξή της στον τομέα των δορυφορικών εφαρμογών. Η ακύρωση του έργου δείχνει την προχειρότητα με την οποία είχε κινηθεί η προηγούμενη κυβέρνηση και το αρμόδιο υπουργείο επί ηγεσίας Νίκου Παππά. Μετά τον αποτυχημένο διαγωνισμό για τις τηλεοπτικές άδειες και την ακύρωσή του αρχικά από το Συμβούλιο της Επικρατείας, ακόμη ένα project την ευθύνη του οποίου είχε ο κ. Παππάς απέτυχε παταγωδώς.

Επιβεβαίωση των καταγγελιών Κριμιζή Η ακύρωση του έργου κατασκευών των μικροδορυφόρων επιβεβαιώνει όμως πανηγυρικά και όσα είχε καταγγείλει δημόσια με επιστολή του ο αστρο φυσικός Κριμιζής τον Απρίλιο του 2018. Ο κ. Κριμιζής είχε αναλάβει επικεφαλής του νεοϊδρυθέντα τότε ΕΛΔΟ, ως ένα πρόσωπο το οποίο θα μπορούσε να συμβάλει στις προσπάθειες που καταβάλλονταν από τη χώρα μας για την αξιοποίηση του διαστημικού τομέα και είχε συμμετάσχει και στο σχεδιασμό του οργανισμού.

Ωστόσο, τον Απρίλιο του 2018 η αξιοποίηση του Κριμιζή έλαβε τελείως διαφορετική τροπή. Ο κ. Κριμιζής υπέβαλλε την παραίτηση του από τον ΕΛΔΟ με μία μακροσκελή επιστολή παραίτησης μόλις τέσσερις εβδομάδες αφότου είχε αναλάβει τα καθήκοντά του και ενώ το ΔΣ του ΕΛΔΟ είχε συνεδριάσει μόλις τρεις φορές. Σε αυτή διατύπωνε μια σειρά από καταγγελίες οι οποίες άφηναν έκθετο τον υπουργό. Μεταξύ αυτών και για το έργο των μικροδορυφόρων. Πιο αναλυτικά, ο κ. Κριμιζής ανέφερε πως «όταν προαναγγέλλεται ένα πρόγραμμα 11 μικροδορυφόρων ύψους 23,9 εκατ. ευρώ περιμένει κανείς ότι υπάρχουν μελέτες με τους σκοπούς, τις προδιαγραφές, το σχέδιο κατασκευής υποδομών, κάποιο ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα, και κατάλληλο προσωπικό για την υλοποίησή του, ειδικά όταν συνοδεύεται από υποσχέσεις για ολοκλήρωση σε πολύ σύντομο χρόνο. Δυστυχώς, αυτές οι συνθήκες δεν υπάρχουν, ενώ, όπως διαπίστωσα, ο ρόλος του ΕΛΔΟ στο πρόγραμμα, είναι τυπικός και προαποφασισμένος».

ΑΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ»

Εκτός, όμως, από τις αιχμές για προχειρότητα σε ό,τι αφορά το συγκεκριμένο έργο, ο κ. Κριμιζής άφηνε παράλληλα αιχμές για «συμφέροντα».

«Συμφέροντα οπωσδήποτε υπάρχουν στους εμπλεκόμενους οργανισμούς και εταιρείες, χωρίς αυτό να είναι κατ’ ανάγκη κακό εφόσον τηρούνται οι συνθήκες διαφάνειας μιας ελεύθερης οικονομίας. Προϋπόθεση για την επιτυχία ενός τέτοιου προγράμματος είναι η διαφάνεια και αξιολόγηση από ειδικούς σε όλα τα στάδια υλοποίησης», σημείωνε χαρακτηριστικά στην επιστολή.

Στην επιστολή του ο κ. Κριμιζής διατύπωνε επίσης σειρά καταγγελιών σε ό,τι είχε να κάνει και με τη λειτουργία του ΕΛΔΟ. Ειδικότερα, όπως ανέφερε, υπουργικές αποφάσεις «πρακτικά ακύρωσαν τον λόγο ύπαρξης του ΕΛΔΟ, καθιστώντας τον μια μη αξιόπιστη γραφειοκρατική δομή που θα μπορούσε να γίνει υποχείριο οποιουδήποτε πολιτικού προϊστάμενου», ενώ υπογράμμιζε ότι ο ίδιος δεν δεχόταν να είναι φερέφωνο κανενός.

Ο κ. Κριμιζής κατήγγειλε επίσης ότι με υπουργική απόφαση ο ΕΛΔΟ είχε αποκλειστεί από «την αξιολόγηση και τη διαχείριση (κατανομή χρηματοδότησης) όλων των Διαστημικών Προγραμμάτων του Ευρωπαϊκού Διαστημικού Οργανισμού», τα οποία ανέρχονταν σε περίπου 16 εκατ. ευρώ. Τη συγκεκριμένη αρμοδιότητα είχαν αναλάβει διοικητικοί υπάλληλοι της γενικής γραμματείας του υπουργείου, κάτι που ερχόταν σε αντίθεση με τη διεθνή πρακτική.

«Οταν η αποκλειστική διοίκηση γίνεται από κάποια Γενική Γραμματεία και από προεπιλεγμένους κρατικούς υπαλλήλους, χωρίς καμιά εμπειρία σε διαστημικά προγράμματα, η προσπάθεια καθίσταται εξαρχής προβληματική, καθοριστικά αδιαφανής, με χωρίς ιδιαίτερη εμπιστοσύνη για την επιτυχή υλοποίηση ενός τέτοιου πολύπλοκου έργου», υπογράμμιζε στην επιστολή παραίτησης ο κ. Κριμιζής, ο οποίος σημείωνε ωστόσο ότι δεν είχε υποπέσει στην αντίληψή του κάτι ποινικά κολάσιμο, αν και ο ρόλος του δεν ήταν η διερεύνηση κάτι τέτοιου.

Η παραίτηση είχε ως αποτέλεσμα να ξεσπάσει πολιτική θύελλα με βουλευτές των κομμάτων της τότε αντιπολίτευσης να ζητούν από τον κ. Παππά να παράσχει εξηγήσεις για όσα κατήγγειλε ο κ. Κριμιζής. Ο τότε υπουργός επιχείρησε με δηλώσεις του να υποβαθμίσει το θέμα, όμως η ζημιά είχε ήδη γίνει.

«Ο κ. Κριμιζής είναι ένας έγκριτος επιστήμονας, αλλά σήμερα βρισκόμαστε ήδη στην επόμενη μέρα», είχε αναφέρει μιλώντας στην ΕΡΤ, καθώς επίσης και ότι του είχε κάνει εντύπωση «η δήλωση για κακοδιαχείριση».

Όπως δημοσιεύθηκε στην “ΜΠΑΜ στο Ρεπορτάζ”

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ