Η Endeavor μας εξηγεί γιατί 9.000 επιχειρήσεις θα έφευγαν από την Ελλάδα

Της Ελένης Τσιάβο

Μια ενδιαφέρουσα έρευνα ήρθε να ταράξει εκ νέου τα νερά της ελληνικής πραγματικότητας που αν και θα χαρακτηρίζαμε αναμενόμενα τα αποτελέσματα της, εν τέλει η αποτύπωση τους σε νούμερα δείχνει τον αρνητικό αντίκτυπο που έχει στην επιχειρηματικότητα, το αδιέξοδο που προκαλεί η οικονομική κρίση ειδικά μετά και την επιβολή των κεφαλαιακών ελέγχων (Capital controls).

Το eReportaz συνάντησε τον διευθύνοντα σύμβουλο της Endeavor Ελλάδος, κ. Χάρη Μακρυνιώτη, ο οποίος ήταν και ο υπεύθυνος για τη διεξαγωγή και υλοποίηση της έρευνας με τίτλο:

“Η έξοδος των ελληνικών επιχειρήσεων”

Καταρχάς να σημειώσουμε ότι η έρευνα είναι πολύ πρόσφατη καθώς πραγματοποιήθηκε κατά το χρονικό διάστημα από τις 23 μέχρι 31 Μαρτίου, σε δείγμα που περιλαμβάνει 300 επιχειρήσεις σε όλη την Ελλάδα σε διάφορους επιχειρηματικούς κλάδους από τον τουρισμό μέχρι την τεχνολογία και σε διάφορα μεγέθη. Ο κ. Μακρυνιώτης αναφέρει ότι σε ορισμένες περιπτώσεις πραγματοποιήθηκε σύγκριση με κάποιες έρευνες που είχαν γίνει πέρσι τον Ιούλιο αλλά και 2 χρόνια πριν για να αποδοθεί μια καλύτερη εικόνα της κατάστασης που έχει διαμορφωθεί με τις υπάρχουσες συγκυρίες.

Το σκεπτικό όπως μας εξηγεί,  ήταν να ερωτηθούν οι ίδιες επιχειρήσεις για το πως βλέπουν το ενδεχόμενο να μεταφέρουν την έδρα ή και δραστηριότητα τους σε κάποια άλλη χώρα αποχωρώντας έτσι από την Ελλάδα- ποιοι λόγοι και κίνητρα συντελούν στην απόφαση αυτή, αλλά και ποια χώρα θα επέλεγαν για να ξεκινήσουν μια νέα επιχείρηση ή να μεταφέρουν εκεί την έδρα της ήδη υπάρχουσας.

«Αυτό που είναι σοκαριστικό είναι όχι μόνο το ποσοστό των επιχειρήσεων που δηλώνουν ότι είναι πρόθυμες να φύγουν από την Ελλάδα ή ότι εξετάζουν το ενδεχόμενο να αποχωρίσουν δηλαδή περίπου 40%, αλλά το γεγονός ότι το ποσοστό αυτό διπλασιάστηκε με σύγκριση με 9 μήνες πριν καθώς ήταν σχεδόν το μισό. Είναι δηλαδή όχι μόνο υψηλό αλλά και συνεχώς αυξανόμενο”, τονίζει ο διευθύνων σύμβουλος της Endeavor.

Το ποσοστό αυτό αντιστοιχεί περίπου σε 9.000 επιχειρήσεις μεσαίες και μεγάλες, μη συμπεριλαμβανομένου τις πολύ μικρές δηλαδή αυτών που απασχολούν 1 με 2 εργαζομένους. Αυτές συγκεκριμένα αποτελούν την αφρόκρεμα της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας και έχουν να κάνουν σε μεγάλο βαθμό με την υψηλή τεχνολογία και καινοτομία σε τομείς όπως η υγεία. Αντιθέτως, όπως προσθέτει ο κ. Μακρυνιώτης, σε τομείς που υπάρχει τοπικά η πρώτη ύλη , (σε  εταιρείες φερ’ ειπείν που ασχολούνται με τα αγροτικά), εκείνες εμφανίζονται πιο πρόθυμες ώστε να παραμείνουν στην Ελλάδα. Σε γενικότερα επίπεδα, η τάση που παρατηρείται είναι ότι όσο πιο τεχνολογικά αναπτυγμένη είναι η επιχείρηση τότε είτε έχει αποχωρήσει ήδη από τη χώρα μας είτε το σκέφτεται πλέον πολύ έντονα. Ταυτόχρονα από την άλλη πλευρά, όσο πιο παραδοσιακό είναι το αντικείμενο της τόσο πιο εύκολα δεν θα μεταφερθεί στο εξωτερικό.

Τα κίνητρα που οδηγούν στην έξοδο

Στη συνέχεια της συνέντευξης με τον κ. Μακρυνιώτη αναλύσαμε τους λόγους που κατέγραψε η έρευνα οι οποίοι προκαλούν την έξοδο μια επιχείρησης από τον ελλαδικό χώρο. Όπως υπογραμμίζει ο διευθύνων σύμβουλος, παραδόξως η υψηλή Φορολογία δεν είναι ο κύριος παράγοντας. Πιο σημαντικός λόγος βάσει του δείγματος είναι η φορολογική αστάθεια καθώς η αδυναμία των εταιρειών να προγραμματίσουν τις δαπάνες ή τα οικονομικά τους για το επόμενο χρονικό διάστημα δημιουργεί ένα ασταθές περιβάλλον για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας. Δεύτερος λόγος  είναι η δυσκολία στην πρόσβαση της χρηματοδότησης.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι απαντήσεις σχετικά με το ερώτημα “Γιατί μένουν στην Ελλάδα;”. Μεγάλο ποσοστό καταλαμβάνουν οι ιστορικοί οι λόγοι από το γεγονός ότι παραδοσιακά η επιχείρηση τους ήταν στην Ελλάδα. Άλλες απαντήσεις είναι ότι υπάρχουν εν μέσω κρίσης κάποιες συγκεκριμένες ευκαιρίες ανάπτυξης και τέλος, το υψηλής ποιότητας ανθρώπινο δυναμικό. Ο κ. Μακρυνιώτης προσθέτει ότι κάποιες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην  υγεία, τη τεχνολογία ή τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, μένουν στην Ελλάδα διότι το human capital είναι πολύ σημαντικός παράγοντας για τη συνέχιση της δραστηριότητα τους.

Οι χώρες προορισμού

Χαρακτηριστικό είναι ότι ενώ στην κοινωνία κυριαρχεί η αντίληψη ότι η Βουλγαρία ή η Ρουμανία είναι οι κύριοι, πιο δημοφιλείς προορισμοί, οι εταιρείες με πιο υψηλή προστιθέμενη αξία, οι πιο ανεπτυγμένες δηλαδή αναζητούν προορισμούς στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης ή στην Αμερική με τρίτο στη σειρά προτιμώμενο κράτος την Κύπρο και στη συνέχεια τις χώρες των Βαλκανίων (47% Ευρώπη, 16% Κύπρος, 10% Αμερική και μόλις 5% Βουλγαρία)

Αισιοδοξία ή όχι για το μέλλον της επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα; 

Ο δείκτης αισιοδοξίας είναι εξαιρετικά χαμηλός αν αναλογιστούμε ότι πάνω από τους μισούς ερωτώμενους πιστεύουν ότι κατάσταση θα βελτιωθεί μετά από 5 χρόνια, δεν βλέπουν βελτίωση μέχρι το 2021. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ποσοστό αυτό είναι άκρως προβληματικό καθώς έχει χειροτερέψει κατά πολύ σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια που βρίσκονταν στο 4% ενώ τώρα αγγίζει το 56%! Σε μια θεωρητική ερώτηση που τέθηκε, σχετικά με το “που θα ξεκινούσαν την επιχείρηση τους αν άρχιζαν τώρα”, ο κ. Μακρυνιώτης αναφέρει ότι το 80% αυτών δηλώνει ότι θα επένδυε στο εξωτερικό. Προφανώς, όπως εξηγεί κάτι τέτοιο σχετίζεται με το brain drain , με ανθρώπους που τώρα ξεκινάνε τη δραστηριότητα τους και επιθυμούν να την ξεκινήσουν εκτός χώρας.
Παρ’όλα αυτά τα ομολογούμενως, απαισιόδοξα στοιχεία, ο διευθύνων σύμβουλος της Endeavor εντοπίζει τα θετικά σημεία της ελληνικής πραγματικότητας.

 “Σαν δομικά στοιχεία, η Ελλάδα έχει πράγματα να προσφέρει. Είτε αυτό είναι το ανθρώπινο κεφάλαιο που δεν είναι  ανταγωνιστικό μόνο σε κόστος αλλά και σε ποιότητα. Παράλληλα, υπάρχουν ευκαιρίες, ειδικά σε τομείς που η Ελλάδα έχει το πλεονέκτημα του ανταγωνισμού όπως είναι τα τρόφιμα ή ο τουρισμός. Οι εταιρείες φεύγουν για λόγους σταθερότητας. Έτσι αν αναστραφεί το περιβάλλον μπορεί να αλλάξει ταυτόχρονα και η εξέλιξη της επιχειρηματικότητας, καθώς όπως φαίνεται έχουν λόγο να ξεκινήσουν δραστηριότητα στην Ελλάδα”, όπως σημειώνει.

Ποιο είναι όμως το συστατικό για μια επιτυχημένη πορεία της επιχείρησης;

“Το πιο σημαντικό είναι η ομάδα. Έπειτα το πάθος σε συνδυασμό με τη δυναμικότητα και την καινοτομία  μπορούν να φέρουν θετικά αποτελέσματα ακόμα και σε χώρες που αντιμετωπίζουν τέτοιες δύσκολες συγκυρίες. Το δεύτερο θέμα είναι να υπάρχει η εμπειρία σε έναν κλάδο, δηλαδή να υπάρχουν στην ομάδα άνθρωποι που έχουν εργαστεί πρώτα πέντε με επτά χρόνια σε έναν τομέα και γνωρίζουν τα μυστικά του. Σημαντικό είναι η γνώση να μετουσιωθεί ύστερα σε επιχειρηματικό εγχείρημα”, δηλώνει ο διευθύνων σύμβουλος.
Βέβαια όπως προσθέτει ο κ. Μακρυνιώτης μεγάλο μέρος της επιτυχίας έχει να κάνει με  την ιδέα, το θάρρος, το διαφορετικό, αλλά και το business plan. Μάλιστα υπάρχουν ευκαιρίες στην Ελλάδα γιατί αν αναλογιστούμε πολύ μεγάλοι παίχτες, όπως οι πολυεθνικές εταιρείες έχουν αποσυρθεί”.

Η Endeavor
Πρόκειται για έναν διεθνή μη κερδοσκοπικό οργανισμό ο οποίος ως στόχο έχει τη στήριξη των γρήγορα αναπτυσσόμενων μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Η Endeavor Ελλάδος είναι ένα κομμάτι της διεθνούς Endeavor Global η οποία έχει τα κεντρικά στην Νέα Υόρκη και ιδρύθηκε το 1997 ενώ στην Αθήνα ο Οργανισμός ξεκίνησε το 2012.

Κύρια δραστηριότητα της Endeavor, όπως αναφέρει ο κ. Μακρυνιώτης “είναι να ψάχνουμε και να στηρίζουμε τις πιο καλές επιχειρήσεις είτε είναι στην Ελλάδα είτε σε κάποια από τις 25 χώρες με τις οποίες και συνεργαζόμαστε”.

Ο Μη Κερδοσκοπικός Οργανισμός εντοπίζει νέους επιχειρηματίες που ηγούνται καινοτόμων επιχειρήσεων με υψηλό ρυθμό ανάπτυξης και τους προσφέρει στρατηγικές συμβουλές, πρόσβαση σε σημαντικά δίκτυα και άλλα εργαλεία που τους οδηγούν στην επιτυχία. Με την καθοδήγηση της Endeavor συμβάλλουν στη δημιουργία θέσεων εργασίας, ενισχύουν τους κύκλους εργασιών τους και γίνονται πηγή έμπνευσης για τη νέα γενιά.

Επειδή λοιπόν, υπάρχει στενή επαφή του Οργανισμού με επιχειρηματίες, για αυτό κατά διαστήματα καταγράφονται και οι απόψεις τους σε εργασίες/ έρευνες όπως η παρούσα που παρουσιάστηκε.