Εντυπωσιακές εικόνες από το βυθό των Αντικυθήρων – Υπάρχει και δεύτερο ναυάγιο;

Νέα ευρήματα έφεραν στην επιφάνεια τα μέλη της ερευνητικής ομάδας του ναυαγίου των Αντικυθήρων, που ολοκλήρωσαν στις 7 Οκτωβρίου την έρευνά τους. Μεταξύ των «λάφυρων» της ομάδας, ένα χάλκινο δόρυ με σαυρωτήρα, ένας χάλκινος δακτύλιος, προσαρμοσμένος σε χάλκινο καρφί, καθώς και μία σχεδόν ακέραιη λάγυνος.

Την ομάδα των αρχαιολόγων του ναυαγίου των Αντικυθήρων, δέχτηκε σήμερα στο γραφείο του ο υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Κων/νος Τασούλας, ο οποίος και τους συνεχάρη για την επιτυχή ολοκλήρωση της φετινής αποστολής.

Η έρευνα της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων που πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη του Ωκεανογραφικού Ινστιτούτου Woods Hole, διήρκεσε από τις 15 Σεπτεμβρίου μέχρι τις 7 Οκτωβρίου, και παρά τις δυσκολίες λόγω καιρού, ολοκληρώθηκε με επιτυχία.

Στη διάρκεια της έρευνας πραγματοποιήθηκε ακριβής τοπογραφική αποτύπωση της θέσης του ναυαγίου και δημιουργήθηκε τρισδιάστατο μοντέλο της βυθομετρικής και φωτογραφικής απεικόνισης. Αυτές οι απεικονίσεις στη συνέχεια εντάχθηκαν σε γεωπληροφοριακό σύστημα (GIS) στο οποίο τοποθετούνται τα κατά το δυνατόν γνωστά δεδομένα της ανέλκυσης του 1900, καθώς και τα στοιχεία της έρευνας του 1976 που διεξήγαγε το τότε ΥΠΠΕ, με επόπτη τον αρχαιολόγο Λ. Κολώνα, σε συνεργασία με τον πλοίαρχο Cousteau, το πλήρωμα του Καλυψώ και Έλληνες εθελοντές.

Ταυτόχρονα, τοποθετούνται τα στοιχεία της φετινής διερεύνησης, τα οποία περιλαμβάνουν στόχους έντονου σήματος που προέρχονται από συστηματική επισκόπηση του βυθού της περιοχής με ανιχνευτές μετάλλων, προκειμένου να εξακριβωθεί η έκταση της διασποράς του ναυαγίου και επιφανειακά ευρήματα.

Ως αποτέλεσμα προέκυψε ο εντοπισμός και τελικά η ανέλκυση χάλκινου συμπαγούς δόρατος με σαυρωτήρα, το οποίο προέρχεται από χάλκινο ή και μαρμάρινο άγαλμα. Από το ίδιο σημείο εντοπίστηκε και ανελκύστηκε χάλκινος δακτύλιος, προσαρμοσμένος σε χάλκινο καρφί, ο οποίος σώζει στο στέλεχός του συσσωμάτωμα, το οποίο ενδέχεται να περιλαμβάνει ξύλο του ίδιου, του πλοίου όπου ήταν προσηλωμένος.

Ανελκύστηκε επίσης δειγματοληπτικά μικρό τμήμα φύλλου μολύβδου, το οποίο προέρχεται από τη μολύβδινη επένδυση των υφάλων του αρχαίου σκάφους. Τέλος από το χώρο του ναυαγίου, ανελκύστηκε ο μολύβδινος στύπος άγκυρας του σκάφους που είχε εντοπιστεί το 2013 και άλλα επιφανειακά ευρήματα, μεταξύ των οποίων ένας δακτύλιος και μία χάλκινη απόληξη στηρίγματος κλίνης, καθώς και μία σχεδόν ακέραιη λάγυνος.

Τα νέα δεδομένα αποσαφηνίζουν την εικόνα του ναυαγίου και τη διάταξή του στο χώρο. Αντίστοιχα, η άμεση γειτνίαση με δεύτερη θέση, όπου εντοπίζονται τόσο συστάδες αμφορέων όσο και στοιχεία από την δομή και την εξάρτηση του σκάφους, δημιουργεί νέα επιστημονικά ερωτήματα για το κατά πόσον η θέση αποτελεί συνέχεια της πρώτης ή τα κατάλοιπα ενός δεύτερου ναυαγίου.

Το ρομποτικό σκάφανδρο Exosuit, το οποίο είχε προγραμματιστεί να βοηθήσει τις έρευνες, κατέστη δυνατόν να πραγματοποιήσει μόνο δοκιμαστικές καταδύσεις για μία ημέρα, εξαιτίας των δύσκολων καιρικών συνθηκών. Ωστόσο, η σαφέστερη εικόνα του χώρου του ναυαγίου και η δοκιμή νέων τεχνικών κατάδυσης και τεχνικών μέσων κάνει εφικτό και απαραίτητο τον προγραμματισμό του επόμενου ερευνητικού βήματος της συστηματικής ανασκαφής του χώρου.

Στη σημερινή συνάντηση στο γραφείο του υπουργού Πολιτισμού παρευρέθησαν από πλευράς Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων η προϊσταμένη της Δρ Αγγελική Σίμωσι και οι αρχαιολόγοι της ΕΕΑ Δρ Θ. Θεοδούλου και Δρ Δ. Κουρκουμέλης καθώς και οι Δρ Brendan Foley από πλευράς Woods Hole. Στη συνάντηση ήταν παρών και ο κ. Αλέξανδρος Τούρτας απόφοιτος ναυτικής αρχαιολογίας του πανεπιστημίου του Southampton, καθώς και ο Δρ Γ. Μπιτσάκης της ομάδας μελέτης του Μηχανισμού των Αντικυθήρων, ο οποίος βοήθησε στην οργάνωσης της έρευνας.