"Κυβέρνηση δικαστών"

 

Γράφει ο Πέτρος Κουσουλός

«Δεν χαράσσουμε οικονομική πολιτική, απλά εφαρμόζουμε το Σύνταγμα. Και αυτό ας το βάλουν καλά κάποιοι στο μυαλό τους», είναι η απάντηση την οποία δίνουν ανώτατοι δικαστικοί λειτουργοί στη δριμεία -άμεση και έμμεση- κριτική που τους ασκήθηκε με αφορμή τις αποφάσεις που έκριναν αντισυνταγματικές τις περικοπές -λόγω Μνημονίου 2- στους μισθούς των δικαστικών λειτουργών και των ενστόλων.

Τη στιγμή που η εισήγηση του γενικού επιτρόπου Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο, κ. Διονύση Λασκαράτου, ανοίγει τον Ασκό του Αιόλου προκειμένου να κριθούν αντισυνταγματικές οι περικοπές στις αποδοχές όλων των συνταξιούχων που υπάγονται στα ειδικά μισθολόγια, οι αποφάσεις του Μισθοδικείου και του Συμβουλίου της Επικρατείας έχουν ανάψει «φωτιές» στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης.

Εάν η Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου «ακολουθήσει» την εισήγηση του κ. Λασκαράτου τότε θα επέλθει ανάγκη επιστροφής τουλάχιστον 100 εκατομμυρίων ευρώ στους συνταξιούχους των ειδικών μισθολογίων. Το χειρότερο σενάριο όμως για το Οικονομικό Επιτελείο της κυβέρνησης είναι να κριθούν αντισυνταγματικές οι περικοπές των μισθών των ειδικών μισθολογίων, όπως άλλωστε συνέβη και με εκείνους που υπηρετούν στα Σώματα Ασφαλείας. Εάν τελικά συμβεί αυτό τότε το ετήσιο κόστος του προϋπολογισμού θα ανέλθει στο 1.1 δις ευρώ.

Κυβερνητικά στελέχη σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις και όχι μόνο δεν παραβλέπουν να εκφράσουν την έκπληξή τους για τις συγκεκριμένες δικαστικές αποφάσεις και εισηγήσεις επισημαίνοντας ότι είναι «αδιανόητο οι δικαστικοί λειτουργοί να χαράσσουν την οικονομική πολιτική της χώρας».

Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Που οφείλεται η αντίδραση του Μισθοδικείου και του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου; Στα πρόσωπα, στην οικονομική. ανέχεια ή στην εφαρμογή Συντάγματος και Νόμων;

Καταλύτης η απόφαση του Μισθοδικείου

Υψηλόβαθμα στελέχη της Δικαιοσύνης επιμένουν ότι η ημερομηνία ορόσημο που αποτέλεσε και τον πρόδρομο για τις δικαστικές αποφάσεις περί αντισυνταγματικότητας στις αποδοχές προσώπων που υπάγονται στα ειδικά μισθολόγια είναι η 17^η Δεκεμβρίου 2013.

 

Εκείνη την ημέρα δυο συνθέσεις του Μισθοδικείου έκριναν ότι οι απολαβές των δικαστικών λειτουργών πρέπει να επανέλθουν στο ύψος προ του δεύτερου Μνημονίου. Αποφάνθηκαν ότι οι τρεις εξουσίες (εκτελεστική, νομοθετική και δικαστική) είναι ισότιμες, άρα δεν μπορεί να υπάρχουν διακρίσεις, επεσήμαναν ότι οι συνολικές περικοπές στις αποδοχές των δικαστικών λειτουργών είναι άνω του 50% και ξεπερνούν τα ανεκτά όρια περικοπών λόγω της οικονομικής κρίσης και ότι παραβιάζεται η Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ). Αντίθετα μια τρίτη έκρινε ότι οι μειώσεις των αποδοχών των δικαστικών λειτουργών υπό τις παρούσες οικονομικές συγκυρίες είναι ανεκτές και δεν παραβιάζουν καμία   συνταγματική διάταξη.

Λίγες ημέρες αργότερα, στις 30 Δεκεμβρίου το Μισθοδικείο έκρινε αντισυνταγματικές τις συνεχείς μειώσεις των αποδοχών των δικαστικών λειτουργών, καθώς και ότι οι δικαστές δικαιούνται, 25% φοροαπαλλαγή επί των  ακαθαρίστων αποδοχών τους, όπως δηλαδή συμβαίνει και με τους βουλευτές.  

«Μετά από αυτές τις αποφάσεις θα ήταν οξύμωρο να κριθούν συνταγματικές στα άλλα επαγγέλματα τα οποία βρίσκονται σε καθεστώς ειδικών μισθολογίων, όπως οι ένστολοι. Καταλαβαίνετε ότι η απόφαση αποτελούσε μονόδρομο», λένε δικαστικές πηγές.

Τα πρόσωπα-κλειδιά

Ένα από τα πρόσωπα-κλειδιά στις πρόσφατες δικαστικές αντιδράσεις κατά του Μνημονίου είναι η κυρία Μαρία Σαρπ, αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας. Η κυρία Σαρπ, είναι η όγδοη σε αρχαιότητα αντιπρόεδρος του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου της χώρας και θεωρείται εξαιρετική γνώστης της νομικής επιστήμης. Ήταν η πρόεδρος του Μισθοδικείου που έκρινε ως αντισυνταγματικές τις μειώσεις των αποδοχών των δικαστικών λειτουργών καθώς αντιβαίνει τα άρθρα 26, 87 και 88 του Συντάγματος. Στη συγκεκριμένη απόφαση αναφέρεται ότι «οι αποδοχές των δικαστών πρέπει να είναι σταθερές και να μην ανατρέπεται το μισθολογικό τους καθεστώτος με αιφνίδιες ή σοβαρές μειώσεις των αποδοχών τους, γιατί μόνον υπό την προϋπόθεση αυτή μπορεί να εξασφαλισθεί ότι θα είναι σε θέση να ασκήσουν τα καθήκοντά τους απερίσπαστοι, οι λειτουργοί της Δικαιοσύνης».

Ο έτερος δικαστικός λειτουργός ο οποίος ήταν επικεφαλής της δεύτερης σύνθεσης του Μισθοδικείου που απεφάνθη υπέρ της αντισυνταγματικότητας των μειώσεων των αποδοχών είναι ο κ. Γεώργιος Χρυσικός, αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου. Ο Λευκαδίτης δικαστικός λειτουργός έχει χαράξει τη δική του, ξεχωριστή, πορεία στην ελληνική Δικαιοσύνη και αναμένεται να συνταξιοδοτηθεί του χρόνου. Στη θέση του Αντιπροέδρου του Ανώτατου Δικαστηρίου της χώρας προήχθη το 2011, γεγονός που έκανε ιδιαίτερα υπερήφανους τους συντοπίτες του στον Άγιο Πέτρο της Λευκάδας. Ο κ. Χρυσικός  διορίστηκε δόκιμος Ειρηνοδίκης Δ” Τάξης Σκύρου στις 20-8-1974, πάρεδρος Πρωτοδικείου Αθηνών στις 29-4-1975, Πρωτοδίκης Σύρου στις 20-5-1977. Προήχθη στο βαθμό του Προέδρου Πρωτοδικών στις 25-10-1990, στο βαθμό του Εφέτη στις 12-3-1994, στο βαθμό του Προέδρου Εφετών στις 16-8-2005 και στο βαθμό του Αρεοπαγίτη στις 27-7-2007.

Σημαίνοντα ρόλο στην δικαστική αντίδραση του ΣτΕ διαδραματίζει και ο πρόεδρος του Δικαστηρίου κ. Σωτήρης Ρίζος ο οποίος διαδέχθηκε τον κ. Κώστα Μενουδάκο. Φημισμένος για τις νομικές του γνώσεις και με πολύ πλούσιο επιστημονικό έργο, με μελέτες στο πεδίο του Συνταγματικού Δικαίου και του Δικαίου του Περιβάλλοντος και της Πολεοδομίας, ο κ. Ρίζος είχε αφήσει να εννοηθεί ότι οι δικαστικοί λειτουργοί θέτουν «κόκκινες γραμμές» οι οποίες έχουν ξεπεραστεί με τα μέτρα του δεύτερου Μνημονίου.

Σε δήλωσή του, τον Νοέμβριο του 2013, είχε επισημάνει ότι  «το Συμβούλιο της Επικρατείας κινείται προς ρεαλιστικές κατευθύνσεις, προσπαθώντας όμως συγχρόνως να προστατεύσει το συνταγματικό οικοδόμημα του κράτους δικαίου και του κοινωνικού κράτους».

Με τη συγκεκριμένη τοποθέτηση ο κ. Ρίζος σκιαγραφούσε τη διελκυστίνδα στην οποία βρίσκονται οι δικαστικοί λειτουργοί: Μια ισορροπία «τρόμου», όπως τουλάχιστον εκτυλίσσεται η προσπάθεια των δικαστών να ανταποκριθούν και στο κοινωνικό αίτημα για απόδοση δικαίου, αλλά και στις δυσκολίες που έχει να αντιμετωπίσει το κράτος, λόγω της οικονομικής πραγματικότητας.

Μια ισορροπία η οποία κανείς δεν ξέρει, με βεβαιότητα, που θα οδηγήσει καθώς σειρά στο ΣτΕ έχουν ήδη πάρει μια σειρά από άλλες, μείζονος σημασίας για την εφαρμογή των Μνημονίων, υποθέσεις, όπως η διαθεσιμότητα στο Δημόσιο και οι περικοπές στο εφάπαξ των δημοσίων υπαλλήλων. Το ερώτημα λοιπόν που τίθεται είναι κατά πόσο οι έλληνες δικαστές είναι έτοιμοι να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Πορτογαλίας όπου Πορτογαλία, όπου το Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας κήρυξε αντισυνταγματικά τέσσερα θεμελιώδη μέτρα, τα οποία -κατ’ απαίτηση της τρόικας- η κυβέρνηση του Κοέλιο είχε ενσωματώσει στον προϋπολογισμό του 2013.