Μάθε, παιδί µου το... σεξ

Της Αλεξίας Σβώλου

Σε μια εποχή «ακραία», που οι καραντίνες, τα κλειστά σχολεία, το άνοιγε-κλείσε στην οικονομία και η αύξηση της ανεργίας  ευνοούν την εκτίναξη της ενδο-οικογενειακής βίας και της παιδικής κακοποίησης σε δυσθεώρητα ύψη, έρχεται το τσουνάμι με τις καταγγελίες αθλητών και ηθοποιών που υπέστησαν σεξιστική παρενόχληση και κακοποίηση να ξεχειλίσει το ποτήρι της ανησυχίας (και της αγανάκτησης). Το «φαινόμενο των καιρών», η σεξουαλική κακοποίηση πάντοτε υπήρχε, απλά κρυβόταν επιμελώς κάτω από το χαλί, με την πλειονότητα των περιστατικών να μην καταγγέλλονται λόγω της ντροπής που νιώθουν τα
θύματα. Πέρα από την αλυσιδωτή αντίδραση, με μότο  #meToo, που προκάλεσαν οι πρώτες καταγγελίες κακοποίησης από βραβευμένες αθλήτριες της ιστιοπλοϊας και άλλων σπορ, που έσπασαν  τη σιωπή τους,  αναδύεται στην επιφάνεια η επείγουσα ανάγκη να θωρακίσουμε τα παιδιά, διδάσκοντάς τα σχετικά με τα «επιτρεπτά» και τα «απαγορευμένα» αγγίγματα.

Παρέμβαση

«Η παρέμβαση πρέπει να ξεκινάει στην προσχολική ηλικία. Μετά είναι αργά. ∆εν υπάρχει κάτι που δεν μπορεί να καταλάβει ή να χειριστεί ένα παιδί, φτάνει να του δοθούν σαφή μηνύματα», λέει η Άρτεμις Τσίτσικα, αναπληρώτρια καθηγήτρια Παιδιατρικής-Εφηβικής Ιατρικής, επιστημονική  υπεύθυνη της Μονάδας Εφηβικής Υγείας (ΜΕΥ) του νοσοκομείου Παίδων «Π.Α.Κυριακού» και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Εφηβικής Ιατρικής.

Ένας ενδεδειγμένος τρόπος για να μιλήσουμε στα παιδιά για τα επιτρεπτά και τα απαγορευμένα αγγίγματα, ώστε να ξέρουν να βάζουν τα όρια και να προστατεύονται σε ένα κόσμο που θα αποκτά διαρκώς ολοένα και περισσότερους θηρευτές, είναι ένα βιβλίο παιδικά πλασμένο, που μιλά στη γλώσσα τους, απλά και κατανοητά. Το βιβλίο «Αγαπώ το σώμα μου», (Εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης), με την επιστημονική «σφραγίδα» της Μονάδας Εφηβικής Υγείας, απευθύνεται στην προσχολική ηλικία και στην πρώτη τάξη του ∆ημοτικού, ακολουθώντας την ανάγκη ενημέρωσης και καθοδήγησης των παιδιών από πολύ μικρή ηλικία, για την προστασία τους.

Όπως εξηγεί η συγγραφέας του βιβλίου, Άρτεμις Τσίτσικα:  «Ένα παιδί μπορεί να μάθει πως υπάρχουν ‘καλά’ και ‘κακά’ αγγίγματα, συμπεριφορές που μπορεί να προβληματίσουν, συνθήκες που ενδέχεται να οδηγήσουν σε αδιέξοδα».

Επισημάνσεις

Από τη μεριά του, ο ομότιμος καθηγητής παιδιατρικής ∆ημήτρης Καφετζής επισημαίνει: «Τα νούμερα που αποδίδουν την πραγματικότητα για την παιδική κακοποίηση στην Ελλάδα είναι ‘σκοτεινά’ και τα υπάρχοντα στοιχεία υπονοούν έντονη ανοδική τάση. Η πρόληψη τις περισσότερες φορές χρειάζεται χρόνο, τόλμη, έμπνευση και υπομονή. Πάντοτε, όμως, αξίζει τον κόπο».

Στην πρόληψη εστιάζει το βιβλίο «Αγαπώ το σώμα μου». Είναι σημαντικό να μην κλείνουμε τα μάτια σε ένα θέμα «ταμπού», το οποίο θεωρείται δυσάρεστο και απωθητικό, αφήνοντας τα παιδιά να μένουν ανυπεράσπιστα, ανεκπαίδευτα και χωρίς υπεύθυνη πληροφόρηση. Μέσα από μια διαδικασία ενεργητική και ουσιώδη, το αποτέλεσμα θα ανταμείψει, αφού δίνονται τα
εφόδια στο νέο άνθρωπο να υπερασπιστεί και να διεκδικήσει ό,τι πραγματικά του ανήκει,  το σώμα στο οποίο «κατοικεί».

Τα… σηµάδια που πρέπει να προβληµατίσουν

Αν κάποιο παιδί υφίσταται κακοποίηση, τα πρώτα συμπτώματα που πρέπει να  προβληματίσουν τους οικείους και τους εκπαιδευτικούς  είναι η απότομη πτώση της σχολικής επίδοσης, η αλλαγή στη συμπεριφορά (καταθλιπτικό συναίσθημα, αυτοκτονικότητα, εκρήξεις βίας, ανεξήγητο κλάμα, φοβίες, άγχος, εξαρτήσεις), συχνά ατυχήματα, δυσλειτουργική σχέση με το περιβάλλον, μεταβολές στη διατροφή (υπερφαγία, ανορεξία) και στον ύπνο (αϋπνία, αλλαγή ωραρίου, υπερβολικός ύπνος), εγκατάλειψη αγαπημένων δραστηριοτήτων, δυσκολία συγκέντρωσης, αδιαφορία για τους φίλους ή τα φλερτ, κακή σωματική υγιεινή και παραμέληση εαυτού, όπως εξηγεί η αναπληρώτρια καθηγήτρια Άρτεμις Τσίτσικα.

Επικοινωνία

Είναι πολύ σημαντικό να είναι το σχολείο ανοιχτό και να υπάρχει δια ζώσης επικοινωνία του παιδιού με τους συμμαθητές του και το διδακτικό προσωπικό, ώστε να φτάνουν πιο γρήγορα τα περιστατικά κακοποίησης στο φως.  Έρευνες στην covid εποχή έδειξαν ότι λόγω της πολύωρης συνύπαρξης θυμάτων και θυτών στον ίδιο χώρο όσο τα σχολεία παραμένουν κλειστά, η παιδική  κακοποίηση (που συμπαρασύρει και τη σεξουαλική κακοποίηση) καταγράφει αύξηση κατά  22% έως 75%.

Για την αντιμετώπιση του διαχρονικού προβλήματος της παιδικής και σεξουαλικής κακοποίησης η Μονάδα Εφηβικής Υγείας του νοσοκομείου «Π&Α Κυριακού» έχει προγραμματίσει προγράμματα στα σχολεία, με τη χρήση του σχετικού εκπαιδευτικού υλικού (ENABLE, YOUTHPOWER).

Επίσης, ενισχύει όλες τις εκπαιδευτικές δράσεις δίνοντας ετησίως δύο υποτροφίες σε νέους και νέες, προκειμένου να παρακολουθήσουν τις εργασίες του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών, κάθε Μάρτιο.

Όπως δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «ΜΠΑΜ» που κυκλοφορεί

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ