Νίκου Βασιλειάδη: Η ημέρα της Βαστίλης «χωρίς» Μακρόν και βεγγαλικά

Η Γαλλία γιορτάζει σήμερα την επέτειο από την πτώση της Βαστίλης, εν μέσω φόβων ότι η βία των τελευταίων εβδομάδων στα προάστια του Παρισιού και των άλλων μεγάλων πόλεων, θα μπορούσε να αναζωπυρωθεί ξανά.

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν για πρώτη φορά  δεν θα απευθύνει στο έθνος την καθιερωμένη ομιλία του σε συνέντευξή του στον Τύπο. Είχε υποσχεθεί βέβαια να κάνει τον απολογισμό της δεύτερης πενταετούς θητείας του κατά τη διάρκεια της Εθνικής Επετείου, αλλά είπε τελικά ότι θα μιλήσει μόνο «τις επόμενες ημέρες». Ίσως  να μην θέλει να “εξοργίσει” περαιτέρω τον κόσμο μιλώντας  για την «ελευθερία, την ισότητα, την αδελφοσύνη» με δεδομένη την σημερινή εκρηκτική κατάσταση.

Χωρίς πυροτεχνήματα
Σήμερα θα λείψουν επίσης στις περισσότερες εκδηλώσεις και τα παραδοσιακά πυροτεχνήματα. Μετά τον θάνατο του 17χρονου Nαέλ από αστυνομικό στα τέλη Ιουνίου, τα πυροτεχνήματα εκτοξεύονταν επί νύχτες εναντίον των αστυνομικών δυνάμεων και στα δημόσια κτίρια πολλοί δήμαρχοι και ακύρωσαν τα πάρτι για την Quartorze Juillet-την 14η Ιουλίου, για να είναι στην ασφαλή πλευρά.

Αυτό βέβαια εξόργισε την  Μαρίν Λεπέν,  ηγέτη της άκρας δεξιάς. «Είμαι έκπληκτη που ορισμένοι δήμοι αποφάσισαν απλώς να ακυρώσουν τους εορτασμούς της 14ης Ιουλίου», είπε. «Φανταστείτε ότι: στη μεγάλη μας γαλλική δημοκρατία παραιτούμαστε από τις εθνικές μας εορτές – και μόνο λόγω πιθανών κρουσμάτων βίας ή επειδή κάποιοι ίσως αποφασίσουν να κάνουν ταραχές;» Στην πραγματικότητα, αυτό δείχνει «ότι ορισμένοι δήμοι έχουν χάσει τελείως την εμπιστοσύνη τους στο κράτος».

Διόρθωση εικόνας
Η γαλλική κυβέρνηση προφανώς και  θέλει να διορθώσει αυτή την εικόνα επειγόντως. Στα τέλη της περασμένης εβδομάδας απαγόρευσε την πώληση πυροτεχνημάτων σε ιδιώτες. «Κανείς δεν χρειάζεται να ακυρώσει τις εκδηλώσεις», τόνισε ο υπουργός Εσωτερικών Ζεράλντ Ντερμανάν και παρουσίασε έναν μακρύ κατάλογο μέτρων ασφαλείας.

«Συνολικά 130.000 αστυνομικοί θα είναι στις επάλξεις σήμερα την ημέρα της Βαστίλης υπεύθυνοι για την πρόληψη της βίας στις αστικές περιοχές», εξήγησε ο υπουργός Εσωτερικών.

“Θέλουμε να εγγυηθούμε τη μέγιστη ασφάλεια ώστε οι πολίτες να μπορούν να απολαύσουν την εθνική εορτή – και να μην προκαλέσει προβλήματα μια χούφτα εγκληματιών. Θα είμαστε σκληροί με όποιον θέλει να χαλάσει αυτή τη μέρα», προειδοποίησε ο υπουργός Εσωτερικών.

Τα αίτια της βίας 

Η βία που τις τελευταίες ημέρες να συντάραξε τη Γαλλία σίγουρα δεν μπορεί να εκληφθεί σαν μια μεμονωμένη αντίδραση στον θάνατο του νεαρού με μεταναστευτικό υπόβαθρο και ήπια παραβατική συμπεριφορά από αστυνομικά πυρά.
Πρόκειται για κάτι βαθύτερο και μας πηγαίνει σχεδόν στην αρχή του 21ου αιώνα όπου η χώρα εδώ και περίπου δυο δεκαετίες βρίσκεται σε μία παρατεταμένη και αργόσυρτη κατάσταση διχασμού, πόλωσης, με κατά περιόδους έντονα ξεσπάσματα κινηματικής βίας.

Όταν ένα πολύ μεγάλο μέρος των πολιτών έχει ριζοσπαστικοποιηθεί κυρίως προς τα δεξιά αλλά και προς τα αριστερά, συναντιέται με τον ισλαμιστικό ριζοσπαστισμό, αποκομμένο από το σύνολο δημιουργείται ένα εκρηκτικό μίγμα με χαρακτηριστικό την τρομοκρατία και την βία , που στρέφεται κατά πάντων οδηγώντας στις καταστάσεις που ζει η Γαλλία κατά καιρούς τα τελευταία χρόνια.

Σαν αποτέλεσμα έχουμε από την μία την Γαλλική κυβέρνηση Μακρόν να βαδίζει πάνω σε ένα τεντωμένο σκοινί, με τη βία να λειτουργεί ως καταλύτης μηδενιστικών αντιδράσεων, οι οποίες εύκολα ξεφεύγουν από τις προσπάθειες πολιτικού ελέγχου με τη δημοκρατία να μην μπορεί και από την άλλη να μην πρέπει να υποκύψει στη βία και στην τυφλή αντίδραση.

Οι βαθιές κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες 
Το πρόβλημα είναι πως, στην πραγματικότητα, ένα από τα βαθύτερα αίτια των διαδηλώσεων είναι η έλλειψη πολιτικών ενσωμάτωσης και παροχής ευκαιριών για δεκάδες χιλιάδες νέους, αραβικής καταγωγής και όχι μόνο, ειδικά σε διάφορες γειτονιές του Παρισιού
Με την έξαρση των ακροδεξιών ξενοφοβικών αφηγημάτων, η Γαλλική κοινωνία απομακρύνεται ολοένα και περισσότερο από το όραμα της συνύπαρξης, της παροχής ευκαιριών και την κοινωνική αρμονία μετατρέποντας την Γαλλία σαν μια χύτρα ταχύτητας, με εντάσεις και συγκρούσεις που θέτουν σε κίνδυνο τους θεσμούς και τις δημοκρατικές αξίες, αφού ολόκληρα τμήματα του πληθυσμού δεν αισθάνονται ότι αυτό τους αφορά.

Ο όρος «banlieue» (προάστιο) στις μεγάλες γαλλικές πόλεις σήμερα έχει αποκτήσει μια έννοια υποτιμητική.  Αποδίδει τις φτωχογειτονιές όπου ζουν κυρίως μετανάστες. Μέσα στα banlieues βρίσκονται τα cités: κολοσσιαία οικιστικά έργα από μπετόν που χτίστηκαν κατά τις μεταπολεμικές δεκαετίες, σχεδιασμένα ως πόλεις – ουτοπίες για τους εργάτες, τώρα έχουν μετατραπεί σε θύλακες φτώχειας και κοινωνικής απομόνωσης, όπου κυριαρχούν η ανεργία, τα ναρκωτικά και οι διακρίσεις.
Αυτά τα αποκαλούμενα  “quartiers prioritaires” – στεγάζουν πάνω από πέντε εκατομμύρια ανθρώπους, οι περισσότεροι πρόσφατοι μετανάστες ή τρίτης και τέταρτης γενιάς Γάλλοι πολίτες.

Σχεδόν το 60% των νέων στις γειτονιές αυτές ζουν σε φτώχεια, άνεργοι οι περισσότεροι σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου  Montaigne.

Όσοι   ζουν εκεί, ιδιαίτερα οι μαύροι, οι βόρειο αφρικανοί, οι άραβες νιώθουν αποκλεισμένοι στην ίδια τους τη χώρα. Αποκλεισμένοι από τις κρατικές υπηρεσίες, αποκλεισμένοι από τις θέσεις εργασίας, «ριγμένοι» από το εκπαιδευτικό σύστημα και αναγκασμένοι να υπόκεινται συνεχώς σε ταπεινωτικούς ελέγχους από την αστυνομία μόνο και μόνο λόγω του χρώματός τους ή της καταγωγής τους.

Σε αυτές τις γειτονιές, η φτώχεια και η ανασφάλεια είναι συγκεκριμένες, απτές, ευαίσθητες πραγματικότητες. Και ο θυμός, η οργή που νοιώθουν απέναντι στο Κράτος και τους θεσμούς πηγάζει από αυτή ακριβώς την κοινή εμπειρία στέρησης και αδικίας μιας γενιά περιθωριοποιημένων και άνεργων που έχει κολλήσει στα θλιβερά αυτά προάστια  βιώνοντας σκληρές σχέσεις με την αστυνομία κάτω από την ιδέα της ανισότητας που παραμένει ζωντανή, οξεία και συγκεκριμένη.

Οι Μεταρρυθμίσεις

Φυσικά, δεν είναι μόνο οι μετανάστες που διαδηλώνουν και τα σπάνε στη Γαλλία. Για την ακρίβεια τα τελευταία 13 χρόνια όλοι τα σπάνε στη Γαλλία. Όλοι όσοι ανήκουν στις κατώτερες τάξεις τέλος πάντων, αφού οι ανώτερες τάξεις… περνάνε ζάχαρη με τις “μεταρρυθμίσεις” του ανθρώπου των “αγορών”, που αναδείχθηκε στο πολιτικό προσκήνιο μετά το άδειασμα του Φρανσουά Ολάντ και τη διάλυση των Σοσιαλιστών και την άνοδο της ακροδεξιάς Λεπέν, με αποστολή να κάνει στη Γαλλία όλες τις “βαθιές μεταρρυθμίσεις” που έκανε στη Γερμανία (δίχως να ανοίξει ρουθούνι) ο Σρέντερ και στην Ελλάδα με τον τρόπο που όλοι γνωρίζουμε με προμετωπίδα τα μνημόνια

Ο “ιδρυτικός μύθος” της Γαλλικής Επανάστασης

Το 1789, η Γαλλία βρισκόταν σε σοβαρή κρίση. Οι σοδειές ήταν  κακές, η τιμή του ψωμιού είχε  εκτιναχτεί στα ύψη, η αγοραστική δύναμη των ασθενέστερων έχει καταβαραθρωθεί και πολλές περιοχές πλήττονταν απ’ τον λιμό. Η σημερινή κατάσταση αναλογικά δεν είναι καλύτερη και δεν αφορά μόνον την Γαλλία.

Η Άλωση της Βαστίλης ωστόσο  είναι ο  «ιδρυτικός μύθος» της μεγαλύτερης ιστορικά  Επανάστασης, μιας επανάστασης που μήνυμά της διαδόθηκε σε ολόκληρη τη χώρα και πολύ γρήγορα, εξαπλώθηκε και γιγαντώθηκε. Και η συμβολική ισχύς της παραμένει, ακόμα και σήμερα, σημαντική και ιδιαίτερη. Και επειδή ακριβώς αποτελεί μια ημερομηνία-σύμβολο με εθνική αλλά και επαναστατική χροιά,  δεν αποκλείεται να αναζωπυρώσει τη φλόγα των επεισοδίων σε μια Γαλλία που, ας μην το ξεχνάμε, είναι εδώ και μερικούς αιώνες, το μόνιμο κοινωνικό και επαναστατικό “βαρόμετρο” ολάκερης της Ευρώπης.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

«Αστακός» η Γαλλία για την Ημέρα της Βαστίλης – Φόβοι για αναζωπύρωση των επεισοδίων

Γαλλία: Ένα έτος φυλάκισης σε 19χρονο που έδινε αμοιβή για δολοφονία αστυνομικού