Τι περιμένει να πετύχει ο Μακρόν από τους Ολυμπιακούς στο Παρίσι

Το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να καταλάβουμε σχετικά με τον τόπο διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων του 2024 είναι ότι, για όλες τις προθέσεις και τους σκοπούς, το Παρίσι επιλέχθηκε ως η πόλη υποδοχής μιας «αναγκαστικής επιλογής».

Του Νίκου Βασιλειάδη

Η γαλλική πρωτεύουσα ήταν μία από τις πέντε πόλεις που ανακοινώθηκαν αρχικά ως υποψήφιες πόλεις από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή.
Ωστόσο, μία μία, τρεις από αυτές, αποχώρησαν. Η Ρώμη λόγω οικονομικών ανησυχιών για το υπερβολικό κόστος και η Βουδαπέστη και το Αμβούργο λόγω της αντίδρασης του κοινού στις υποψηφιότητές τους, με δεδομένο ότι τα βάρη της διοργάνωσης των Αγώνων υπερτερούν των οφελών. Αυτό άφησε μόνο το Παρίσι και το Λος Άντζελες στη μάχη όταν η ΔΟΕ ανακοίνωσε την απόφασή της τον Σεπτέμβριο του 2017 και ανακήρυξε ταυτόχρονα τις πόλεις που θα φιλοξενήσουν τους επόμενους δύο Ολυμπιακούς – το Παρίσι το 2024 και το Λος Άντζελες το 2028.
Η απροθυμία να φιλοξενηθούν οι Ολυμπιακοί Αγώνες από μια πόλη έχει μια τετράγωνη λογική. Την τελευταία δεκαετία οι ιστορίες σχετικά με τους προϋπολογισμούς για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, που πληρώνονται αδρά από τους φορολογούμενους πολίτες, είναι συχνές.
Όσο για τις πανάκριβες εγκαταστάσεις που μετά τους Αγώνες παραμένουν άδεια κουφάρια, μια βόλτα στο Διαδίκτυο -η Ελλάδα είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα- ενισχύει αυτή την απροθυμία. Αν μάλιστα σε αυτά προστεθούν και οι ιστορίες και αναφορές για την κακομεταχείριση των ντόπιων, ιδιαίτερα των κατοίκων των γειτονιών με χαμηλό εισόδημα που μετακινήθηκαν ακούσια προκειμένου να δημιουργήσουν χώρο για ανάπτυξη, τότε η υπόθεση «Ολυμπιακοί Αγώνες» χάνει πολύ από τη λάμψη της αφού η φιλοξενία τους απλώς δεν αξίζει πια, αν ίσχυε ποτέ.
Διακύβευμα
Ως εκ τούτου, το διακύβευμα είναι μεγάλο για την πορεία της ΔΟΕ στο Παρίσι το 2024. Οι διοργανωτές βέβαια υποσχέθηκαν ότι αυτοί οι Ολυμπιακοί Αγώνες θα είναι διαφορετικοί, και πως σύμφωνα με τους υπολογισμούς τους το Παρίσι 2024 θα καταλήξει να κοστίζει πολύ λιγότερο από προηγούμενες διοργανώσεις και θα πληρωθεί κυρίως από ιδιωτική χρηματοδότηση. Οι Αγώνες επίσης, όπως γράψαμε στο προηγούμενο φύλλο της «ΜΠΑΜ στο Ρεπορτάζ», θα παράγουν λιγότερες από τις μισές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου των πρόσφατων Ολυμπιακών Αγώνων και καμία, μα καμία εγκατάσταση δεν θα μείνει αχρησιμοποίητη να ρημάξει, καθώς οι Αγώνες και οι εκδηλώσεις θα λάβουν χώρα σχεδόν αποκλειστικά σε υπάρχουσες υποδομές και προσωρινούς χώρους. Εάν πετύχει αυτούς τους στόχους το Παρίσι 2024 θα μπορούσε να επαναφέρει την αφήγηση σχετικά με την αίγλη τού να διοργανώνεις Ολυμπιακούς Αγώνες.
Αλλά όσο υψηλό είναι το διακύβευμα για τη ΔΟΕ, είναι ακόμη υψηλότερο για τη Γαλλία – και συγκεκριμένα για τον πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν. Έχει αγκαλιάσει τους Αγώνες κυριολεκτικά από την πρώτη ημέρα. Συναντήθηκε με τη δήμαρχο του Παρισιού Αν Ινταλγκό για να συζητήσει την προσφορά της πόλης την πρώτη ημέρα του στην εξουσία το 2017 και συναντήθηκε με αξιωματούχους της ΔΟΕ δύο ημέρες αργότερα. Πιστεύει ότι οι Αγώνες μπορούν να τονώσουν την «εθνική αισιοδοξία», όπως την αποκάλεσε, καθώς και τις φιλοδοξίες της Γαλλίας για να καταστεί μια «ήπια δύναμη».
Όμως ο Μακρόν δεν θα μπορούσε να γνωρίζει τότε ότι η Γαλλία θα βρισκόταν σε μια στιγμή τεράστιας στρατηγικής ευκαιρίας το 2024. Μια σειρά γεγονότων -δηλαδή το Brexit, η μείωση της ηγεμονίας των ΗΠΑ, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι φόβοι για μια δεύτερη προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ- έχουν αφήσει ένα ηγετικό κενό στην Ευρώπη.
Ένας από τους πρωταρχικούς στόχους εξωτερικής πολιτικής του Μακρόν είναι να διασφαλίσει ότι η Γαλλία θα καλύψει αυτό το κενό, μεταξύ άλλων με το να αναλάβει ηγετικό ρόλο στην επιδίωξη της ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας. Εάν το Παρίσι 2024 πετύχει και είναι τόσο «μαγικό» όσο ισχυρίζονται πως θα είναι οι διοργανωτές, οι Αγώνες θα προσθέσουν ένα μεγάλο συμβολικό βάρος στις ηγετικές φιλοδοξίες της Γαλλίας.
Ίσως πιο σημαντικό από το να απευθύνεται στον υπόλοιπο κόσμο, ο Μακρόν χρειάζεται τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2024 στο Παρίσι για να απευθυνθεί στον λαό της Γαλλίας.
«Γέφυρα»
Συμπληρωματικά σε αυτό εδραιώνει τον ισχυρισμό του Παρισιού ότι είναι η de facto πρωτεύουσα της Ευρώπης, τώρα που το Λονδίνο βρίσκεται εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης λόγω του Brexit. Και αυτό ο Μακρόν και οι διοργανωτές έχουν αποφασίσει να το δείξουν με τη φαντασμαγορική τελετή έναρξης των Αγώνων που έχει προγραμματιστεί να πραγματοποιηθεί στον ποταμό Σηκουάνα, με τις εθνικές ομάδες να φτάνουν με βάρκες και εκατοντάδες χιλιάδες θεατές να παρατάσσονται στις όχθες εκατέρωθεν. Προσωρινοί χώροι χτίζονται επίσης σε διάσημα ορόσημα γύρω από το Παρίσι, όπως ο Πύργος του Άιφελ, η Place de la Concorde και το Παλάτι των Βερσαλλιών. Θα είναι «το μεγαλύτερο σόου της Γαλλίας», δήλωσε πρόσφατα ο επικεφαλής της οργανωτικής επιτροπής.
Εάν όλα πάνε καλά, το Παρίσι 2024 θα μπορούσε να δημιουργήσει μια διαρκή εικόνα της γαλλικής πρωτεύουσας ως του κεντρικού κόμβου και της πύλης προς την Ευρώπη, σε μια εποχή που η ήπειρος επιδιώκει να εξασφαλίσει μια θέση για τον εαυτό της στον αναδυόμενο μετα-αμερικανικό, πολυπολικό κόσμο.
Οι Αγώνες θα μπορούσαν επίσης να ενισχύσουν μια άλλη από τις φιλοδοξίες του Μακρόν: να δημιουργήσει τη Γαλλία ως τη «γέφυρα» μεταξύ του Παγκόσμιου Βορρά και του Νότου. Συγκεκριμένα, η εξωτερική πολιτική του Μακρόν έχει δώσει έμφαση στην πράσινη μετάβαση και τη μεταρρύθμιση του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος ως τρόπους προώθησης της ανάπτυξης στον Παγκόσμιο Νότο. Το επανεκκινημένο μοντέλο που προσφέρει το Παρίσι 2024 για τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων αντιπροσωπεύει μια εγχώρια εκδοχή αυτής της κοσμοθεωρίας όχι μόνο μέσω των μέτρων βιωσιμότητας, αλλά και στην προσέγγιση των Αγώνων στην ανάπτυξη, η οποία εστιάζει λιγότερο σε μεγάλα έργα υψηλού προφίλ και περισσότερο σε βελτιώσεις υποδομών και επενδύσεις σε προάστια χαμηλού εισοδήματος.
Επίσης, σημαντικό για τον Μακρόν είναι το Παρίσι 2024 καθώς η κοσμοθεωρία του για την εξωτερική πολιτική συνεχίζει να αντιμετωπίζει απειλές από την εθνικιστική και ευρωσκεπτικιστική ακροδεξιά της Γαλλίας, η οποία παρουσιάζει την ΕΕ όχι ως πηγή μόχλευσης, αλλά ως όριο στην εθνική κυριαρχία και της οποίας οι αντιμεταναστευτικές πολιτικές θα δημιουργούσαν φραγμούς μεταξύ της Γαλλίας και του Παγκόσμιου Νότου, αντί να δημιουργήσουν συνδέσεις μεταξύ τους. Η προσπάθεια του Μακρόν να τοποθετήσει τη Γαλλία ως ηγέτιδα της Ευρώπης και ως γέφυρα προς τον κόσμο θα αναιρούνταν εάν η ακροδεξιά αποκτήσει εξουσία και προωθήσει μια πιο απομονωτική εξωτερική πολιτική, όπως αυτές που συνέβαλαν στη μείωση της ισχύος των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου.
Το να διασφαλίσουμε ότι το Παρίσι 2024 είναι μια «πηγή συλλογικής υπερηφάνειας», όπως το έθεσε σε ένα πρόσφατο άρθρο της η Le Monde, θα εξυπηρετούσε, επομένως, πολλαπλούς πολιτικούς σκοπούς για τον Μακρόν. Αλλά αυτή δεν είναι μια νέα τακτική γι’ αυτόν. Ο Γάλλος πρόεδρος πάντα αντιμετώπιζε τον αθλητισμό ως ενοποιητική δύναμη και πηγή εθνικής υπερηφάνειας, συμπεριλαμβανομένης της περιόδου που η Γαλλία φιλοξένησε το Παγκόσμιο Κύπελλο Γυναικών Ποδοσφαίρου το 2019 και το Παγκόσμιο Κύπελλο Ράγκμπι πέρυσι. Έχει επίσης προσωπική σχέση με τον Γάλλο σταρ – ποδοσφαιριστή Κιλιάν Εμπαπέ, τον οποίο ο Μακρόν προσπάθησε να στρατολογήσει για να παίξει με τη γαλλική εθνική ομάδα στους Ολυμπιακούς Αγώνες, στους οποίους αναμένει πως η Γαλλία θα τερματίσει στην πρώτη πεντάδα των μεταλλίων.
Αλλά αν ο στόχος είναι να απευθυνθεί στους Γάλλους, οι διοργανωτές των Αγώνων και οι Γάλλοι αξιωματούχοι δεν φαίνεται να κάνουν πολύ καλή δουλειά μέχρι στιγμής, τουλάχιστον στην περιοχή του Παρισιού. Οι αξιωματούχοι είναι αντιμέτωποι με μια δύσκολη πράξη εξισορρόπησης: δεν θέλουν να κάνουν τους Ολυμπιακούς να φαίνονται ότι θα είναι πολύ ενοχλητικοί, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε τοπική αντίδραση, αλλά πρέπει επίσης να προειδοποιήσουν τους κατοίκους για τα προβλήματα κυρίως μετακίνησης που θα προκύψουν, όπως δήλωσε ο υπουργός Μεταφορών της Γαλλίας ότι η μεταφορά στην πόλη κατά τη διάρκεια των Αγώνων θα είναι «δύσκολη», με τη δήμαρχο του Παρισιού παράλληλα να ενθαρρύνει τους πολίτες να εργάζονται από το σπίτι αν είναι δυνατόν. Την ίδια στιγμή, η Βαλερί Πεκρές, πρόεδρος του Περιφερειακού Συμβουλίου της Ιλ ντε Φρανς, θρηνούσε ότι η Γαλλία «θα καλωσορίσει τον κόσμο και θα είμαστε η μόνη χώρα που δεν είναι χαρούμενη γι’ αυτό».
Τα ανάμεικτα αυτά μηνύματα έχουν οδηγήσει σε εκτεταμένες ανησυχίες μεταξύ των κατοίκων του Παρισιού, περισσότεροι από τους μισούς από τους οποίους λένε ότι σχεδιάζουν να φύγουν από την πόλη κατά τη διάρκεια των Αγώνων. Μια δημοσκόπηση στα μέσα του περασμένου Νοεμβρίου έδειξε ότι το ποσοστό των Παριζιάνων που πίστευαν ότι η διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων ήταν «κακό πράγμα» είχε διπλασιαστεί στο 44% μέσα σε δύο χρόνια. Ωστόσο, η ίδια δημοσκόπηση διαπίστωσε ότι το 65% των Γάλλων πίστευε ότι η φιλοξενία θα είναι «καλό πράγμα».
Στο τέλος, όμως, το πώς βλέπουν οι Γάλλοι το Παρίσι 2024 εκ των προτέρων μπορεί να μην έχει σημασία. Για να πετύχει ο στόχος του Μακρόν χρειάζεται απλώς η τελική εντύπωση που θα αφήσουν πίσω τους οι Ολυμπιακοί Αγώνες να είναι ακριβώς αυτή η πηγή εθνικής υπερηφάνειας. Εάν το Παρίσι 2024 είναι πράγματι τόσο «μαγικό» και «επαναστατικό» όπως υποσχέθηκαν οι διοργανωτές, οι Ολυμπιακοί Αγώνες φέτος μπορεί να συμβολίσουν μια νέα εποχή γι’ αυτούς και να τονώσουν την εικόνα του Μακρόν -και της Γαλλίας- στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο. Εάν το Παρίσι 2024 αποτύχει, οποιαδήποτε βλάβη στην εικόνα της Γαλλίας θα είναι πιθανότατα βραχύβια. Μπορεί όμως να μην ισχύει το ίδιο και για τον Μακρόν.

Όπως δημοσιεύθηκε στην “ΜΠΑΜ στο ρεπορτάζ” που κυκλοφορεί 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Ολυμπιακή Φλόγα: Το Bellem άνοιξε πανιά και διέσχισε το Κανάλι της Κορίνθου

Ασημένιος ο Στέφανος Ντούσκος στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Κωπηλασίας του Ζέγκεντ