Βουτιά στον «Παρθενώνα των ναυαγίων»

ΣΤΟ ΛΙΜΆΝΙ της Άλοννήσου, ένα ταχύπλοο της Εφορείας Εναλίων Άρχαιοτήτων, φέτος το καλοκαίρι, ναυλοχούσε μόνιμα. Από εκεί αναχωρούσε καθημερινά η αρχαιολογική ομάδα, η οποία εργάστηκε σκληρά για να μετατρέψει σε υποθαλάσσιο μουσείο το σπουδαιότερο ναυάγιο της κλασικής αρχαιότητας, στη δυτική βραχώδη ακτή της ακατοίκητης νησίδας Περιστέρα, όπου το 425 π.Χ. βυθίστηκε ένα εμπορικό πλοίο. Μία προσπάθεια ετών, η οποία και καρποφόρησε.

Ρεπορτάζ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ

Το όνειρο έγινε πραγματικότητα πριν από δύο εβδομάδες. Το Σάββατο 1η Άυγούστου, η υπουργός Πολιτισμού και Άθλητισμού, Λίνα Μενδώνη, εγκαινίασε το πρώτο υποθαλάσσιο Μουσείο της Ελλάδος, στην Άλόννησο, παρουσία του περιφερειάρχη Θεσσαλίας Κώστα Άγοραστού, ο οποίος καταδύθηκε σε βάθος 25 μέτρων μαζί με τον δήμαρχο Άλοννήσου Πέτρο Βαφίνη, τον δημοφιλή τραγουδιστή Σάκη Ρουβά και στελέχη της Εφορείας Εναλίων Άρχαιοτήτων του ΥΠΠΟΆ. Εκεί στο αρχαιότερο ναυάγιο του κόσμου όπου μπορεί άνθρωπος να καταδυθεί, ισάξιο σε μοναδικότητα με τον… Παρθενώνα!

Ταμπλέτα

Η «Μπαμ στο Ρεπορτάζ» επικοινώνησε με τη διευθύντρια της Εφορείας Εναλίων Άρχαιοτήτων, κυρία Παρή Καλαμαρά, και με τον Δήμο Άλοννήσου, λαμβάνοντας ιδιαίτερα χρήσιμες πληροφορίες.

Οπως μας είπαν, φέτος ο χώρος θα λειτουργήσει πιλοτικά έως τις 2 Οκτωβρίου, με τις καταδύσεις να ξεκινούν στις 09:00, 10:30, 12:00 και 13:30 (ο χώρος θα είναι ανοιχτός από τις 09:00 έως τις 15:00). Οι καταδύσεις θα επιτρέπονται μόνον για όλους όσοι έχουν άδεια και τον απαραίτητο εξοπλισμό, αρκεί να έχουν ενημερώσει το μουσείο (σ.σ. σε επικίνδυνες περιπτώσεις θα καλείται το Λιμενικό Σώμα). Στους δύτες παρέχεται ειδική ταμπλέτα με πληροφοριακό υλικό για τα αρχαιολογικά ευρήματα.

«Για να φτάσει κανείς στο ναυάγιο χρειάζεται να κατέχει καταδυτικό πτυχίο δύο αστέρων ή ‘‘Advanced Open Water’’ επισημαίνει η κυρία Καλαμαρά και προσθέτει: «Ωστόσο υπάρχει πρόβλεψη, μετά από συνεννόηση με την Υπηρεσία μας, να οργανωθούν και περιηγήσεις σε βάθος μικρότερο των 18 μέτρων, οι οποίες είναι προσιτές και από λιγότερο έμπειρους δύτες που έχουν ένα αστέρι – σε αυτήν την περίπτωση οι επισκέπτες θα βλέπουν το ναυάγιο από ψηλά, τις περιόδους, βέβαια, που το επιτρέπει η διαύγεια των νερών».

Σημειώνεται ότι οι καταδύσεις είναι, σε κάθε περίπτωση, συνοδευόμενες, δηλαδή οι επισκέπτες οργανώνονται σε μικρές ομάδες και συνοδεύονται από επαγγελματίες δύτες καταδυτικών κέντρων, οι οποίοι έχουν εκπαιδευτεί για την επίσκεψη σε υποβρύχιο αρχαιολογικό χώρο.

Για τους μη… μυημένους στις καταδύσεις επισκέπτες του νησιού που θέλουν να δουν από κοντά το περίφημο ναυάγιο, την εκπαίδευση και την παροχή εξοπλισμού έχουν αναλάβει τρία ιδιωτικά καταδυτικά κέντρα της περιοχής.

Η είσοδος για τους ενδιαφερόμενους είναι ελεύθερη κατά το διάστημα της πιλοτικής λειτουργίας του χώρου και μέχρι την πλήρη ολοκλήρωση του έργου, που περιλαμβάνει και την οργάνωση τριών ακόμη Επισκέψιμων Ενάλιων Αρχαιολογικών Χώρων στον Δυτικό Παγασητικό, ώστε να διαμορφωθεί στην περιοχή ένα ολοκληρωμένο υποθαλάσσιο «πάρκο ναυαγίων».

Εικονική περιήγηση

Σε κάθε περίπτωση, όσοι δεν έχουν τη δυνατότητα να βρεθούν στην Αλόννησο, μπορούν να απολαύσουν τις υπέροχες εικόνες που στέλνουν όλο το 24ωρο πέντε υποβρύχιες κάμερες στο site nous.com.gr (μέσω του συστήματος υποβρυχίων καμερών NOUS που αναπτύχθηκε από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων σε συνεργασία με την Περιφέρεια Θεσσαλίας).

Στις 20 Αυγούστου έχει προγραμματιστεί να εγκαινιαστεί στη Χώρα της Αλοννήσου το Κέντρο Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης Κοινού για τους Επισκέψιμους Ενάλιους Αρχαιολογικούς Χώρους. Από εκεί και χάρη στην εικονική περιήγηση, ο υποβρύχιος κόσμος της Περιστέρας θα είναι προσιτός ακόμη και σε όσους δεν έχουν τη δυνατότητα της κατάδυσης.

Με μια καινοτόμα ψηφιακή εφαρμογή οι επισκέπτες θα έχουν τη δυνατότητα να «καταδυθούν» στο τρισδιάστατο ψηφιακό ομοίωμα του ναυαγίου, φορώντας ειδική κάσκα και χρησιμοποιώντας ένα ειδικό τηλεχειριστήριο. Στο Κέντρο, το οποίο θα λειτουργεί όλο τον
χρόνο, θα πραγματοποιούνται και εκπαιδευτικά προγράμματα με θέμα την υποβρύχια αρχαιολογία.

Έργο συνεργασίας

Η εκκίνηση του έργου της οργάνωσης του ναυαγίου της Περιστέρας ως Επισκέψιμου Ενάλιου Αρχαιολογικού Χώρου συνδέεται με την υλοποίηση του ευρωπαϊκού προγράμματος BLUEMED (2017-2019) συνεργασίας μεταξύ πέντε χωρών (Ελλάδας, Ιταλίας, Κροατίας, Κύπρου, Ισπανίας ) και δεκατεσσάρων εταίρων. Ειδικότερα, για την Περιστέρα και τις άλλες ελληνικές θέσεις του Παγασητικού συνεργάστηκαν τα Πανεπιστήμια της Καλαβρίας, του Ζάγκρεμπ, της Πάτρας, το Ωκεανογραφικό Κέντρο της Κύπρου, η εταιρεία ΑΤΛΑΝΤΙΣ Συμβουλευτική ΑΕ, η Περιφέρεια Θεσσαλίας (επικεφαλής εταίρος) και φυσικά η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων, η οποία είχε και τον πρωταγωνιστικό ρόλο ώστε το άνοιγμα του «υποβρύχιου μουσείου» να είναι σήμερα πραγματικότητα.

Φέτος ο χώρος άνοιξε πιλοτικά. Η πλήρης οργάνωσή του έχει ενταχθεί στο ΠΕΠ Θεσσαλίας, με προϋπολογισμό 5.000.000 ευρώ (συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ενωση) και θα ολοκληρωθεί το 2023.

Περιλαμβάνει δε και την ανέγερση και οργάνωση δύο Κέντρων Ενημέρωσης Κοινού, στη Στενή Βάλα και την Αμαλιάπολη. Συντελεστές του έργου είναι το υπουργείο Πολιτισμού διά της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων, η Περιφέρεια Θεσσαλίας και οι Δήμοι Αλοννήσου και Αλμυρού, μεταξύ των οποίων έχει υπογραφεί σχετική προγραμματική σύμβαση.

ΜΕ ΦΟΡΤΩΜΕΝΑ ΑΜΠΑΡΙΑ ΤΟ ΣΚΑΡΙ ΠΟΥ ΒΥΘΙΣΤΗΚΕ

Το ναυάγιο της Περιστέρας εντοπίστηκε τυχαία το 1985 από τον ψαρά Δημήτρη Μαυρίκη, ο οποίος και το δήλωσε στην Αρχαιολογική Υπηρεσία. Η επιστημονική διερεύνηση του ναυαγίου ακολούθησε τη δεκαετία του 1990, οπότε η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων διενήργησε συστηματική αρχαιολογική έρευνα υπό τη διεύθυνση της αρχαιολόγου Ελπίδας Χατζηδάκη. Η σημασία του ευρήματος ήταν τέτοια που εξαρχής υπήρξαν σκέψεις για την ανάδειξή του. Σύμφωνα με την έρευνα της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων, πρόκειται
για μεγάλο εμπορικό πλοίο, (πιθανόν αθηναϊκό), το οποίο βυθίστηκε περί το 425 π.Χ., με φορτίο περίπου 3.500 αμφορείς κρασιού και λαδιού. Ο σωρός των αμφορέων, σε μήκος 25 μ., δίνει την αίσθηση του περιγράμματος του πλοίου. Το εμπορικό πλοίο, διαστάσεων περίπου 25×9 μ., που ταξίδευε στη Μεσόγειο του 5ου αιώνα, υπολογίζεται ότι είχε τη δυνατότητα να μεταφέρει 3.800 – 4.000 αμφορείς. Από το ξύλινο σκαρί του δεν έμειναν, παρά μόνο ελάχιστα, ίχνη. Τα αμπάρια μετέφεραν πιθανότατα κρασί από τη Μένδη (αρχαία πόλη της Χαλκιδικής) και την Πεπάρηθο (τη σημερινή Σκόπελο), περιοχές γνωστές από την αρχαιότητα για την οινοπαραγωγή τους. Το φορτίο περιελάμβανε εκτός από αμφορείς και αγγεία που χρησιμοποιούνταν στα αθηναϊκά συμπόσια. «Ποτέ δεν θα μάθουμε με βεβαιότητα γιατί βυθίστηκε το πλοίο» επισημαίνουν οι αρχαιολόγοι. Η διατήρησή του, όμως, επί 2.500 και πλέον χρόνια δίνει σήμερα πολύτιμες πληροφορίες για τους θαλάσσιους δρόμους και το εμπόριο της αρχαιότητας. Πιθανώς στο πλοίο να ξέσπασε πυρκαγιά, όπως υποδεικνύει και η εξέταση του ναυαγίου.

ΥΠΟΒΡΥΧΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΑΜΟΥ!

Στον… έβδομο ουρανό «πέταξε» η Αφροδίτη Γαρυφάλλου και ας ήταν περίπου επτά μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, όταν ο αγαπημένος της της έκανε πρόταση γάμου στον βυθό της Αλοννήσου!

Ο μέλλων γαμπρός γονάτισε στην άμμο του… βυθού και της πρόσφερε το δαχτυλίδι μέσα σε ειδικό αδιάβροχο περιτύλιγμα, και εκείνη δίχως δεύτερη σκέψη είπε το μεγάλο «ναι».

«Ηρθαμε από τον Βόλο για ένα Σαββατοκύριακο στην Αλόννησο, καθώς λατρεύουμε κάθε σημείο του νησιού. Σε συνδυασμό με τα εγκαίνια του υποβρύχιου μουσείου, κανόνισε ο Βαγγέλης να κάνουμε μια αναγνωριστική κατάδυση, η οποία τελικά ήταν διαφορετική όπως αποδείχτηκε, αφού είχε στο μυαλό του την πρόταση!

Τα είχε κανονίσει όλα με την εκπαιδεύτρια» λέει με ενθουσιασμό η Αφροδίτη Γαρυφάλλου. «Μετά από δύο υπέροχα χρόνια, θέλεις να με παντρευτείς;» έγραφε η κάρτα που της έδειξε ο μέλλων σύζυγός της, για να «εισπράξει» το καταφατικό της νεύμα. Το στιγμιότυπο κατέγραψε μια κάμερα βυθού και όπως ήταν φυσικό κατέκλυσε τα social media.

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Κορωνοϊός: Μοντέλο Πάρου σε Μύκονο και Χαλκιδική ανακοίνωσε ο Χαρδαλιάς

Η συγκινητική ανάρτηση της Φίνος Φιλμ στη μνήμη της Ζωής Λάσκαρη