Αποχαιρετισμός: Ο «ξανθός» έφυγε γεμάτος… ζωή

«Στη ζωή…». Με αυτές τις δύο λέξεις θα αρχίζει τούτη την ώρα ο Γιάννης Ιωαννίδης την αφήγησή του σε όσους θα έχουν μαζευτεί γύρω του για να τον υποδεχθούν εκεί όπου πηγαίνει κάθε άνθρωπος όταν φεύγει από τον μάταιο κόσμο μας.

Του ΣΤΑΥΡΟΥ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

---

Ο άνθρωπος που μεταμόρφωσε το μπάσκετ στην Ελλάδα και έβαλε σε θέση πρωταγωνιστή τους προπονητές είναι πλέον στη γειτονιά των αγγέλων και χιλιάδες άνθρωποι από κάθε άθλημα αλλά και κάθε πολιτικής ή οπαδικής ταυτότητας του είπαν το τελευταίο αντίο

---

Ήταν οι δύο αγαπημένες λέξεις του «Ξανθού» όταν περιστοιχιζόταν από δέκα άτομα είτε στα λόμπι των ξενοδοχείων, είτε μέσα στα αεροπλάνα, είτε σε μια τυχαία μάζωξη για όσους τον πετύχαιναν και απολάμβαναν όσα έβγαιναν από το στόμα του.

Από τα χείλη εκείνου που κατάφερε να αναδείξει τη δουλειά του προπονητή και να κάνει σταρ κάθε συνάδελφό του. Όχι μόνο στο μπάσκετ, αλλά και στο ποδόσφαιρο. Και σε κάθε ομαδικό άθλημα. Μέχρι την εμφάνιση του Ιωαννίδη είχαν γίνει σημεία αναφοράς στο ποδόσφαιρο ο Μάρτον Μπούκοβι, ο Γένε Τσάκναντι, ο Λες Σάνον, ο Φέρεντς Πούσκας, ακόμα και ο bon viveur Λάκης Πετρόπουλος, αλλά ακόμα και στην ασπρόμαυρη μπάλα ο σημαντικός ρόλος του κόουτς ήρθε μέσα από το μπάσκετ. Μέσα από τον Ιωαννίδη.

Ο «Ξανθός» έγινε η πρώτη βεντέτα των πάγκων. Κι έτσι πορεύτηκε μέχρι το τελευταίο αντίο, που του είπαν χιλιάδες άνθρωποι από κάθε άθλημα αλλά και κάθε πολιτικής ή οπαδικής ταυτότητας. Διότι αυτός ήταν ο Ιωαννίδης. Ένας άνθρωπος που ένωνε τους Έλληνες σε μια ιδιότυπη λατρεία. Οι μισοί, βέβαια, τον λάτρευαν επειδή τον θεωρούσαν δικό τους. Οι άλλοι λάτρευαν να τον μισούν. Αλλά άπαντες υποκλίνονται στον ντόμπρο χαρακτήρα του. Στην ευθύτητά του. Στη γλώσσα που χρησιμοποιούσε και που αν και της έλειπαν τα κόκαλα, τσάκιζε πολλά από δαύτα όταν πετούσε εκείνες τις ατάκες, με τις οποίες διάνθισε την ιστορία του ελληνικού μπάσκετ. Υπήρξαν πολλοί που πήγαιναν στο γήπεδο όχι για να υποστηρίξουν την ομάδα τους, που ούτως ή άλλως φαντάζονταν ότι θα έχανε, αλλά προμηθεύονταν το απαραίτητο εισιτήριο για να βρίσουν τον Ιωαννίδη.

Ίσως να ήταν εκείνοι που «ήρθαν στο γήπεδο και μερικοί που όλη τη μέρα τρώνε ξύλο από τη γυναίκα τους και εδώ βγάζουν όλα τα απωθημένα τους», όπως είχε πει μετά από ένα ντέρμπι με τον Παναθηναϊκό στη Γλυφάδα για τα υβριστικά συνθήματα κατά της Γιούλας, της γυναίκας του, η οποία στάθηκε δίπλα του από τότε που ο Γιάννης έγινε Ιωαννίδης. Της μίας από τις τρεις γυναίκες της ζωής του. Η άλλη ήταν η μάνα του, η Ελένη Τσορλίνη, όπως θα έλεγαν σήμερα, και η τρίτη το δώρο του Θεού, η κόρη του, Θεοδώρα-Ελένη.

Ο «Ξανθός» γεννήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 1945 στη Θεσσαλονίκη. Τόσο η μητέρα του όσο και ο πατέρας του, Δημήτρης, είχαν καταγωγή από τη Γευγελή. Στην οικογένειά του κυριαρχούσε ο Ηρακλής, αλλά εκείνος ξέφυγε. Έγινε Άρης. Φόρεσε τη φανέλα του στο μπάσκετ και, μάλιστα, από 15 ετών έδειχνε το ταλέντο του ως πλέι μέικερ.

Σπούδασε, όμως, κιόλας. Πήρε πτυχίο από τη Γεωπονική Σχολή του ΑΠΘ. Κι επειδή ως αθλητής δεν έπαιρνε χρήματα για να βιοποριστεί, εργάστηκε στην Αγροτική Τράπεζα. Πήρε, όμως, άδειες άνευ αποδοχών όταν έγινε ο προπονητής Ιωαννίδης. Ως άνθρωπος, άλλωστε, ήταν έντιμος και πάντα αφοσιωμένος σε αυτό που έθετε ως προτεραιότητα. Τα πασαλείμματα δεν του άρεσαν. Ήταν τελειομανής. Του άρεσαν, όμως, τα κόλπα. Με ένα τρικ, άλλωστε, άρχισε να υφαίνει τον μύθο του. Ως φοιτητής της Γεωπονικής είχε προχωρήσει με την ομάδα μπάσκετ στο φοιτητικό πρωτάθλημα, αλλά κάποια στιγμή έπεσε πάνω σε ανώτερο αντίπαλο. Τι σκαρφίστηκε; Άρχισε από τη Δευτέρα να επισκέπτεται τα στέκια που σύχναζαν οι παίκτες της άλλης ομάδας και τους έλεγε: «Το Σάββατο θα σας σκίσουμε…». Χρησιμοποιούσε και πιο βαριές εκφράσεις. Αν και πίστευε στον Θεό, ανήκε σε εκείνη τη γενιά που τα… καντήλια τρεμόσβηναν από όσα ξεστόμιζε ο «Ξανθός». Πήγαινε, λοιπόν, επί πέντε μέρες και έσπαγε τα νεύρα των αντιπάλων του. Ότι γλίτωσε το ξύλο οφειλόταν στην εξυπνάδα του να απομακρύνεται την κατάλληλη στιγμή. Τον στόχο του τον πέτυχε. Πήγε η άλλη σχολή το Σάββατο στο γήπεδο και αντίκρισε μόνο τον Ιωαννίδη. Άλλος δεν υπήρχε διότι το ματς ήταν Παρασκευή και η Γεωπονική είχε νικήσει άνευ αγώνα χάρη στην εξυπνάδα του Ξανθού.

Ακούστηκαν και γράφτηκαν πολλά για τον άνθρωπο που άλλαξε τη ροή του ελληνικού μπάσκετ. Και θα καταγραφούν κι άλλα. Πέρα από συναισθηματικός, εκρηκτικός, ειλικρινής τύπος, ο Ιωαννίδης ήταν ευφυέστατος.

Αποχώρησε από την ενεργό δράση και ανέλαβε προπονητής στον Άρη. Κόντρα σε όλα τα προγνωστικά, με ήρωα τον Χάρη Παπαγεωργίου, οδήγησε την ομάδα της καρδιάς του στην κατάκτηση του πρωταθλήματος. Έπειτα έφυγε. Πήγε στη Λάρισα. Τότε κάθισε στον πάγκο των «κίτρινων» και ο Ντούσαν Ίβκοβιτς. Αλλά έφυγε ως αποτυχημένος. Ναι, ο αποκαλούμενος «Σοφός» δεν μπόρεσε να περάσει τις ιδέες του στον Άρη.

Γενικά, ο Ντούντα και ο «Ξανθός» έδεσαν τις μοίρες τους στο ελληνικό μπάσκετ. Είχαν απίστευτες συγκρούσεις όταν ο Ίβκοβιτς πήγε στον ΠΑΟΚ για να κοντράρει τον Άρη του Ιωαννίδη. Έπειτα ο Σέρβος διαδέχθηκε τον Έλληνα στον πάγκο του Ολυμπιακού. Εκεί είχε κατηφορίσει ο Ιωαννίδης ως η πρώτη μεγάλη επένδυση του Σωκράτη Κόκκαλη στους «ερυθρολεύκους». Πριν μπει στο ποδόσφαιρο, ο επιχειρηματίας ασχολήθηκε με το μπάσκετ και πήγε στον κορυφαίο του είδους. Ο Ίβκοβιτς διαδέχθηκε τον «Ξανθό» και στην ΑΕΚ. Λες και τους έδενε μια περίεργη κλωστή. Ίσως επειδή ο Ιωαννίδης κατηγορούσε πάντα το σερβικό λόμπι. Μέχρι και για σερβική μαφία είχε κάνει λόγο.

Γενικά είχε πολλές ατάκες που έγραψαν ιστορία. Όπως και διάφορες ενέργειές του. Όπως το μπουκάλι που πέταξε κάποτε στον Γιώργο Σιγάλα επειδή είχε κάνει τέσσερα φάουλ και δεν μπορούσε να τον χρησιμοποιήσει πάνω σε έναν αντίπαλο του Ολυμπιακού που έβλεπε το καλάθι σαν κοφίνι. Ποιος ήταν ο παίκτης; Κάποιος… Τόνι Κούκοτς, ο οποίος φόρτωσε τον Σιγάλα με φάουλ και έπειτα με το μαρκάρισμα του Δημήτρη Σταμάτη έβαλε 11 συνεχόμενους πόντους. Γύρισε, λοιπόν, ο Ξανθός και πέταξε το μπουκάλι στον διεθνή γκαρντ επειδή είχε… αυτο ζεξουδετερωθεί.
Οι παίκτες του, πάντως, έπιναν νερό στ’ όνομά του. Και ας θύμιζε η προετοιμασία κάτι από στρατιωτικά γυμνάσια ή από το τρέξιμο στο οποίο υπέβαλλε ο Γιάτσεκ Γκμοχ τις ποδοσφαιρικές ομάδες. Κι εκείνος, όμως, έβαζε πλάτη. Η φράση του ότι πρέπει να επιβληθεί… Γκαλόσημο για την προσφορά του Νίκου Γκάλη είχε ξαφνιάσει πολλούς. Αλλά έτσι ήταν ο Ιωαννίδης. Στο παρκέ μπορούσε να στολίσει τον καθέναν, για να γίνει η δουλειά. Μετά αναγνώριζε την αξία τους και προσπαθούσε να τους στηρίξει.

Με την επιστροφή του στον Άρη το 1982 και αφού είχε περάσει ένα διάστημα στον πάγκο της Εθνικής Ελλάδας, ο «Ξανθός» έχτισε την κίτρινη αυτοκρατορία. Με αρωγό έναν άλλον αείμνηστο, τον Φίλιππο Συρίγο, έβαλαν το μπάσκετ στο σπίτι κάθε Έλληνα και περιόρισαν την κίνηση στους δρόμους. Κάθε βράδυ Πέμπτης όλοι έβλεπαν τον Άρη. Όταν λέμε όλοι, εννοούμε άνδρες, γυναίκες και παιδιά.
Το τότε «Αλεξάνδρειο» και νυν «Nick Galis Hall» άρχισε να δέχεται υψηλές επισκέψεις, όπως η Μαρινέλλα. Το μπάσκετ άρχισε να γίνεται μόδα πριν καν από τον θρίαμβο της Εθνικής το 1987.

Από δικά του τρικ, άλλωστε, φτιάχτηκε εκείνη η ομάδα που ανέβηκε στην κορυφή της Ευρώπης. Εκείνος έπεισε τον Γιώργο Βασιλακόπουλο πως ο Νίκος Γκάλης και ο Παναγιώτης Γιαννάκης θα συνέθεταν ένα ανεπανάληπτο δίδυμο στα γκαρντ και η συνεργασία τους στον Άρη θα έβγαινε και στην Εθνική. Όπως έγινε και το 2006 στη Σαϊτάμα όταν ο Δημήτρης Διαμαντίδης, ο Νίκος Χατζηβρέττας και ο Βασίλης Σπανούλης δούλευαν μαζί στον Παναθηναϊκό, του Ζέλικο Ομπράντοβιτς. Άλλου… αντιπαθητικού Σέρβου. Το προπονητικό τέκνο του Ίβκοβιτς στέρησε από τον Ιωαννίδη το ευρωπαϊκό τρόπαιο το 1994 στο Τελ Αβίβ όταν η Μπανταλόνα νίκησε 59-57 με το καλάθι του Κορνίλιους Τόμπσον και αφού νωρίτερα ο Ολυμπιακός είχε πάθει ένα απίστευτο επιθετικό black out.

«Τι να μας πει τώρα ο Ομπράντοβιτς; Κοιμήθηκε ο Θεός και πήρε αυτός το Κύπελλο. Αυτά δεν γίνονται ούτε στο σινεμά, αλλά όταν σκηνοθετεί ο Θεός δεν μπορεί να αλλάξεις το σενάριο», είχε δηλώσει ο «Ξανθός» εκείνο το βράδυ.

Το άλλο ματς που δεν μπόρεσε να χωνέψει ήταν ο διασυρμός του Άρη από την Τρέισερ. Ήταν η σεζόν 1986-1987. Στο Αλεξάνδρειο, ο Γκάλης, ο Γιαννάκης, ο… Δοξάκης και τα άλλα παιδιά είχαν διαλύσει την ομάδα από το Μιλάνο με 98-67. Η πρόκριση στην 6άδα έμοιαζε σίγουρη, αλλά στη ρεβάνς ο διασυρμός ήταν ασύλληπτος. Οι Ιταλοί επικράτησαν 83-49 και πέρασαν εκείνοι στον όμιλο. Στη Θεσσαλονίκη άρχισαν τα σενάρια. Η αποστολή δέχθηκε επίσκεψη στο αεροδρόμιο με συνθήματα περί πουλημένων. Ο Ιωαννίδης είχε τη δική του θεωρία. Έκανε λόγο για επίκληση της… χημείας από τους Ιταλούς.
«Μας υπνώτισαν. Κάτι μας έριξαν στον καφέ. Μόνο ο Τζάκσον είχε ενέργεια επειδή δεν πίνει καφέ» έλεγε για χρόνια.

Από τότε έγινε ακόμα πιο προληπτικός. Αλλά όπως εξηγούσε, στην αρχαία Ελλάδα και στη μυθολογία ακόμα οι βασιλείς αλλά και οι στρατηγοί, όπως και οι απλοί άνθρωποι πήγαιναν στα μαντεία για να τους διαβάσουν τα σημάδια, τους οιωνούς. «Αυτό κάνω κι εγώ. Μελετώ τα σημάδια» εξηγούσε, ενώ ανακάτευε και την προληπτική ιατρική.

Έδινε τσιγάρο, αλλά όχι αναπτήρα. Έβαζε τους οδηγούς του πούλμαν να πηγαίνουν από το ίδιο δρομολόγιο, ενώ οι παίκτες όφειλαν να ανεβαίνουν με την ίδια σειρά και να κάθονται σε συγκεκριμένες θέσεις, όπως έπειτα από ένα σημαντικό νικηφόρο ματς.

Ο Ιωαννίδης, λοιπόν, ήταν μια αστείρευτη προσωπικότητα. Μετέφερε τις διδαχές του τότε γέροντα Παϊσίου πριν καν δημιουργηθεί η ιδιωτική τηλεόραση και πριν κοιμηθεί ο σημερινός άγιος της Ορθοδοξίας. Πήγαινε συχνά στο Άγιον Όρος. Ηρεμούσε αλλά και προσεύχονταν. Για χρόνια ζητούσε από τον Θεό και ένα παιδί, καθώς είχαν ταλαιπωρηθεί με τη Γιούλα.

Πέρα από την πίστη του, όμως, ο Ιωαννίδης έκανε πράξη και την προτροπή «βοήθα τον πλησίον σου». Έχει στηρίξει πολύ κόσμο. Ακόμα και όταν έγινε υφυπουργός Αθλητισμού, και μάλιστα δύο φορές, φρόντιζε να βρίσκεται δίπλα σε όποιον είχε ανάγκη. Χωρίς να το διαφημίζει και πάντα ιδιωτικά. Εκείνος! Όχι ο πολιτικός.

Ο Ιωαννίδης έδινε μεγάλη σημασία στον ψυχισμό. Τον επικαλέστηκε όταν έφυγε από τον Ολυμπιακό και άκουγε τον κόσμο να φωνάζει «ποτέ μην έρθει η στιγμή να αφήσεις το Λιμάνι, θα σε αγαπάμε μια ζωή Ιωαννίδη Γιάννη…». Ακριβώς, τον αποχαιρέτησαν όσοι τον λάτρεψαν ή λάτρεψαν να τον έχουν αντίπαλο.

Και επειδή «στη ζωή…» τα σενάρια γράφονται από τον Θεό, ίσως και με τη δική μας βοήθεια, ο «Ξανθός» έφυγε όρθιος. Όπως ακριβώς είχε προβλέψει. Όχι στην ουσία, μα στα μάτια του κόσμου, που δεν γνώριζε την ασθένεια η οποία έσβηνε σταδιακά από αυτό το ευφυέστατο μυαλό όσα είχε αφήσει ως παρακαταθήκη σε εμάς: τις αναμνήσεις που δημιούργησε αυτή η φιγούρα με το τσιγάρο στο στόμα να βρίζει, να φοράει το ίδιο σακάκι για το γούρι, όσο έτρεφε το νικηφόρο σερί του Άρη. Το σακάκι που έβγαλε και έδωσε στον διαιτητή Σταύρο Τσανίδη σε ένα ντέρμπι Ολυμπιακού – ΠΑΟΚ στο ΣΕΦ. «Ήταν λάθος μου που δεν κράτησα το σακάκι», είπε τις προάλλες ο ρέφερι που στιγμάτισε μία από τις κορυφαίες αντιδράσεις του κόουτς.

Του Γιάννη Ιωαννίδη που δεν πρόκειται να φύγει από κοντά μας. Διότι οι προσωπικότητες σαν κι αυτόν δεν ξεχνιούνται. Δεν λησμονούνται. Το αποδεικνύει ο κόμπος που ανεβαίνει στον λαιμό την ώρα που κλείνουμε το κομμάτι. Το επιβεβαιώνει το δάκρυ που κυλάει στο μάγουλο ως σημάδι από τις θύμησες της νιότης και των έντονων συναισθημάτων που μας δημιούργησε ως προπονητής ο Ιωαννίδης.

Κι επειδή «στη ζωή…» όλα γίνονται για κάποιο λόγο, ο «Ξανθός» έφυγε από τη ζωή στις 4 Οκτωβρίου 2023. Την ημέρα που ο Άρης υποδεχόταν την Γκραν Κανάρια, κατά την επιστροφή του στην Ευρώπη έπειτα από πέντε χρόνια. Το ίδιο διάστημα που ταλαιπωρήθηκε ο δημιουργός της αυτοκρατορίας απ’ αυτή τη ρημάδα αρρώστια. Και την Κυριακή, δύο μέρες μετά το βουρκωμένο αντίο, στο «Αλεξάνδρειο», στο σπίτι του, θα γίνει το τζάμπολ ανάμεσα στις δύο αγάπες του, τον Άρη και τον Ολυμπιακό. Τελικά «στη ζωή…» όλα έχουν τη σημασία τους!

Όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΜΠΑΜ» που κυκλοφορεί

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Περιφέρεια Αττικής: Ποιοι εκλέγονται στην Αττική με τον Χαρδαλιά – Πρωτιές για Ασκητή, Κεφαλογιάννη, όλα τα ονόματα

ΕΦΕΤ: Εντατικοί έλεγχοι για την προστασία του ελαιολάδου