Αρθρο: Ελλάδα - Ρωσία, ποτέ συμμαχία…

Την περασμένη Δευτέρα, στην εορτή της 25ης Μαρτίου, ένα από τα θέματα που έπαιξαν ήταν η απουσία Ρώσων αξιωματούχων από την παρέλαση. Δεν κλήθηκαν, όπως δεν καλούνται σε όλο το διάστημα που διαρκεί ο πόλεμος στην Ουκρανία. Για τον εορτασμό υπήρξε και μια ανακοίνωση της εκπροσώπου του υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσίας, που μόνο φιλική δεν τη λες.

Του ΠΑΝΤΕΛΗ ΠΕΡΙΒΟΛΑΡΗ

Με αναφορά αυτό το γεγονός αλλά και τις κατηγορίες της αντιπολίτευσης ότι η Ελλάδα δεν κάνει σωστά που υποστηρίζει, όπως και οι άλλες δυτικές δυνάμεις, την Ουκρανία, υπάρχει πάλι μια συζήτηση στην κοινή γνώμη, καθώς μια όχι μεγάλη, αλλά σημαντική μερίδα Ελλήνων πιστεύει ότι θα έπρεπε να βρισκόμασταν πιο κοντά στη Ρωσία αυτή την περίοδο. Δηλαδή, εν αντιθέσει με αυτό που έχει πει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ότι η Ελλάδα είναι αυτή την περίοδο στη σωστή πλευρά της Ιστορίας, θεωρούν ότι τουλάχιστον δεν θα έπρεπε η χώρα μας να συμπαρίσταται στην Ουκρανία και να συμπαρατάσσεται με τις δυτικές δυνάμεις που στέλνουν στρατιωτικό υλικό. Γι’ αυτό και εμείς επικαιροποιούμε αυτό το επιστημονικό άρθρο που δημοσιεύσαμε πριν από δύο χρόνια.

Από πού, όμως, αντλούν αυτή την πεποίθηση ότι η Ελλάδα και η Ρωσία έχουν κοινά συμφέροντα και θα έπρεπε η χώρα μας να στρίψει το τιμόνι προς την Ανατολή;

Από τη θρησκεία; Δεν προκύπτει, αφού οι ορθόδοξοι Ρώσοι βομβαρδίζουν τους ορθόδοξους Ουκρανούς και στην κάποτε ελληνική Μαριούπολη οι μουσουλμάνοι Τσετσένοι ανέλαβαν τη βρώμικη δουλειά. Αφήστε, δε, που το Πατριαρχείο της Μόσχας προσπαθεί να υπερκεράσει το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης ως το πιο σημαντικό Πατριαρχείο της Ορθοδοξίας.

Από την Ιστορία; Όποιος το πιστεύει κάνει λάθος και θα το αποδείξουμε ευθύς αμέσως. Η Ρωσία ποτέ στη νεότερη και τη σύγχρονη Ελληνική Ιστορία δεν βοήθησε τη χώρα μας, εκτός από το Ναυαρίνο, όπου ο πρωταγωνιστικός ρόλος του ρωσικού ναυτικού δεν ήταν κεντρική πολιτική της Μόσχας, αλλά προέκυψε.

Αντιθέτως, η Ρωσία πολλές φορές άδειασε την Ελλάδα. Ο πιο γνωστός πόλεμος στην Ευρώπη τον 18ο και τον 19ο αιώνα ήταν ο Ρωσοτουρκικός. Οι Ρώσοι υποκινούσαν τους Έλληνες να επαναστατήσουν και μετά τους άφηναν έρμαιο στις διαθέσεις των Τούρκων.

Τρανό παράδειγμα τα όσα συνέβησαν με την αποτυχημένη επανάσταση των Ελλήνων το 1770, γνωστή με τη δημώδη ονομασία «Ορλωφικά». Οι υποκινητές των Ελλήνων ήταν τα αδέλφια Ορλώφ, Ρώσοι αξιωματικοί. Η ρωσοτουρκική διένεξη έληξε με τη Συνθήκη Κιουτσούκ – Καϊναρτζή το 1774 και μετά την αποχώρηση των Ρώσων μελών της οθωμανικής διοίκησης προτάθηκε να σφαγιαστούν όλοι οι Έλληνες ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας. Την ευθύνη για τις σφαγές ανέλαβαν αρβανίτες μουσουλμάνοι. Τελικά επικράτησε η άποψη του ναυάρχου Τζεϊρτζαλή, ο οποίος έλεγε πως αν δολοφονούνταν όλοι οι Έλληνες, ποιος θα πληρώνει το χαράτσι; Και εντέλει οι Τούρκοι έσωσαν όσους Έλληνες δεν είχαν σφαγιαστεί. Ομοίως, οι Ρώσοι δεν βοήθησαν τους αδελφούς Υψηλάντη να ξεκινήσουν την Επανάσταση των Ελλήνων από τη Βλαχία. Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης διαγράφηκε από τον ρωσικό στρατό όταν ξεκίνησε την Ελληνική Επανάσταση και ο τσάρος είχε διατάξει αυστηρή ουδετερότητα.

Αργότερα μέσα στον 19ο αιώνα η Ρωσία προσπάθησε να επιβάλει τον πανσλαβισμό. Η Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου, με την οποία έλαβε τέλος ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1877-1878), προέβλεπε τη δημιουργία της Μεγάλης Βουλγαρίας. Το ευτύχημα για την Ελλάδα ήταν ότι αυτή η συνθήκη δεν εφαρμόστηκε ποτέ.

Βεβαίως, εμμέσως η Ελλάδα έχει ωφεληθεί από τους Ρωσοτουρκικούς πολέμους, υπό την έννοια ότι αποδυναμωνόταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία την εποχή που η Ελλάδα προσπαθούσε να μεγαλώσει την επικράτειά της.

Μπορούμε να πούμε ότι αντίθετα με την Ελλάδα, υπήρξαν Έλληνες που βρέθηκαν στην τσαρική αυλή και ωφελήθηκαν. Ο Ιωάννης Καποδίστριας ήταν υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας. Ο Ιωάννης Βαρβάκης ήταν ευνοούμενος της Μεγάλης Αικατερίνης. Ο Ιβάν Σαββίδης ανήκει στους ολιγάρχες που βρίσκονται κοντά στον Βλαντιμίρ Πούτιν.

Προτεραιότητες

Στον 20ό αιώνα η κουμμουνιστική Σοβιετική Ένωση είχε άλλες προτεραιότητες και σε αυτές δεν ήταν η Ελλάδα. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, μάλιστα, επιδίωξε να έχει καλές σχέσεις με την Τουρκία επειδή ήλεγχε και ελέγχει τα Στενά. Αυτό το βλέπουμε και σήμερα. Ρωσία και Τουρκία έχουν καλές σχέσεις, με την Τουρκία να διαφοροποιείται όσο μπορεί από τα άλλα μέλη του ΝΑΤΟ, ενώ και οι δύο ηγέτες, Πούτιν και Ερντογάν, έχουν καλή σχέση και βέβαια ίδιες αντιλήψεις για το πώς πρέπει να διοικείται μια χώρα.

Οι προσδοκίες της Ελλάδας από τον ρωσικό παράγοντα ήταν πάντα πιο μεγάλες από ό,τι έδειχνε η πραγματικότητα. Η Ρωσία ποτέ δεν βοήθησε την Ελλάδα και την Κύπρο στο Κυπριακό. Η στροφή του Μακαρίου προς τη Σοβιετική Ένωση δεν έφερε κανένα αποτέλεσμα. Ομοίως η προσπάθεια της κυβέρνησης Τσίπρα, κατόπιν των ενεργειών Λαφαζάνη, να βρει η χώρα μας τα κεφάλαια που ήθελε για να λύσει μονομερώς τα μνημόνια απέτυχε παταγωδώς. Ο Πούτιν τούς έδειξε ότι ο μοναδικός δρόμος ήταν η Ευρωπαϊκή Ένωση.

* Ο Παντελής Περιβολάρης είναι δημοσιογράφος, ιστορικός, κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου στη Νεότερη και Σύγχρονη, Ελληνική και Ευρωπαϊκή Ιστορία, συγγραφέας και υποψήφιος διδάκτωρ Διεθνών Σχέσεων.

Όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΜΠΑΜ» που κυκλοφορεί