Η άνοιξη φέρνει «κύµα» αλλεργιών

Το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου διαθέτει αμυντικούς μηχανισμούς έναντι πολλών αλλεργιογόνων που πυροδοτούν μια αλλεργική αντίδραση. Οι κυριότερες από αυτές είναι: η γύρη των λουλουδιών, οι τρίχες των ζώων, η οικιακή σκόνη, κάποιες τροφές και φάρμακα. Επιπλέον, σοβαρές αλλεργίες μπορεί να προκαλέσουν τσιμπήματα εντόμων (σφήκες κ.λπ.).

Της Αλεξίας Σβώλου

Στο αίμα μας κυκλοφορούν διάφορα αντισώματα που λειτουργία τους είναι να απομονώσουν και να καταστρέψουν κάθε ξένη ουσία που μπορεί να μας βλάψει. Εκείνα τα αντισώματα που εμπλέκονται στους μηχανισμούς της αλλεργίας ονομάζονται ανοσοσφαιρίνες Ε (IgE). Στους ανθρώπους με αλλεργική προδιάθεση το ποσοστό αυτού του είδους αντισωμάτων είναι αυξημένο. Κάθε τύπος IgE είναι ειδικός για ένα συγκεκριμένο αλλεργιογόνο (π.χ. IgE για τη σκόνη). Οταν, λοιπόν, ο οργανισμός έρθει σε επαφή για πρώτη φορά με κάποια από αυτές τις ουσίες, δρομολογείται μια σειρά από αντιδράσεις.

Αρχικά έχουμε παραγωγή των ειδικών αντισωμάτων Ε. Εν συνεχεία αυτά επικάθονται στην επιφάνεια ειδικών κυττάρων που ονομάζονται μαστοκύτταρα. Τα κύτταρα αυτά αφθονούν στη μύτη, τους οφθαλμούς, το δέρμα, τους πνεύμονες και στη γαστρεντερική οδό, περιέχουν δε χημικές ουσίες (π.χ. ισταμίνη) ονομαζόμενες «μεσολαβητές». Την επόμενη φορά που η αλλεργιογόνος ουσία θα έρθει σε επαφή με τον οργανισμό, «συλλαμβάνεται» από τα ευαισθητοποιημένα αντισώματα Ε που, με τη σειρά τους, προκαλούν την έκκριση των μεσολαβητών. Οι μεσολαβητές είναι υπεύθυνοι για τα συμπτώματα της αλλεργικής αντίδρασης που περιλαμβάνουν τον κνησμός, το οίδημα, την υπερέκκριση βλέννας, το εξάνθημα, την υπεραιμία (κοκκίνισμα) και τον βήχα.

Τα συχνότερα αλλεργικά νοσήματα

Τα όργανα του ανθρώπινου σώματος που επηρεάζονται από τους μεσολαβητές της φλεγμονής είναι αρκετά και τα νοσήματα που προκαλούνται είναι τα εξής: Η αλλεργική επιπεφυκίτιδα, που εκδηλώνεται με υπεραιμία των οφθαλμών, δακρύρροια και κνησμό. Η ατοπική δερματίτιδα (έκζεμα), που εκδηλώνεται όταν κάποιος αλλεργιογόνος παράγοντας έρθει σε επαφή με το δέρμα. Η δερματίτιδα αυτή χαρακτηρίζεται από κνησμό, ερυθρότητα και ξεφλούδισμα του δέρματος. Εμφανίζεται συνήθως, από την παιδική ηλικία και τουλάχιστον το 50% των ατόμων που θα την εκδηλώσουν θα αναπτύξουν και άσθμα. Η κνίδωση χαρακτηρίζεται από κνησμό και κόκκινες φουσκάλες. Είναι μια αλλεργική αντίδραση η οποία προκαλείται κυρίως από φάρμακα, λοιμώξεις και τροφές. Τροφές που, συχνότερα, ευθύνονται για παρόμοιες αντιδράσεις είναι: τα οστρακοειδή, τα αυγά, το αγελαδινό γάλα, οι ξηροί καρποί, το στάρι. Ειδικά οι τροφές, φάρμακα όπως η πενικιλίνη και τα τσιμπήματα εντόμων μπορούν να προκαλέσουν συστηματική αλλεργική αντίδραση η οποία ονομάζεται «αναφυλαξία» και μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή του πάσχοντος. Το βρογχικό άσθμα εκδηλώνεται με αίσθημα βάρους στο στήθος, βήχα, συριγμό της αναπνοής, δύσπνοια.

«Οι αλλεργίες µπορεί να εκδηλωθούν για πρώτη φορά σε µικρές ή σε µεγαλύτερες ηλικίες και η εµφάνισή τους σχετίζεται µε κληρονοµική προδιάθεση» Νίκος Χαΐνης Πνευµονολόγος, ∆ιευθυντής της Β΄ Πνευµονολογικής Κλινικής στο Metropolitan Hospital.

Διάγνωση Αλλεργίας

Τις περισσότερες φορές η συμπτωματολογία είναι τόσο χαρακτηριστική που δεν χρειάζεται καμία επιβεβαίωση. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις με άτυπη συμπτωματολογία για τη θεραπευτική αντιμετώπιση των οποίων η απόδειξη ύπαρξης αλλεργικής προδιάθεσης είναι σημαντική. Οι κυριότερες διαγνωστικές μέθοδοι είναι: Τα αλλεργικά δερματικά τεστ (pricktests) και τα blood tests (αιματολογική εξέταση), που χρησιμοποιούνται κυρίως σε περιπτώσεις που είναι αδύνατη η πραγματοποίηση των δερματικών δοκιμασιών. Επίσης, η μέτρηση της ολικής IgE, που εμφανίζεται αυξημένη σε άτομα με αλλεργική προδιάθεση. Ειδικά το βρογχικό άσθμα μπορεί να διαγνωσθεί με τη σπιρομέτρηση, η οποία εκτελείται και εν συνεχεία επαναλαμβάνεται, αφού προηγουμένως έχουν χορηγηθεί στον εξεταζόμενο εισπνοές με β2-διεγέρτη (σαλβουταμόλη ή AEROLIN). Εάν κατά τη 2η δοκιμασία παρουσιαστεί σημαντική βελτίωση, τότε τίθεται η διάγνωση του βρογχικού άσθματος.

Πρόληψη και Θεραπεία

Η πρόληψη συνίσταται κυρίως στην αποφυγή του αλλεργιογόνου παράγοντα. Ορισμένοι παρουσιάζουν σταθερά κάθε χρόνο, την άνοιξη, συμπτωματολογία αλλεργικής ρινίτιδας ή βρογχικού άσθματος (εποχική αλλεργική ρινίτιδα και εποχικό αλλεργικό άσθμα). Σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να αρχίσουμε την κατάλληλη αγωγή περίπου ένα μήνα πριν την έναρξη της άνοιξης. Πρώτης γραμμής φάρμακα κατά της αλλεργίας είναι τα αντιισταμινικά και η κορτιζόνη, που μπορεί να χορηγηθούν συστηματικά (χάπι, ενέσιμος μορφή) ή τοπικά (αλοιφές, σταγόνες για ρινική ή οφθαλμική εφαρμογή, spray για εισπνοές). Επίσης, χορηγούνται αποσυμφορητικά στη ρινική συμφόρηση). Μια άλλη κατηγορία φαρμάκων είναι τα αντιλευκοτριένια τα οποία χρησιμοποιούνται στο βρογχικό άσθμα. Σε σοβαρού τύπου αλλεργικές αντιδράσεις, χορηγείται άμεσα αδρεναλίνη. Επίσης, στην φαρέτρα υπάρχει η ανοσοθεραπεία ή «εμβόλιο αλλεργίας», που τροποποιεί την αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος, ώστε να μην εκλαμβάνει πλέον τις αλλεργιογόνες ουσίες ως απειλητικές και να μην υπεραντιδρά σε αυτές με τα γνωστά αλλεργικά συμπτώματα. Υπάρχει η κλασική ανοσοθεραπεία με τη μορφή υποδόριων ενέσεων, ενώ, τα τελευταία χρόνια, εφαρμόζεται μια νέα μορφή ανοσοθεραπείας κατά την οποία χορηγούνται χάπια ή σταγόνες υπογλώσσια. Στο βρογχικό άσθμα χρησιμοποιούνται και βιολογικοί παράγοντες.

*Όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΜΠΑΜ» που κυκλοφορεί