Η ώρα των διερευνητικών εντολών- Τι προβλέπει το σύνταγμα

Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας των εκλογών της 21ης Μαΐου, πλέον έρχεται η ώρα των διερευνητικών εντολών.

Ήδη ο Κυριάκος Μητσοτάκης με τις δηλώσεις του μετά τη σαρωτική νίκη της Νέας Δημοκρατίας ξεκαθάρισε ότι δεν πρόκειται να αξιοποιήσει τη διερευνητική εντολή. Ο πρωθυπουργός δήλωσε πως από τη Δευτέρα θα ακολουθήσει όλες τις διαδικασίες που προβλέπει το σύνταγμα, «διατηρώντας τη σταθερή άποψη ότι τα μαθηματικά της απλής αναλογικής παραπέμπουν σε κομματικά παζάρια και καταλήγουν σε αδιέξοδα».

Εκλογές 2023: Τα επόμενα βήματα
Τη Δευτέρα, στις 12:00, η υπηρεσιακή υπουργός Εσωτερικών, Καλλιόπη Σπανού, θα διαβιβάσει στο γραφείο του προέδρου της Βουλής Κωνσταντίνου Τασούλα τα τελικά αποτελέσματα των εκλογών 2023. Εκείνος θα μεταβεί στην Ηρώδου Αττικού και θα τα επιδώσει στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου.

«Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας αφού εκ των τελικών αποτελεσμάτων διαπιστώσει ότι ο αρχηγός του πρώτου κόμματος δεν διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία (151) των εδρών στην νέας Βουλή» θα εκκινήσει τη διαδικασία των διερευνητικών εντολών, προβλέπει με το άρθρο 37 του Συντάγματος.

Η διαδικασία των διερευνητικών εντολών
Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα καλέσει τον αρχηγό του πρώτου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος, που διαθέτει τη σχετική πλειοψηφία, για να διακριβωθεί η δυνατότητα σχηματισμού κυβέρνησης που να απολαμβάνει την εμπιστοσύνη της Bουλής.

Σε περίπτωση που αποβεί άκαρπη αυτή η προσπάθεια, η Κατερίνα Σακελλαροπούλου θα δώσει τη διερευνητική εντολή στον αρχηγό του δεύτερου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος και εάν δεν τελεσφορήσει ούτε αυτή, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα τη δώσει στον επικεφαλής του τρίτου κόμματος.

Κάθε ένας από τους τρεις πολιτικούς αρχηγούς έχει τη δυνατότητα να κρατήσει τρεις ημέρες τη διερευνητική εντολή, προκειμένου να ολοκληρώσει τις διαβουλεύσεις με τα υπόλοιπα κόμματα, για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας.

Δεν είναι υποχρεωτικό να εξαντληθεί το τριήμερο, καθώς οι πολιτικοί αρχηγοί μπορούν να αρνηθούν τη δυνατότητα άσκησης της διερευνητικής εντολής και να την παραδώσει αμέσως με την επίδοσή της από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας ή σε οποιαδήποτε στιγμή εντός του τριημέρου.

Το συνταγματικό όριο για τον σχηματισμό κυβέρνησης, βάσει του άρθρου 84, είναι να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή. Δηλαδή, είτε 151 θετικές ψήφους, είτε από την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων βουλευτών που δεν επιτρέπεται να είναι κατώτερη από τα 2/5 του συνόλου, δηλαδή των 120 ψήφων.

Στην περίπτωση που δεν τελεσφορήσουν οι διερευνητικές εντολές, η Κατερίνα Σακελλαροπούλου θα καλέσει στο Προεδρικό Μέγαρο τους αρχηγούς όλων των κοινοβουλευτικών κομμάτων- που έχουν προκύψει από τις εκλογές 2023- για τη διερεύνηση του σχηματισμού κυβέρνησης που να έχει την εμπιστοσύνη της Bουλής.

Αν αποδειχθεί άκαρπη και αυτή η προσπάθεια, τότε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα επιδιώξει τον σχηματισμό υπηρεσιακής κυβέρνησης ευρύτερης αποδοχής από όλα τα κόμματα της Bουλής, για τη διενέργεια νέων εκλογών. Τα καθήκοντα του πρωθυπουργού θα ανατεθούν στον πρόεδρο του Eλεγκτικού Συνεδρίου, Ιωάννη Σαρμά, ο οποίος είναι ο αρχαιότερος εκ των τριών προέδρων των τριών ανώτατων δικαστηρίων της χώρας.

Εκλογές 21 Μαΐου: Η ορκωμοσία της Βουλής
Άσχετα από το αποτέλεσμα σχηματισμού κυβέρνησης- μονοκομματικής, συνεργασίας, ανοχής ή υπηρεσιακής για τη διενέργεια νέων εκλογών- η Βουλή που προέκυψε από τις κάλπες της 21ης Μαΐου θα συνέλθει στις 11 το πρωί της Πέμπτης 1ης Ιουνίου για την ορκωμοσία.

Μία ημέρα αργότερα η ολομέλεια θα συνέλθει για την εκλογή του προέδρου της Βουλής και την επομένη θα εκλεχθούν οι αντιπρόεδροι- αναλογικά από τα κοινοβουλευτικά κόμματα- των γραμματέων και των κοσμητόρων.

Αν αποβούν άκαρπες οι διερευνητικές εντολές και σχηματιστεί υπηρεσιακή κυβέρνηση, η Κατερίνα Σακελλαροπούλου θα εκδώσει Προεδρικό Διάταγμα για τη διάλυση της Βουλής και την προκήρυξη των εκλογών.

Οι δεύτερες εκλογές θα διεξαχθούν με το εκλογικό σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής και οι βουλευτές θα προκύψουν από λίστες που θα καταρτίσουν τα κόμματα και όχι με σταυρό προτίμησης. Η νέα προεκλογική περίοδος μπορεί να διαρκέσει από 22 ημέρες έως ένα μήνα, ενώ τα κόμματα θα πρέπει να καταθέσουν εκ νέου αίτηση στον Άρειο Πάγο για τη συμμετοχή τους στην εκλογική διαδικασία.