Κροατία: Πρόεδρος εναντίον Πρωθυπουργού με φόντο τις βουλευτικές εκλογές

Η Κροατία προσέρχεται στις κάλπες την Τετάρτη (17 Απριλίου) για τις βουλευτικές εκλογές που έχουν ως επίκεντρο μια σκληρή μάχη μεταξύ των μακροχρόνιων αντιπάλων της χώρας – του πρωθυπουργού Αντρέι Πλένκοβιτς και του προέδρου Ζόραν Μιλάνοβιτς.

Η εκλογική αναμέτρηση έρχεται την ώρα που η Κροατία παλεύει με την εκτεταμένη διαφθορά, τη χρόνια έλλειψη εργατικού δυναμικού, το υψηλότερο ποσοστό πληθωρισμού στην ευρωζώνη και την επίμονη παράνομη μετανάστευση κατά μήκος των συνόρων της.

Επί μήνες, ο Πλένκοβιτς και το κυβερνών κόμμα του, η Κροατική Δημοκρατική Ένωση (HDZ), έδειχναν έτοιμοι να πετύχουν μια εύκολη νίκη και να εξασφαλίσουν την τρίτη θητεία του ως πρωθυπουργού.

Αλλά τον Μάρτιο, ο Μιλάνοβιτς σόκαρε το έθνος λέγοντας ότι θα αντιπαρατεθεί με τον πρωθυπουργό.

«Μια αρκετά προβλέψιμη ψηφοφορία μετατράπηκε σε μια αβέβαιη μάχη», δήλωσε στο γαλλικό πρακτορείο ειδήσεων (AFP) ο πολιτικός αναλυτής Τίομιρ Σίπεκ.

Ο Μιλάνοβιτς, του οποίου η προεδρική θητεία λήγει τον Ιανουάριο, υποστηρίζεται από το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SDP) και λέει ότι θέλει να δημιουργήσει μια «καλύτερη και πιο δίκαιη χώρα».
Ο Μιλάνοβιτς έχει κριτικάρει ιδιαίτερα τον πρόσφατο διορισμό από τον Πλένκοβιτς ενός υψηλόβαθμου δικαστή ως νέου γενικού εισαγγελέα της Κροατίας.

Ο διορισμός προκάλεσε διαδηλώσεις στους δρόμους για τις φερόμενες ως διεφθαρμένες συναλλαγές του δικαστή.

Επιπρόσθετα, το ανώτατο δικαστήριο της Κροατίας απαγόρευσε στον Μιλάνοβιτς να θέσει υποψηφιότητα, καθώς η προεδρία είναι σε μεγάλο βαθμό ένα τελετουργικό αξίωμα για ένα πρόσωπο χωρίς πολιτική ένταξη, ενώ θα πρέπει πρώτα να παραιτηθεί από τη θέση του.

Όμως ο Μιλάνοβιτς αρνήθηκε και συνέχισε να ταξιδεύει σε όλη τη χώρα τις τελευταίες εβδομάδες κάνοντας εκστρατεία κατά του HDZ.

Θυμός για τη διαφθορά

Εάν το SDP και οι σύμμαχοί του καταφέρουν να κερδίσουν αρκετές έδρες στη Βουλή των 151 εδρών, ο Μιλάνοβιτς θα μπορούσε στη συνέχεια να παραιτηθεί και να διοριστεί υποψήφιος πρωθυπουργός – κάτι που θα ήταν πρωτοφανές για την Κροατία.

Προς το παρόν, το HDZ που πρόσκειται στο ΕΛΚ συνεχίζει να απολαμβάνει σταθερό προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις, με περίπου 30% της υποστήριξης των ψηφοφόρων έναντι 20% για το SDP.

Το συντηρητικό κόμμα κυριαρχεί σε μεγάλο βαθμό στην πολιτική σκηνή της Κροατίας από την ανεξαρτησία της από τη Γιουγκοσλαβία το 1991.

Ο συνασπισμός της αντιπολίτευσης «Ποταμοί της Δικαιοσύνης» υπό την ηγεσία του SDP έχει υποσχεθεί να διεξάγει «ασυμβίβαστο αγώνα κατά της διαφθοράς», μαζί με υποσχέσεις για «υψηλότερους μισθούς και συντάξεις».

«Τίποτα δεν μπορεί να γίνει πλέον αν κάποιος δεν γνωρίζει το ‘πρόσωπο’, δεν έχει κάποια σχέση ή κάποια κάρτα κόμματος», δήλωσε ο ηγέτης του SDP Πέτζα Γκρμπιν σε πρόσφατη συγκέντρωση.

Πολλοί Κροάτες συμφωνούν, και η καταπολέμηση της δωροδοκίας και της απάτης ήταν το κλειδί για την είσοδο της Κροατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2013.

«Η διαφθορά είναι βασικό πρόβλημα της κροατικής κοινωνίας… αλλά δεν μπορεί να επιλυθεί με προεκλογικές αφίσες και εκστρατείες», δήλωσε στο γαλλικό πρακτορείο ειδήσεων (AFP) ο φοιτητής νομικής Σεμπαστιάν Μπουχάν, 26 ετών.

Η διαφθορά αποτελεί εδώ και καιρό την αχίλλειο πτέρνα του HDZ, μετά από μια δίνη κατηγοριών που οδήγησε στην παραίτηση αρκετών υπουργών τα τελευταία χρόνια.

Σταθερότητα

Ο Πλένκοβιτς, πρωθυπουργός από το 2016, έχει τονίσει τον ρόλο του στην καθοδήγηση της Κροατίας στην ευρωζώνη και στον ευρωπαϊκό χώρο Σένγκεν.

Ως ο μακροβιότερος πρωθυπουργός της χώρας, λέει τακτικά ότι η ψήφος στο HDZ σημαίνει «σταθερότητα, ασφάλεια και ανάπτυξη».

Ωστόσο, με μέσο μηνιαίο μισθό 1.240 ευρώ και ακαθάριστο εγχώριο προϊόν στο 76% του μέσου όρου της ΕΕ, η Κροατία παραμένει ένα από τα φτωχότερα μέλη της ΕΕ.

Ο 54χρονος Πλένκοβιτς έχει κατηγορήσει επανειλημμένα τον Μιλάνοβιτς ότι παραβιάζει το Σύνταγμα και δυσφημεί την πολιτική κουλτούρα της χώρας με τη χρήση ακατάλληλης γλώσσας, καθώς και ότι τρέφει «φιλορωσικές απόψεις».

Ο Μιλάνοβιτς έχει επανειλημμένα επικρίνει την υποστήριξη της ΕΕ προς την Ουκρανία μετά την εισβολή της Ρωσίας στη χώρα, λέγοντας παράλληλα ότι το HDZ απέτυχε να αναχαιτίσει τις αφίξεις μεταναστών.

Έχει επίσης αποκαλέσει τον Πλένκοβιτς «ψεύτη και πολιτικό απατεώνα» και «παιδί για τα θελήματα» της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλας φον ντερ Λάιεν.

Η ρητορική αυτή βρήκε εκτενή υποστήριξη από πολλούς Κροάτες.

«Επιτέλους έχουμε κάποιον που λέει ανοιχτά αυτό που σκέφτονται οι περισσότεροι άνθρωποι», δήλωσε στο γαλλικό πρακτορείο ειδήσεων (AFP) ο Μπόρκο, οδηγός ταξί στο Ζάγκρεμπ, ο οποίος αρνήθηκε να δώσει το επώνυμό του.

«Σεβασμός στον κ. πρόεδρο, έχει την ψήφο μου!», συμπλήρωσε.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Εβραίοι διεκδικούν τις περιουσίες τους στην Κροατία

Κροατία: Ο πρωθυπουργός της χώρας «αδειάζει» πλήρως τον προκλητικό Κροάτη πρόεδρο