Οι παθογένειες, τα κενά και η «ασπίδα» που δεν υπήρξε!

«Θα είμαστε ασυγχώρητοι αν δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε σεισμούς, φωτιές, πλημμύρες, που ξέρουμε με βεβαιότητα ότι θα συμβούν».

Του ΦΩΤΗ ΑΝΔΡΕΟΥ

---

Το ελπιδοφόρο πρόγραμμα «ΑΙΓΙΣ»,η μεγάλη ελπίδα της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας εξαγγέλθηκε αλλά έμεινε στα…χαρτιά όπως και τα θέματα χρόνων του Σώματος που περιμένουν ακόμα λύσεις!

---

Αυτά δήλωνε τον Δεκέμβριο του 2017 ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης της ΝΔ για το περιβάλλον, τις φυσικές καταστροφές και την Πολιτική Προστασία. Ύστερα από έξι χρόνια, και ειδικά μετά τις πυρκαγιές της τελευταίας εβδομάδας, πολλοί ήταν αυτοί που επανέφεραν στη μνήμη τους τη συγκεκριμένη φράση του πρωθυπουργού και αναρωτήθηκαν αν η χώρα αντεπεξήλθε στην κατάσταση που κλήθηκε να αντιμετωπίσει. Μπορούσε όμως να κάνει κάτι τέτοιο; Με περίπου τέσσερις χιλιάδες κενές οργανικές θέσεις στην Πυροσβεστική; Με τον μέσο όρο του προσωπικού που επιχειρεί στα μέτωπα των πυρκαγιών να είναι 48 ετών; Με οχήματα που μπορεί να έχουν και… μισό αιώνα υπηρεσίας ή με τις εξαγγελίες του 2021 για ενίσχυση σε υλικοτεχνική υποδομή που ακόμα δεν έχουν γίνει πράξη;

Η «ΜΠΑΜ στο Ρεπορτάζ» φέρνει στην επιφάνεια την κατάσταση που επικρατεί στις τάξεις του Πυροσβεστικού Σώματος, το οποίο καλείται για ακόμα ένα καλοκαίρι να κρατήσει όσο το δυνατόν πιο ανέγγιχτους τον δασικό πλούτο της χώρας μας, τις περιουσίες των πολιτών και κυρίως τους ίδιους τους πολίτες. Το ερώτημα όμως είναι αν μπορεί και αν έχει στη διάθεσή του όλα τα απαραίτητα εργαλεία.

«ΑΙΓΙΣ»

«Αιγίς» ονομαζόταν στην αρχαία Ελλάδα το δέρμα κατσίκας και κατά προέκταση η ασπίδα, όταν αυτή καλυπτόταν από τέτοιο δέρμα. Με αυτό οι αρχαίοι Έλληνες σκέπαζαν τη γυμνότητά τους και αμύνονταν, καθώς ως επένδυση στην ασπίδα προσέφερε πρόσθετη προστασία. Το πρόγραμμα «ΑΙΓΙΣ» ήταν η μεγάλη ελπίδα της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας και κατ’ επέκταση της Πολιτικής Προστασίας της χώρας, που ανακοίνωσε πριν από περίπου δύο καλοκαίρια ο τότε υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας και Διαχείρισης Κρίσεων Νίκος Χαρδαλιάς. Ένα πρόγραμμα-μαμούθ, του μεγαλύτερου μέχρι σήμερα προγράμματος εξοπλισμών για μη στρατιωτική χρήση, ύψους 1,76 δισ. ευρώ. Προέβλεπε, μεταξύ άλλων, «την αντικατάσταση όλων των ‘‘γερασμένων’’ αεροσκαφών καναντέρ, ενώ παράλληλα θα προχωρήσει και ένα πρόγραμμα αναδιοργάνωσης του Πυροσβεστικού Σώματος, που προβλέπει και την πρόσληψη 3.000 νέων μόνιμων πυροσβεστών, προκειμένου να λυθεί το πρόβλημα του υψηλού μέσου όρου ηλικίας του προσωπικού και να ενισχυθεί το Σώμα σε σταθερή βάση, όλο τον χρόνο, για την επίτευξη του στόχου του». Ειδικότερα, προέβλεπε «την απόκτηση οκτώ νέων σύγχρονων αεροσκαφών καναντέρ CL-515, το οποία θα αντικαταστήσουν τα παλιά CL-215, ενώ θα αναβαθμιστούν τα CL-415 σε CL-515». Επίσης, αφορούσε τον εφοδιασμό με σύγχρονα συστήματα επικοινωνίας, αλλά και την αγορά οχημάτων, καθώς πολλά από αυτά που επιχειρούν σήμερα διανύουν την τρίτη δεκαετία της ζωής τους. Αξίζει να σημειωθεί πως οι δωρεές των τελευταίων χρόνων από ιδρύματα και ιδιώτες έχουν μειώσει τον μέσο όρο ηλικίας, χωρίς όμως να έχουν αναβαθμίσει την επιχειρησιακή ικανότητα του Σώματος, καθώς έχουν μικρότερες δυνατότητες μεταφοράς νερού. Την ίδια ώρα, στους παροικούντες το κτίριο «Φάρος» στη Λεωφόρο Κηφισίας είναι γνωστό ότι στην Εύβοια επιχειρεί, ενδεχομένως, το παλαιότερο όχημα του Πυροσβεστικού Σώματος, με την ηλικία του να φτάνει τα πενήντα χρόνια!

Η «ΜΠΑΜ στο Ρεπορτάζ» απευθύνθηκε σε εν ενεργεία και απόστρατους αξιωματικούς του Πυροσβεστικού Σώματος οι οποίοι γνωρίζουν από «πρώτο χέρι» τα προβλήματα και τις παθογένειες της υπηρεσίας που είναι η «ατμομηχανή» της Πολιτικής Προστασίας. Στις 7 Ιουλίου, πριν δηλαδή ξεσπάσουν οι φετινές μεγάλες πυρκαγιές σε Αττική, Στερεά Ελλάδα και Πελοπόννησο, οι οποίες έχουν καταστρέψει ήδη σπίτια, καλλιέργειες και χιλιάδες στρέμματα δάσους σε μόλις λίγες ημέρες, ο πρωθυπουργός επισκέφτηκε τις εγκαταστάσεις του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας. Την ίδια μέρα, ανακοινώθηκε ένας διαγωνισμός, μέσω του προγράμματος «ΑΙΓΙΣ», για την προμήθεια 406 πυροσβεστικών οχημάτων διαφόρων τύπων. Πέρασαν δηλαδή δύο ολόκληρα χρόνια και ακόμα τα οχήματα δεν έχουν αγοραστεί, δείγμα των πολύ αργών ρυθμών που κινούνται οι διαδικασίες! Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Πυροσβεστικής, η οποία θα τα προμηθευτεί το 2025. Μεταξύ αυτών πρόκειται για:
-54 υδροφόρα πυροσβεστικά οχήματα 4Χ4 χωρητικότητας 1500lt νερού (τιμή μονάδας 260.000€)
-30 υδροφόρα πυροσβεστικά οχήματα 4Χ4 χωρητικότητας 3000lt νερού, διπλής καμπίνας (τιμή μονάδας 350.000€)
-60 υδροφόρα πυροσβεστικά οχήματα 4Χ4 χωρητικότητας 3000lt νερού διπλής καμπίνας αυξημένων δυνατοτήτων (τιμή μονάδας 450.000€)
-28 υδροφόρα πυροσβεστικά οχήματα 6Χ4 χωρητικότητας 12000lt νερού (τιμή μονάδας 420.000€)
-7 βυτιοφόρα 6Χ4 μεταφοράς υγρών καυσίμων (τιμή μονάδας 240.000€)
-72 πυροσβεστικά οχήματα 4Χ4 τύπου pickup, διπλής καμπίνας, χωρητικότητας 450lt νερού (τιμή μονάδας 65.000€)
-78 οχήματα βοηθητικού τύπου SUV C Class 4X4 (τιμή μονάδας 35.000€)
-15 οχήματα βοηθητικού τύπου pickup 4X4, διπλής καμπίνας (τιμή μονάδας 50.000€)
-62 οχήματα βοηθητικού τύπου VAV, εννέα θέσεων (τιμή μονάδας 120.000€).

Η δανεική βοήθεια από τον αέρα

Τη φετινή αντιπυρική περίοδο η χώρα μας φρόντισε, και μέσω ενοικίασης, να έχει στη διάθεσή της τον μεγαλύτερο αριθμό εναέριων μέσων πυρόσβεσης από κάθε άλλη χρονιά. Συνολικά, έχουμε 89 αεροπλάνα και ελικόπτερα διαφόρων τύπων. Για ποιο λόγο, όμως, με μόλις δύο ημέρες πυρκαγιών απευθυνθήκαμε στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης και ζητήσαμε ενίσχυση σε αεροπλάνα; Έτσι, δύο καναντέρ από τη Γαλλία, δύο από την Ιταλία και δύο από Ισραήλ θα βοηθήσουν στην κατάσβεση των πύρινων μετώπων. Στην ανάγκη μας ανταποκρίθηκαν επίσης η Ιορδανία, η Κύπρος και η Κροατία.

Από τις αρχές της αντιπυρικής περιόδου έχουν εγκατασταθεί στη χώρα μας διακόσιοι πυροσβέστες από χώρες του εξωτερικού. «Η ενίσχυση σε έμψυχο δυναμικό από άλλες χώρες δείχνει ξεκάθαρα ότι έχουμε μεγάλες ανάγκες τις οποίες αδυνατούμε να καλύψουμε μόνοι μας. Από το Σώμα, όπως έχει ομολογήσει δημόσια η πολιτεία, λείπουν πάνω από 3.500 άτομα. Κάθε χρόνο από τις σχολές αποφοιτούν διακόσια άτομα, ενώ την ίδια στιγμή συνταξιοδοτούνται ή αποστρατεύονται περίπου εξακόσια. Άρα, το κενό, χρόνο με τον χρόνο, μεγαλώνει και όλοι κάνουν ότι δεν συμβαίνει τίποτα», λέει ανώτερος απόστρατος αξιωματικός της Πυροσβεστικής. Μετά τις πυρκαγιές των τελευταίων ημερών αποδεχτήκαμε και περαιτέρω βοήθεια σε προσωπικό και οχήματα. Συγκεκριμένα, η Ρουμανία θα διαθέσει πεζοπόρα τμήματα με 40 πυροσβέστες, 5 υδροφόρα οχήματα και ακόμη 10 πυροσβέστες με 5 πυροσβεστικά οχήματα, η Σλοβακία θα διαθέσει πεζοπόρα τμήματα με 31 πυροσβέστες και 15 υδροφόρα οχήματα και η Πολωνία θα διαθέσει πεζοπόρα τμήματα με 149 πυροσβέστες και 49 υδροφόρα οχήματα.

Πληροφορίες από το Αρχηγείο της Πυροσβεστικής, που αναγνωρίζει τις ανάγκες σε προσωπικό, έλεγαν ότι «επιλέξαμε να κάνουμε αίτηση βοήθειας από το εξωτερικό και σε εναέρια μέσα και σε έμψυχο δυναμικό μόλις είδαμε ότι τα μέτωπα των πυρκαγιών ήταν πολύ μεγάλα και θα χρειαζόμασταν για μέρες το προσωπικό μας να δουλεύει σε εντατικούς ρυθμούς. Οι συνάδελφοι από το εξωτερικό μπορούν να δώσουν μια μικρή ‘‘ανάσα’’ στους Έλληνες πυροσβέστες, οι ικανότητες των οποίων δεν μπορούν να αμφισβητηθούν από κανέναν», λέει ανώτατος αξιωματικός με μεγάλη επιχειρησιακή γνώση.

«Άλυτα θέματα δύο δεκαετιών»

Ο απόστρατος αντιστράτηγος του Πυροσβεστικού Σώματος, Μιχάλης Xάλαρης, γραμματέας Τομέα Πολιτικής Προστασίας ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, κλήθηκε στην καριέρα του να κατασβέσει δεκάδες μεγάλες πυρκαγιές, αλλά και να αντιμετωπίσει τις ακόμα μεγαλύτερες παθογένειες του συστήματος διαχείρισής τους. Μιλώντας στην «ΜΠΑΜ στο Ρεπορτάζ» κάνει λόγο για βασικά προβλήματα που παραμένουν άλυτα εδώ και δύο δεκαετίες.

«Το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο για την Πολιτική Προστασία, τους φυσικούς, τεχνολογικούς και λοιπούς κινδύνους όσον αφορά τους ρόλους και αρμοδιότητες των εμπλεκόμενων φορέων και οργάνων, σε κεντρικό και αποκεντρωμένο επίπεδο, χαρακτηρίζεται από πολυπλοκότητα, ασάφειες, επικαλύψεις και ελλείψεις. Την ίδια στιγμή, ο περίφημος σχεδιασμός έκτακτης ανάγκης παραμένει καθηλωμένος στο στάδιο της καταγραφής ρόλων και αρμοδιοτήτων των εμπλεκομένων και δεν εστιάζει στην κρίσιμη και ουσιαστική δραστηριότητα της αναγνώρισης κενών, ελλείψεων και επικαλύψεων. Αυτό όμως που κυρίως λείπει είναι οι προτάσεις για συγκεκριμένες δράσεις που θα έχουν στόχο να υπάρχει πραγματική πολιτική προστασία. Ο οριζόντιος και κάθετος συντονισμός παρουσιάζει αδυναμίες, καθόσον εξακολουθεί να μην υπάρχει ένα κοινό σύστημα διοίκησης – διαχείρισης ενός περιστατικού λόγω της εμπλοκής πολλών και διαφορετικών φορέων. Πολλές φορές αντιληφθήκαμε ότι η συγκρότηση, η οργάνωση και η λειτουργία των κεντρικών και αποκεντρωμένων οργάνων Πολιτικής Προστασίας δεν είναι σύμφωνη με τις αρχές και τις μεθόδους των διεθνών συστημάτων διοίκησης και συντονισμού. Διαπιστώνουμε ότι δεν υπάρχει μεθοδολογία και σύστημα ανατροφοδότησης για την άντληση πληροφοριών και συμπερασμάτων και τη διάχυση καλών πρακτικών από ασκήσεις και καταστροφές. Είτε πρόκειται για φωτιά είτε για πλημμύρα είτε για κακοκαιρία είτε για σεισμό, η επικοινωνία είναι αποσπασματική, δεν είναι επαρκώς στοχευμένη στις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού, δεν εδράζεται σε μοντέλα ατομικής ετοιμότητας, δεν αξιοποιεί σύγχρονες επιστημονικές μεθόδους και δεν αξιολογείται ως προς την αποτελεσματικότητά της», καταλήγει ο κ. Χάλαρης, ο οποίος είναι και διευθυντής Ερευνών σε θέματα Διακινδύνευσης, Κινδύνων, Κρίσεων και Ασφάλειας στο θεσμοθετημένο εργαστήριο «Ήφαιστος», Σχολή Θετικών Επιστημών – Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος.

Όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΜΠΑΜ» που κυκλοφορεί

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Φωτιά στη Ρόδο: Αστυνομικός τραυματίστηκε κατά τη διάρκεια επιχείρησης εκκένωσης

Καύσωνας «Κλέων»: Νέα θερμική έξαρση από αύριο – Αισθητή πτώση της θερμοκρασίας την Πέμπτη