Ρωγμές στους τοίχους. Πότε είναι επικίνδυνες;

Το μεγαλύτερο ποσοστό των κτιρίων στην Ελλάδα είναι κατασκευασμένο από οπλισμένο σκυρόδεμα, σύστημα κατά το οποίο ο φέρων οργανισμός του κτιρίου αποτελείται από πλάκες, δοκάρια και κολώνες, οι οποίες μεταβιβάζουν στο έδαφος τα όποια εφαρμοζόμενα κινητά ή μόνιμα φορτία της κατασκευής.  Εκτός από τον φέροντα οργανισμό όμως, η περιμετρική κάλυψη καθώς και η εσωτερική διαμόρφωση ενός κτιρίου συνηθίζεται να γίνεται με χρήση οπτοπλινθοδομής, δηλαδή τούβλου.

Μετά από έναν σεισμό ή από άλλους παράγοντες, όπως π.χ. λόγω καθιζήσεων ή κακοτεχνιών, υπάρχει η πιθανότητα εμφάνισης ρωγμών στα κτίρια και συγκεκριμένα σε κάποιο από τα παραπάνω αναφερόμενα δομικά στοιχεία. Πόσο λοιπόν πρέπει να μας ανησυχούν οι ρωγμές αυτές;

Η σοβαρότητα της ύπαρξης ρωγμών εξαρτάται από τη θέση στην οποία αυτές εμφανίζονται. Γενικά, οι ρωγμές στους τοίχους πλήρωσης των κτιρίων εμφανίζονται πριν από τις ρωγμές σε στοιχεία από οπλισμένο σκυρόδεμα επειδή η αντοχή και η ικανότητα παραμόρφωσης των τοιχοποιιών είναι αρκετά μικρότερες από την αντοχή και την ικανότητα παραμόρφωσης των δομικών στοιχείων (δοκών, υποστυλωμάτων και τοιχωμάτων) από οπλισμένο σκυρόδεμα. Οι ρωγμές στην τοιχοποιία πλήρωσης ενός κτιρίου είναι συνήθως μικρότερης σημασίας και μπορεί να θίγουν τη λειτουργικότητα του, αλλά όχι την φέρουσα ικανότητα του.

Αυτό συμβαίνει διότι μια κατασκευή με φέροντα οργανισμό από οπλισμένο σκυρόδεμα μελετάται χωρίς να λαμβάνεται υπόψη  η συμβολή της τοιχοποιίας στην ανάληψη σεισμικών δυνάμεων ή άλλων ατυχηματικών ή μόνιμων δράσεων. Επομένως, πιθανές βλάβες που θα παρουσιαστούν στους τοίχους μετά από εφαρμογή των δράσεων αυτών δεν θα επηρεάσουν την στατικότητα του. Μεγάλου εύρους ρωγμές πρέπει βέβαια να επισκευάζονται ή ακόμα και να γίνεται καθαίρεση του τοίχου και εκ νέου κατασκευή του, ώστε να αποφευχθεί πιθανή ανατροπή του σε επόμενη επιβολή κάποιων δράσεων, γεγονός που σχετίζεται πλέον και με την ασφάλεια των χρηστών. Σε κάθε περίπτωση, η αντοχή του όλου οικοδομήματος δεν επηρεάζεται.

Οι ρωγμές λοιπόν, πρέπει κατά κύριο λόγο να μας ανησυχούν όταν κάνουν την εμφάνισή τους σε φέροντα δομικά στοιχεία, δηλαδή στα υποστυλώματα, στις δοκούς ή στις πλάκες. Στην περίπτωση αυτή η συμβουλή και η επί τόπου εκτίμηση της κατάστασης από έμπειρο μηχανικό είναι απαραίτητη για την άρση του προβλήματος.

Το γεγονός ότι στις περισσότερες των περιπτώσεων οι ρωγμές στις τοιχοποιίες πλήρωσης δεν μειώνουν την αντοχή της κατασκευής, δεν  σημαίνει πως δεν πρέπει να μεριμνήσουμε με όποιο δυνατό τρόπο για την αποφυγή αυτών. Έτσι, η σωστή κατασκευή ενός τοίχου, δεν περιλαμβάνει μόνο την τοποθέτηση σειρών τούβλων με τον σωστό τρόπο και την σύνδεση του με την απαραίτητη ποσότητα συνδετικού κονιάματος, αλλά και την κατασκευή σενάζ.

Για να δέσει λοιπόν ο τοίχος κατασκευάζονται καθ’ ύψος του τοίχου δύο στρώσεις  από μπετό πλάτους όσο το πλάτος του τοίχου και πάχους 15εκ. Στην περίπτωση της διπλής σειράς των εξωτερικών τοίχων, το σενάζ γίνεται φαρδύτερο ώστε να συνδέει και τις δύο σειρές μεταξύ τους. Ένα τέτοιο σενάζ καλύπτει από την πάνω τους μεριά όλα τα ανοίγματα για πόρτες ή παράθυρα που αφήνουμε στην τοιχοποιία. Σε αυτή την περίπτωση, όμως, λέγεται πρέκι. Τα σενάζ και τα πρέκια οπλίζονται, αλλά δεν είναι φέροντα δομικά στοιχεία, όπως και η τοιχοποιία. Η ύπαρξη τους όμως είναι ευεργετική για την τοιχοποιία, αφού σταματούν την εξάπλωση των ρωγμών σε όλη την επιφάνεια της.

Έχοντας λοιπόν κάνει μια σωστή κατασκευή, μειώνουμε τις πιθανότητες εμφάνισης ρωγμών στου τοίχους. Κάποιες φορές βέβαια αυτό δεν είναι αρκετό, αφού το αίτιο δημιουργίας τους μπορεί να είναι ισχυρό, όπως ένας σεισμός. Το γεγονός αυτό δεν πρέπει να μας ανησυχεί, αλλά είναι ορθό να μπαίνει κανείς στη διαδικασία επισκευής των οποιονδήποτε βλαβών και αν αυτές είναι εκτεταμένες στην εκτίμηση τους από κάποιο ειδικό ώστε να δοθεί η καταλληλότερη λύση που θα διορθώσει το πρόβλημα προς αποφυγή επιδείνωσης του.

Αναζητήστε τις ρωγμές . Κοιτάξτε για ρωγμές και όχι τριχοειδή λόγω συστολοδιαστολών. Τα τριχοειδή έχουν πάχος μικρότερο της τρίχας ανθρώπου.  Αφού επισημάνετε τις ρωγμές που υπάρχουν στο κτήριο, ξεχωρίστε τις ως εξής και επέμβετε αναλόγως:

1. Ρωγμές σε τοιχοποιίες ή τοίχους πληρώσεως. Δηλαδή ρωγμές στα τούβλα. Αν οι ρωγμές αυτές έχουν σχήμα Χ από άκρη σε άκρη του τοίχου και είναι διαμπερείς ή αν είναι στην ένωση τούβλου και μπετόν, και είναι διαμπερείς απευθυνθείτε σε Πολιτικό μηχανικό για περεταίρω έλεγχο. Αν είναι πολύ μικρές και τοπικές είναι πολύ πιθανόν να είναι βλάβες στο επίχρισμα. Σε κάθε περίπτωση θέλουν επισκευή, γιατί ακόμη και η πτώση επιχρίσματος (σοβά) μπορεί να προκαλέσει σοβαρά ατυχήματα.

2. Ρωγμές στην Βάση των στύλων (κολονών). Είναι πολύ συχνό φαινόμενο να παρατηρούμε ρωγμές στην βάση των στύλων, ιδιαίτερα στην στάθμη του ισογείου ή της Pilotis. Είναι πολύ επικίνδυνες και χρήζουν άμεσης επισκευής με την συνδρομή Πολιτικού Μηχανικού. Μην επέμβετε από μόνοι σας. Αυτές μπορεί να έχουν προκληθεί είτε από προηγούμενες σεισμικές επιβαρύνσεις ή από υγρασίες που «πέρασαν» στα σίδερα και φούσκωσαν,  με αποτέλεσμα η διάβρωση να σπάσει την επικάλυψη σκυροδέματος (να πετάξει το μπετόν).

3. Ρωγμές σε στύλους γενικότερα. Αποκαλύπτετε το επίχρισμα (σοβά) και βλέπετε αν η ρωγμή είναι και στο σκυρόδεμα (μπετόν). Αν ναι τότε είναι σοβαρή και πρέπει να την δει Πολιτικός Μηχανικός.

4. Ρωγμές σε δοκάρια. Αυτές είναι επικίνδυνες όταν βρίσκονται στο μέσο της δοκού και στην κάτω ζώνη,  ή κοντά στην ένωση με τον στύλο. Θα τις ανοίξετε με την βοήθεια σφυροκάλεμου,θα αποκαλύψετε το επίχρισμα για να βεβαιωθείτε ότι η ρωγμή βρίσκεται στο μπετόν και όχι απλώς στον Σοβά. Αν είναι στο επίχρισμα (σοβά) τότε δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας,αλλιώς θέλει επισκευή με την συνδρομή των ειδικών επιστημόνων.

5. Ρωγμές σε πλάκες. Είναι πιθανόν να βρείτε ρωγμές σε πλάκες. Αυτές θα τις δείτε μόνο στην οροφή, γιατί τα δάπεδα είναι επικαλυμμένα με άλλα υλικά (πλακάκια, ξύλινα δάπεδα, κλπ). Εάν οι Ρωγμές είναι στο κέντρο της πλάκας τότε θέλουν διερεύνηση. Φοράτε ένα εργατικό κράνος και με ένα σκουπόξυλο κτυπάτε απαλά στην ρωγμή. Αν ακούσετε έναν υπόκωφο ήχο τότε έχει αποκολληθεί το επίχρισμα και είναι επικίνδυνο νε πέσει. Φωνάζετε συνεργείο και αφού καθαιρέσουν το αποκολλημένο κομμάτι το αποκαθιστούν. Αν οι ρωγμές συνεχίζονται και στην πλάκα από Οπλισμένο Σκυρόδεμα τότε απευθύνεστεστους ανωτέρω ειδικούς Επιστήμονες.

6. Ρωγμές σε μπαλκόνια. Όπως και στις πλάκες τις συναντούμε μόνο σε οροφές. Αν είναι κατά πλάτος του εξώστη (δηλαδή από το σπίτι μας προς τα έξω) δεν είναι καθόλου επικίνδυνες. Αν όμως είναι κατά μήκος του εξώστη (παράλληλα με την μπαλκονόπορτά μας ) και κοντά στο δοκάρι πάνω από την μπαλκονόπορτα τότε πρέπει να ελεγχτούν από Πολιτικό Μηχανικό.

7. Ρωγμές σε διακοσμητικά στοιχεία προσόψεων. Δεν αποτελούν κίνδυνο για την στατικότητα του κτηρίου,  αλλά είναι μεγάλος κίνδυνος για τους διερχόμενους εφ’ όσον αποκολληθούν κομμάτια. Εδώ θα πρέπει να επισκευασθούν οι ρωγμές μεγέθους μεγαλύτερου της τριχοειδούς, και γενικότερα να προστατεύεται ο οπλισμός που υπάρχει για περεταίρω διαβρώσεις και αποκολλήσεις.