Το χρονοδιάγραμμα - γέφυρα που ζητά από του εταίρους η κυβέρνηση

«Θα δούμε το τέλος της κρίσης από τον ερχόμενο Ιούνιο», δήλωσε μιλώντας σε Ιταλούς δημοσιογράφους ο υπουργός Οικονομικών, Γιάνης Βαρουφάκης, λίγο πριν τη συνάντησή του με τον Ιταλό ομόλογό του, Πιερ Κάρλο Πάντοαν, ενώ παράλληλα εξέφρασε την πεποίθηση ότι «Μπορούμε να τα καταφέρουμε, αρκεί στην Ευρώπη να ηρεμήσουμε όλοι». Στη συνάντηση αυτή, ουσιαστικά προετοιμάστηκε η συνάντηση των πρωθυπουργών των δύο χωρών.

Σχετικά με το χρονοδιάγραμμα που θα επιθυμούσε η ελληνική πλευρά, ο κ. Βαρουφάκης σημείωσε πως είναι απαραίτητη «μία συμφωνία-γέφυρα που θα μας δώσει χρόνο, για παράδειγμα ένα μήνα, ή έξι εβδομάδες από το τέλος του Φεβρουαρίου, ώστε να πραγματοποιηθεί μία συμφωνία, την οποία θα θέσουμε σε εφαρμογή από την 1η του Ιουνίου. Η κρίση μας θα τελειώσει. Θα δείτε, θα υπάρξει συμφωνία, όσο πιο σύντομα θα φτάσουν τα κεφάλαια».

Δήλωσε, ακόμα, ότι «θα χρησιμοποιήσουμε όποια μέσα και χρηματοπιστωτικά εργαλεία χρειάζεται για να απομειώσουμε το ελληνικό χρέος και να τελειώσουμε με την αυτοτροφοδοτούμενη σκοτοδίνη, που όχι μόνο δημιουργεί ανθρωπιστική κρίση στην Ελλάδα, αλλά και κρίση αποπληθωρισμού στην Ευρώπη».

Επίσης, ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών, εξήγησε ότι αναζητούνται «πιο λογικά σημάδια προσέγγισης σχετικά με την Ευρωζώνη», ενώ σχολιάζοντας το γεγονός ότι το δημόσιο χρέος της Ιταλίας αγγίζει ύψος ρεκόρ, παρά τη βιομηχανική παραγωγή της χώρας, τόνισε ότι αυτό συμβαίνει επειδή «υπάρχει κάτι λανθασμένο στην αρχιτεκτονική της Ευρωζώνης. Αν εσείς είστε έτσι, η Ελλάδα δεν έχει ελπίδα. Ήρθε η στιγμή να πούμε ότι δεν υπάρχει κρίση ελληνική, ιταλική ή ιρλανδική, αλλά μία συστημική κρίση που πρέπει να αντιμετωπιστεί συστηματικά, κάτι που η Ευρώπη δεν έχει κάνει, άλλα παρίστανε ότι έκανε».

Σχολιάζοντας την επικείμενη συνάντησή του με το Γερμανό ομόλογό του, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο κ. Βαρουφάκης σημείωσε ότι τρέφει σεβασμό στο πρόσωπό του, ενώ δήλωσε αισιόδοξος στην πιθανότητα συμφωνίας, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Μπήκα στην πολιτική μόλις πριν τρεις εβδομάδες. Για αυτό το λόγο παραμένω αισιόδοξος στην πιθανότητα συμφωνίας».

Οι συναντήσεις των επόμενων ημερών

Μιλώντας στους Ιταλούς δημοσιογράφους, ο κ. Βαρουφάκης ανακοίνωσε ότι θα συνεχίσει τις συναντήσεις του, με τους επόμενους σταθμούς του να είναι η Φρανκφούρτη και το Βερολίνο, ενώ ενδέχεται να μεταβεί και στις Βρυξέλλες.

Αναλυτικότερα, την Τετάρτη θα μεταβεί στη Φρανκφούρτη για να συναντηθεί με τον Μάριο Ντράγκι, ενώ την Πέμπτη θα βρεθεί στο Βερολίνο για να συναντηθεί με το Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Παράλληλα, ανοιχτό παραμένει το ενδεχόμενο να μεταβεί στη συνέχει και στις Βρυξέλλες, προκειμένου να παραστεί στη συνάντηση του πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, με τον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.

Τέλος, ο υπουργός Οικονομικών, υπογράμμισε για άλλη μία φορά τα όσα είχε πει στους Financial Times: «Δεν θέλουμε τη δόση των 7,2 δισ. ευρώ αλλά θα ζητήσουμε να μας δοθούν από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα τα κέρδη από τα ελληνικά ομόλογα ύψους 1,9 δισ. ευρώ».

Μέρκελ: Περιμένουμε τις προτάσεις της Ελλάδας για να ξεκινήσουμε τις συζητήσεις

Την ίδια ώρα η καγκελάριος της Γερμανίας, Άνγκελα Μέρκελ δήλωσε νωρίτερα το μεσημέρι ότι θα περιμένει τις προτάσεις της ελληνικής κυβέρνησης, προκειμένου να πάρει και η ίδια θέση στο θέμα, και να ξεκινήσει τις συζητήσεις με τη χώρα μας.

Στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου μετά τη συνάντησή της με τον πρωθυπουργό της Σιγκαπούρης, ερωτηθείσα για το θέμα της Ελλάδας, η κ. Μέρκελ τόνισε ότι δεν επιθυμεί να σχολιάσει «μεμονωμένα όλες τις λεπτομέρειες που διαδίδονται», και ανέφερε ότι η ελληνική κυβέρνηση επεξεργάζεται ακόμη τα σχέδιά της αναφορικά με το χρέος.

«Είναι ξεκάθαρο πως η ελληνική κυβέρνηση επεξεργάζεται ακόμη τις θέσεις της, κάτι που είναι παραπάνω από κατανοητό, αν σκεφτεί κανείς πόσες λίγες ημέρες ανέλαβε καθήκοντα», είπε χαρακτηριστικά η Γερμανίδα καγκελάριος, σύμφωνα με το Reuters.

Παράλληλα, απέφυγε να σχολιάσει τη νέα δήλωση του Έλληνα υπουργού Οικονομικών, Γιάνη Βαρουφάκη, ότι η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα δεν ζητά πλέον διαγραφή αλλά ανταλλαγή του ελληνικού χρέους.

Υπενθυμίζεται πως οι παραπάνω δηλώσεις της κ. Μέρκελ, έρχονται μόλις δύο ημέρες πριν τη συνάντηση του Γιάνη Βαρουφάκη με το Γερμανό υπουργό Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, στο Βερολίνο, όπου και αναμένεται να υπάρξει μια πρώτη ουσιαστική «γεύση» των γερμανικών αντιδράσεων.

Τι είναι τα «ομόλογα στο διηνεκές»

Τα «ομόλογα στο διηνεκές» ή αλλιώς perpetual bond που πρότεινε ο Γιάνης Βαρουφάκης είναι ομόλογα χωρίς ημερομηνία λήξης , δεν είναι εξαγοράσιμα αλλά πληρώνουν ένα σταθερό επιτόκιο για πάντα. Δηλαδή, δεν υπάρχει αποπληρωμή κεφαλαίου αλλά μόνο καταβολή τόκων.

Τα «ομόλογα στο διηνεκές» εμφανίστηκαν ως μορφή κρατικής χρηματοδότησης για πρώτη φορά το 1752 στην Μ. Βρετανία, με στόχο τη μείωση του κόστους εξυπηρέτησης του εθνικού χρέους.

Το βασικό χαρακτηριστικό του ομολόγου είναι ότι επειδή είναι «στο διηνεκές», ουσιαστικά δίχως ημερομηνία λήξης, δεν προβλέπεται αποπληρωμή κεφαλαίου, αλλά μόνο η καταβολή τόκων. Επίσης, ο δανειζόμενος έχει την δυνατότητα να ανακαλέσει το ομόλογο μετά από συγκεκριμένη περίοδο (σημ: ιδιαίτερα σε φάσεις μείωσης των επιτοκίων διεθνώς), ενώ προβλέπεται συμβατικά και περαιτέρω αύξηση του επιτοκίου μετά από συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα.

Πάντως, η χρηματοδότηση αυτή έχει συγκριτικά υψηλό επιτόκιο, καθώς η έλλειψη χρονικής διάρκειας ισχύος του ομολόγου και οι κίνδυνοι που σχετίζονται με αυτό το γεγονός, απαιτούν από την πλευρά των επενδυτών πολύ μεγαλύτερο επιτόκιο. Έτσι αυτό που φαίνεται αρχικά και επιφανειακά πιο βολικό, στην πραγματικότητα, είναι ένας ακριβός τρόπος χρηματοδότησης.

Ως συνέπεια των παραπάνω, τα ομόλογα αυτά, αφού χρησιμοποιήθηκαν στη Μεγάλη Βρετανία κατά το πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, σε περίοδο Εθνικής έξαρσης, έπαψαν ουσιαστικά πλέον να χρησιμοποιούνται από κράτη, καθώς ήταν φθηνότερο να χρηματοδοτούνται σε συντομότερες περιόδους.

Ταυτόχρονα οι επενδυτές απέφευγαν μια σειρά από άλλους σοβαρούς κινδύνους π.χ. η πιθανότητα ένα κράτος να μην υπάρχει στο μέλλον. Έτσι, επικράτησαν τα ομόλογα συντομότερης διάρκειας, δηλαδή τριετή, πενταετή, δεκαετή και maximum τριακονταετή σε πιο προηγμένες και ασφαλείς οικονομίες. Βέβαια υπήρχαν κάποιες χρονικές στιγμές που είδαμε ένα πολύ μικρό τέτοιο ομόλογο π.χ. στο Καναδά το 1936 κι ένα επίσης μικρό, 100 χρόνων ομόλογο από το Μεξικό, ύψους μόνο 1.6 δις δολαρίων το 2014.

Όμως τα ομόλογα στο διηνεκές συνεχίζουν να υπάρχουν ως τρόπος χρηματοδότησης εταιρειών και τα τελευταία χρόνια βρήκαν λίγο πιο πρόσφορο έδαφος.

Τα «ομόλογα στο διηνεκές» χρησιμοποιούνται κυρίως από εταιρείες σε μέτρια η δύσκολη οικονομική κατάσταση, συνήθως σε Ινδία, Ινδονήσια και Κίνα, είναι για ποσά μικρότερα του ενός δις δολαρίων και έχουν ως βασικό χαρακτηριστικό το πολύ υψηλό επιτόκιο, συνήθως άνω του 10%. Με αυτόν τον τρόπο, και οι επενδυτές έχουν μεγαλύτερες αποδόσεις και οι εταιρείες αποφεύγουν να αποπληρώνουν κεφάλαιο για κάποια δύσκολα για αυτές χρόνια, ευελπιστώντας, και οι δυο πλευρές, ότι σε μερικά χρόνια οι εταιρείες θα ανακαλέσουν τα ομόλογα, κάνοντας αναχρηματοδότηση, σε μια περίοδο μείωσης επιτοκίων στις αγορές. Τότε οι μεν εταιρείες θα πάψουν να πληρώνουν τα υψηλά επιτόκια και θα αποφύγουν την περαιτέρω συμβατική αύξησή τους, ενώ οι επενδυτές από την πλευρά τους, αφού έχουν καρπωθεί τα υψηλά επιτόκια για μια περίοδο, θα αποφύγουν τους διαφόρους κίνδυνους που αυξάνονται συνήθως σε βάθος χρόνου π.χ. χρεωκοπίας κλπ.

 Συμπερασματικά:

1.Ενώ θεωρητικά ο τρόπος αυτός χρηματοδότησης υπάρχει, στην πράξη ουσιαστικά δεν χρησιμοποιείται από κράτη. Στην περίπτωση της Ελλάδας, όταν το δεκαετές ομόλογο είναι σήμερα άνω του 10%, ενσωματώνοντας τον κίνδυνο χρεωκοπίας και Grexit και η χώρα είναι σε μια δύσκολη φάση στις σχέσεις της με την Ευρώπη, μια τέτοια χρηματοδότηση θα ήταν στην πράξη ανέφικτη. Το επιτόκιο που θα απαιτείτο από τις αγορές είτε θα ήταν πολύ υψηλό είτε δεν θα υπήρχε καθόλου ενδιαφέρον από την πλευρά τους και σε κάθε περίπτωση αυτό θα ήταν μόνο για ένα εξαιρετικά μικρό ποσό.

2. ´Οταν τα δάνεια που η Ευρώπη έχει δώσει στην Ελλάδα είναι μακράς διαρκείας (το 142.0 δις δάνειο από EFSF έχει διάρκεια 26 χρόνια, με περίοδο χάριτος μέχρι το 2022), με πολύ μικρό επιτόκιο 1.8% και όταν άλλωστε υπάρχει σαφώς η δυνατότητα περαιτέρω επιμήκυνσης των δανείων και μείωσης του επιτοκίου στο πλαίσιο μιας συμφωνίας με τους δανειστές, μάλλον ο τρόπος αυτός χρηματοδότησης είναι άνευ ιδιαίτερης και πρακτικής ουσίας.