ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ 2023: Όταν η φρίκη του πολέμου γίνεται συνήθεια

Μπορεί να σοκάρει ο αριθμός των 20.915 νεκρών από την έναρξη του πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας, την 7η Οκτωβρίου, αλλά το ίδιο σοκάρουν και οι 5.000 νεκροί και 12.000 τραυματίες, χώρια τα εκατομμύρια εκτοπισμένων με τη βία μετά από περίπου οκτώ μήνες μάχης στο Σουδάν μεταξύ των Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (RSF) και των Ενόπλων Δυνάμεων του Σουδάν (SAF), σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία.

Tου Νίκου Βασιλειάδη 

Τον Ιούλιο της χρονιάς που διανύουμε, βρέθηκε ένας ομαδικός τάφος που περιείχε τα πτώματα 87 αμάχων στο Νταρφούρ στο δυτικό Σουδάν. Οι New York Times ανέφεραν ότι επρόκειτο για απλούς πολίτες που πιθανότατα σκοτώθηκαν από στρατιώτες των RSF που πολεμούσαν για έναν από τους δύο στρατηγούς που αμφισβητούν τον έλεγχο του Σουδάν.
Τεσσεράμισι εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί. Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο Σουδανοί πολίτες έχουν αναζητήσει καταφύγιο στις γύρω χώρες του Τσαντ, της Αιγύπτου, του νοτίου Σουδάν και της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας.
Η ομάδα Wagner, ο ιδιωτικός ρωσικός στρατός που διοικούσε ο Πριγκόζιν, έχει δημιουργήσει μια βάση στο Νταρφούρ και συμβουλεύει μόα από τις πλευρές στη σύγκρουση. Γιατί; Γιατί η Ρωσία επιδιώκει να αυξήσει με κάθε τρόπο την επιρροή της στο Σουδάν, ώστε να μπορεί να σταθμεύει τα πολεμικά πλοία της σε ένα λιμάνι κατά μήκος της ακτογραμμής της Ερυθράς Θάλασσας του Σουδάν.

Υεμένη, ο εφιάλτης των Χούθι

Ας πάμε όμως και λίγο πιο μακριά, στην Υεμένη, στη χώρα με ακτές τόσο στην Ερυθρά όσο και στην Αραβική Θάλασσα, συμπεριλαμβανομένου του στενού Bab-el-Mandeb μεταξύ Υεμένης, Τζιμπουτί και Ερυθραίας.

Μία ακόμη «φωτιά» έχει ανάψει σε αυτό το απίστευτα στρατηγικό μέρος του κόσμου, όπου 400.000 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους, με 11.000 από αυτούς να είναι παιδιά. Το 60% των θανάτων προήλθε από πείνα, έλλειψη υγειονομικής περίθαλψης και καθαρού νερού στα οκτώ χρόνια των συγκρούσεων μεταξύ των ανταρτών Χούθι και της κυβέρνησης της Υεμένης.

Μια σύγκρουση που φαίνεται πως κερδίζουν οι Χούθι, έχοντας όμως χάσει την υποστήριξη του κόσμου, που τους θεωρεί απλώς μια οπλισμένη μαφία και τους κατηγορεί για τα δεινά που χτύπησαν την πάμφτωχη χώρα.
Καταληστεύουν την ανθρωπιστική βοήθεια που πηγαίνει στην Υεμένη ή την παρεμποδίζουν να φτάσει σε όσους την έχουν ανάγκη, δολοφονούν, φυλακίζουν και βασανίζουν ανθρώπους ανεξέλεγκτα, έχοντας χάσει κάθε λαϊκό έρεισμα.
Οι Χούθι, ένας στρατός περίπου 100.000 φανατισμένων και άπληστων κατσαπλιάδων, εκβιάζουν όλη την υφήλιο.
Στην αρχή επιτίθεντο μόνο σε ισραηλινά πλοία, αλλά τώρα πια δεν κάνουν διακρίσεις και βαφτίζουν ό,τι περνάει από Ερυθρά Θάλασσα «πλοίο με σιωνιστικές διασυνδέσεις» και έχουν ήδη γονατίσει το παγκόσμιο εμπόριο, το 12% του οποίου περνάει από το Σουέζ.
Οι ΗΠΑ, παντελώς απρόθυμες να επιτεθούν στην Υεμένη, γνωρίζοντας ότι αυτό θα οδηγήσει πιθανώς σε εμπλοκή με το Ιράν, που υποστηρίζει και χρηματοδοτεί τους Χούθι, απάντησαν με τη δημιουργία πολυεθνικής ναυτικής δύναμης στην περιοχή.
Οι Χούθι διευκρίνισαν ότι όποιος τους επιτεθεί «θα περάσει πολύ άσχημα», γεγονός για το οποίο δεν πρέπει να υπάρχει καμία αμφιβολία.

Ο εμφύλιος της Μιανμάρ

Σε μία άλλη χώρα της Νοτιοανατολικής Ασίας, αυτή της Μιανμάρ, υπάρχει ένας εμφύλιος πόλεμος σε εξέλιξη από το στρατιωτικό πραξικόπημα το 2021. Περισσότεροι από 6.000 άμαχοι έχουν σκοτωθεί, με πάνω από 3.000 από αυτούς τους θανάτους να σημειώνονται τους τελευταίους 12 μήνες. Το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων του ΟΗΕ ανέφερε ότι περισσότεροι από 1,6 εκατ. άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί εσωτερικά και 40.000 έχουν εγκαταλείψει τη Μιανμάρ σε γειτονικές χώρες.

Ουκρανία – Ο πόλεμος που «κούρασε»

Δεν ξεχνάμε όμως και την Ουκρανία. Από τότε που η Ρωσία εξαπέλυσε την επίθεσή της στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, σχεδόν 10.000 άμαχοι έχουν σκοτωθεί, σύμφωνα με το Γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ. Σχεδόν 18.000 άμαχοι έχουν τραυματιστεί. Το Πεντάγωνο εκτιμά ότι έως και 70.000 Ουκρανοί στρατιώτες έχουν σκοτωθεί και κάπου μεταξύ 100.000 και 120.000 έχουν τραυματιστεί. Οι ΗΠΑ εκτιμούν ότι περισσότεροι από 120.000 Ρώσοι στρατιώτες έχουν σκοτωθεί από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και ότι 180.000 έχουν τραυματιστεί. Η γεωργική γη στα ανατολικά της χώρας έχει καταστραφεί από βόμβες και πυροβολικό, και οι αποστολές σιτηρών από το λιμάνι της Ουκρανίας, την Οδησσό, είτε έχουν σταματήσει εντελώς από τον αποκλεισμό της ακτογραμμής της Ουκρανίας στη Μαύρη Θάλασσα από τη Ρωσία είτε έχουν τεθεί σε σοβαρό κίνδυνο.
Η μεγάλη και πολυδιαφημισμένη ουκρανική αντεπίθεση δεν ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες. Το παράλληλο μέτωπο που άνοιξε στη Μέση Ανατολή, η ήδη προϋπάρχουσα δυτική κόπωση και κυρίως η προοπτική ενδεχόμενης εκλογής του Ντόναλντ Τραμπ στις Ηνωμένες Πολιτείες αφήνουν το Κίεβο να αγωνιά για τη ροή της οικονομικής και στρατιωτικής βοήθειας.
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν φαίνεται πως έχει τελικά καταφέρει να εξαντλήσει και την Ουκρανία και τη Δύση, ενισχύοντας παράλληλα τις ανίερες συμμαχίες με το Ιράν και τη Βόρεια Κορέα.

Επιδημία από πραξικοπήματα

Ας ρίξουμε όμως μια ματιά σε μερικά άλλα γεγονότα που είδαμε στις ειδήσεις της χρονιάς που φεύγει, καθώς η επιδημία των πραξικοπημάτων αναζωπυρώνεται ταυτόχρονα στη Δυτική και την Κεντρική Αφρική.
Τον Ιούλιο του τρέχοντος έτους, ένα πραξικόπημα στο αφρικανικό έθνος του Νίγηρα ανέτρεψε την κυβέρνηση του προέδρου Μοχάμεντ Μπαζούμ, με έναν αξιωματικό της προεδρικής φρουράς να δηλώνει ηγέτης μιας στρατιωτικής χούντας.
Γιατί πρέπει να ανησυχούμε για ένα πραξικόπημα στον Νίγηρα; O Νίγηρας ήταν η μόνη «ελπίδα» της Δύσης στη μάχη κατά των τζιχαντιστών στη ζώνη του Σαχέλ. Οι ΗΠΑ είχαν στρατεύματα σταθμευμένα σε αυτή τη χώρα εδώ και πολλά χρόνια, για να αντιμετωπίσουν τις ισλαμιστικές εξεγέρσεις από την Αλ Κάιντα, το ISIS και την Μπόκο Χαράμ. Η αστάθεια στον Νίγηρα άνοιξε την πόρτα στον όμιλο Wagner της Ρωσίας να αρχίσει να ασκεί επιρροή εκεί. Στην πραγματικότητα, αυτό ακριβώς συνέβη στις αρχές Αυγούστου του τρέχοντος έτους, όταν ο ηγέτης της στρατιωτικής χούντας ζήτησε βοήθεια από την Ομάδα Wagner για να διατηρήσει την εξουσία, καθώς η χούντα απειλήθηκε από παρέμβαση από έναν συνασπισμό χωρών της Δυτικής Αφρικής, γνωστό ως ECOWAS. Μετά το πραξικόπημα το καλοκαίρι, υποστηρικτές της χούντας κυμάτισαν ρωσικές σημαίες στους δρόμους του Νιαμέι, της πρωτεύουσας του Νίγηρα.
Ακολούθησε στα τέλη του ίδιου μήνα το πραξικόπημα στην Γκαμπόν.

Η τραγωδία της Γάζας

Και τώρα ο κόσμος παρακολουθεί την πιο αιματηρή και καταστροφική σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων, από τη στιγμή που οι μαχητές της Χαμάς εξαπέλυσαν αιφνιδιαστική επίθεση στο Ισραήλ από τη Γάζα στις 7 Οκτωβρίου, εκτοξεύοντας χιλιάδες ρουκέτες, ρημάζοντας χωριά πολιτών και μικρά στρατιωτικά φυλάκια, σκοτώνοντας 1.200 Ισραηλινούς και παίρνοντας περισσότερους από 200 ομήρους πολίτες και στρατιωτικούς.
Η απάντηση του Ισραήλ είναι συντριπτική με επιδρομές και χερσαία εισβολή στη Λωρίδα της Γάζας.
Μια προσωρινή κατάπαυση του πυρός επέτρεψε να απελευθερωθούν πάνω από 100 όμηροι, όμως για άλλους τόσους ο εφιάλτης ακόμη συνεχίζεται. Η ανθρωπιστική κρίση και ο βαρύς φόρος αίματος των Παλαιστίνιων αμάχων οδηγούν σε ισχυρές διεθνείς πιέσεις για εκεχειρία. Οι αρχικοί φόβοι διάχυσης του πολέμου μπορεί να έχουν υποχωρήσει αλλά δεν έχουν εξαφανιστεί. Το Ιράν διά των πληρεξουσίων του σε Λίβανο και Υεμένη, Χεζμπολάχ και Χούθι αντίστοιχα, «βρυχάται».

Τίτλοι τέλους για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ

Πιο βόρεια, αρνούμενοι και φοβούμενοι να ζήσουν υπό αζερική κυριαρχία, οι Αρμένιοι του Ναγκόρνο-Καραμπάχ εγκαταλείπουν μαζικά τον θύλακο μετά την άνευ όρων συνθηκολόγηση του Ερεβάν μπροστά στην αστραπιαία στρατιωτική επιχείρηση των Αζέρων τη 19η Σεπτεμβρίου. Μέσα σε μία εβδομάδα πάνω από εκατό χιλιάδες κάτοικοι γίνονται πρόσφυγες στην Αρμενία. Η αυτοανακηρυχθείσα «Δημοκρατία του Αρτσάχ»– η επίσημη αρμενική ονομασία του Ναγκόρνο-Καραμπάχ– θα πάψει και επίσημα να υφίσταται από 1ης Ιανουαρίου 2024 έπειτα από σχεδόν μία 30ετία.

Ο κόσμος διαλύεται

Αν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε μόνο μία φράση για να περιγράψουμε την παγκόσμια κατάσταση, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την έκφραση πως έχει ανοίξει το «κουτί της Πανδώρας» και από μέσα του ξεχύνονται όλες οι συμφορές και η βία του κόσμου αυτή τη στιγμή.
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν δεν φοβάται να υπενθυμίσει σε κανέναν που επικρίνει την εισβολή του στην Ουκρανία ότι έχει αρκετά πυρηνικά όπλα για να καταστρέψει το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου. Ήταν το πρώτο πυρηνικό κροτάλισμα της Ρωσίας μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης.
Αποδεικνύεται ότι το τέλος του Ψυχρού Πολέμου έχει μετατραπεί στην έναρξη θερμών πολέμων σε όλο τον κόσμο, που κοστίζουν τον θάνατο εκατομμυρίων αμάχων, από σφαίρες ή βόμβες και πείνα, ασθένειες και ασυγχώρητη παραμέληση. Ας μην ξεχνάμε ότι η πανδημία που ξεκίνησε το 2020 μπορεί να τελείωσε επίσημα φέτος, άφησε όμως πίσω της 1,14 εκατ. νεκρούς και ακόμη συνεχίζει να σκοτώνει κόσμο, ενώ υπάρχουν αναμφίβολα περισσότεροι μη καταγεγραμμένοι θάνατοι σε μέρη όπως το Νταρφούρ, η Υεμένη, η Μιανμάρ και η Σομαλία και σε εμπόλεμες ζώνες όπως η Ουκρανία.
Μένει να σκεφτούμε πως ένα εμβόλιο για να προστατευτούμε από τον Covid που επιτίθεται και μολύνει τα ανθρώπινα κύτταρα δεν κοστίζει ούτε 10 λεπτά του ευρώ, αλλά όχι, εμείς οι άνθρωποι προτιμάμε να συνεχίζουμε να ξοδεύουμε εκατοντάδες δισεκατομμύρια κάθε χρόνο σε στρατιωτικό υλικό με το οποίο θα σκοτώνουμε ο ένας τον άλλον.
Το 2023 φεύγει και, εάν μετά απ’ όσα έγιναν στη διάρκειά του μάς αφήνει την εντύπωση πως ο κόσμος σταδιακά διαλύεται, δεν είναι λάθος. Το αρχικό «σχίσιμο» στον ιστό του πολιτισμού δείχνει να ξεκίνησε ήδη.

Όπως δημοσιεύθηκε στην “ΜΠΑΜ στο ρεπορτάζ”

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Σουδάν: Ξεπέρασαν τα επτά εκατομμύρια οι εκτοπισμένοι

Αρκάς: Το σκίτσο του για το 2024 -«Φέτος τα παραμύθια θα έχουν… δράκο»