Γεωστρατηγικό παζλ και αγώνας μέχρι τελικής πτώσης στη Γάζα!

Η πολυμέτωπη τρομοκρατική επίθεση που εξαπέλυσε η Χαμάς εναντίον του Ισραήλ μία ημέρα μετά την (50ή) επέτειο του πολέμου του Γιομ Κιπούρ, το 1973, δείχνει να οδηγεί σε μια τεκτονική αλλαγή στην πολιτική του Ισραήλ και στη σχέση της χώρας με τους Παλαιστινίους.

Του Νίκου Βασιλειάδη

Και αυτό έρχεται σε μια μεταβατική εποχή, στην οποία όλα δείχνουν πως απομακρυνόμαστε από μια μονοκρατορία των ΗΠΑ και εισερχόμαστε σε μια νέα εποχή, όπου παρακολουθούμε την άνοδο και την ανάπτυξη άλλων χωρών, όπως η Κίνα, η Ινδία, η Βραζιλία, και πολλών άλλων, όπως η Σαουδική Αραβία και το Ιράν που προσεταιρίστηκαν τη συμμαχία των BRICS, καταδεικνύοντας την αυξανόμενη επιρροή των αναδυόμενων χωρών στην παγκόσμια σκηνή. Γεγονότα που αναδιαμορφώνουν τον κόσμο όπως τον γνωρίζαμε.
Όμως οι αιτίες της νέας αυτής τραγωδίας δεν είναι γέννημα των πρόσφατων δεκαετιών, ούτε ευθύνονται αποκλειστικά οι δύο λαοί και φυσικά δεν πρόκειται για έναν πόλεμο που διεξάγει μια σκληροπυρηνική παράταξη απέναντι σε μια άλλη. Είναι ένας ανελέητος πόλεμος μεταξύ των φονταμενταλιστών και των δύο πλευρών (Εβραίων και Αράβων) απέναντι σε όλους εκείνους που εξακολουθούν να πιστεύουν στη δυνατότητα ειρηνικής συνύπαρξης.

Βαρβαρότητα

Η βαρβαρότητα που εξαπέλυσε η Χαμάς στο Ισραήλ είναι καταδικαστέα άνευ όρων, χωρίς «αν» ή «αλλά». Οι σφαγές, οι βιασμοί και οι απαγωγές αμάχων από χωριά, κιμπούτς και ένα μουσικό φεστιβάλ ήταν ένα πογκρόμ, που έρχεται να επιβεβαιώσει ότι ο πραγματικός στόχος της Χαμάς είναι να καταστρέψει το κράτος του Ισραήλ και όλους τους Ισραηλινούς, αδιαφορώντας αν με αυτόν τον τρόπο «θάβει» διαπαντός το Παλαιστινιακό και κάθε πιθανότητα εξεύρεσης μιας συμβιβαστικής λύσης για την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους.
Και αυτή η επιχείρηση της Χαμάς καταδεικνύει πέρα από κάθε αμφιβολία πως μια οντότητα που ζητά με συνέπεια την καταστροφή του Ισραήλ και η οποία δολοφονεί και απάγει αμάχους δεν μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει στα σύνορα του Ισραήλ.
Είναι κάτι νέο; Όχι ασφαλώς. Δεν έχουμε παρά να σκεφτούμε την απόγνωση που χαρακτηρίζει τις ζωές των περισσότερων Παλαιστινίων. Μόνο που τώρα γίνεται σε μεγαλύτερη κλίμακα και πιο οργανωμένα, αντίστοιχο εκείνου του κύματος μεμονωμένων επιθέσεων αυτοκτονίας στους δρόμους της Ιερουσαλήμ πριν από περίπου μία δεκαετία. Ένας απλός Παλαιστίνιος πλησίαζε έναν Εβραίο, έβγαζε ένα μαχαίρι και μαχαίρωνε το θύμα, γνωρίζοντας πολύ καλά ότι θα τον σκότωναν αμέσως. Δεν υπήρχε κανένα μήνυμα σε αυτές τις «τρομοκρατικές» ενέργειες, ούτε κραυγές «Ελεύθερη Παλαιστίνη!». Ούτε υπήρχε μεγαλύτερη οργάνωση πίσω τους. Ήταν απλώς μεμονωμένες πράξεις βίαιης απόγνωσης.

Εκδίκηση

Παράλληλα, στο Ισραήλ κυριαρχούν το απέραντο πένθος και η εξίσου απέραντη επιθυμία για σκληρή εκδίκηση. Ούτε όμως αυτή η στάση του εβραϊκού κράτους είναι κάτι νέο. Στόχος του Ισραήλ ήταν και παραμένει ο πολιτικός κατακερματισμός και η στρατιωτική συντριβή του ένοπλου παλαιστινιακού κινήματος. Η πολιτική που εφάρμοζε και εφαρμόζει επί χρόνια είναι αυτή που επιδιώκει να κάμψει το ηθικό των Παλαιστινίων και να διαλύσει την αντίστασή τους, υποχρεώνοντας πολλούς από αυτούς (κυρίως τα πιο ενεργά στοιχεία) να εγκαταλείψουν τις πατρογονικές εστίες τους και να πάρουν τον δρόμο της προσφυγιάς, όπως έχουν ήδη κάνει πολλοί ομοεθνείς τους. Οι υπόλοιποι να υποχρεωθούν να σκύψουν το κεφάλι και να αποδεχθούν μια διευθέτηση της αρεσκείας του εβραϊκού κράτους.

Σύμφωνα πάντα με τους σχεδιασμούς του, μια τέτοια εξέλιξη θα του επέτρεπε να οικειοποιηθεί μεγάλο τμήμα της Δυτικής Όχθης του Ιορδάνη και να δημιουργήσει μια μη βιώσιμη και ως εκ τούτου απολύτως εξαρτημένη και ελεγχόμενη παλαιστινιακή διοίκηση σε νησίδες της Δυτικής Όχθης και στη Λωρίδα της Γάζας. Με άλλα λόγια, θέλει περιοχές υπό παλαιστινιακή διοίκηση, αλλά υπό την κυριαρχία του Ισραήλ, οι οποίες να λειτουργούν σαν γιγαντιαίες αποθήκες παλαιστινιακού πληθυσμού.

Και όλα αυτά έγιναν πιο έντονα όταν ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου σχημάτισε μια νέα κυβέρνηση, συμμαχώντας με ακροδεξιά κόμματα που υποστηρίζουν ανοιχτά την προσάρτηση παλαιστινιακών εδαφών στη Δυτική Όχθη.
Το Ισραήλ υπό την κυβέρνηση του Νετανιάχου θεωρεί πως έχει αποκλειστικό και αναφαίρετο δικαίωμα σε όλα τα μέρη της «Γης του Ισραήλ» -στη Γαλιλαία, στο Νεγκέβ, το Γκολάν και στην Ιουδαία και τη Σαμάρεια-, υποστηρίζοντας τη βίαιη εποίκησή του, με αποτέλεσμα οι Παλαιστίνιοι να αρνούνται να διαπραγματευτούν με το Ισραήλ και την ισραηλινή κυβέρνηση να αποσύρει τις διαπραγματεύσεις από το τραπέζι. Υποσχέθηκε ότι οι πολιτικές του θα υπέτασσαν τους Παλαιστινίους, ωστόσο τους είδε να εξαπολύουν τη χειρότερη επίθεση στην Ιστορία του Ισραήλ.

Με αυτό το δεδομένο δεν είναι δύσκολο να δει κανείς ότι και οι δύο πλευρές -η Χαμάς και η υπερεθνικιστική κυβέρνηση του Ισραήλ- ήταν και είναι ενάντια σε οποιαδήποτε ειρηνευτική επιλογή και ο καθένας είναι αφοσιωμένος σε έναν αγώνα μέχρι θανάτου, με τον οποίο μεγάλο μέρος του απλού λαού σίγουρα δεν συμφωνεί. Μην ξεχνάμε πως η επίθεση της Χαμάς έγινε σε μια περίοδο μεγάλης σύγκρουσης στο εσωτερικό του Ισραήλ, λόγω των προσπαθειών της κυβέρνησης Νετανιάχου να εξοντώσει το δικαστικό σώμα.

Η χώρα ήταν διχασμένη ανάμεσα σε εθνικιστές φονταμενταλιστές που θέλουν να καταργήσουν τους δημοκρατικούς θεσμούς και ένα πλατύ κίνημα της κοινωνίας των πολιτών που έχει επίγνωση αυτής της απειλής, αλλά είναι ακόμη απρόθυμο να συμμαχήσει με τους μετριοπαθείς Παλαιστινίους.
Είναι γεγονός ότι ο Νετανιάχου βρισκόταν εδώ και πολύ καιρό σε ένα πολιτικό αδιέξοδο. Είχε κατηγορηθεί για διαφθορά, διαπλοκή και δωροδοκία, κινδυνεύοντας ακόμη και να πάει στη φυλακή. Αυτός ήταν και ο λόγος που επιθυμούσε να χειραγωγήσει τη Δικαιοσύνη. Είναι η πρώτη φορά στην Ιστορία του Ισραήλ που πολίτες διαδήλωσαν στους δρόμους και φώναζαν «φύγε». Τώρα είναι ξεκάθαρο ότι αυτές οι εξελίξεις αποτέλεσαν μια χρυσή ευκαιρία γι’ αυτόν να αλλάξει την ατζέντα.
Αυτή η διαφαινόμενη συνταγματική κρίση έχει μπει στο «συρτάρι», αφού η κυβέρνηση εθνικής ενότητας ξεπέρασε την εσωτερική κρίση χάρη στον κοινό εξωτερικό εχθρό.

Πώς όμως θα μπορέσει να σβήσει η φωτιά που άναψε μετά την επίθεση της Χαμάς;
Υπάρχουν άραγε Παλαιστίνιοι που δεν είναι αντισημίτες και είναι έτοιμοι να διαπραγματευτούν;
Σε αντίθεση με ό,τι ισχυρίζονται οι Ισραηλινοί υπερεθνικιστές, αυτοί οι άνθρωποι υπάρχουν. Στις 10 Σεπτεμβρίου, περισσότεροι από 100 Παλαιστίνιοι ακαδημαϊκοί και διανοούμενοι υπέγραψαν μια ανοιχτή επιστολή «απορρίπτοντας κατηγορηματικά κάθε προσπάθεια μείωσης, διαστρέβλωσης ή δικαιολόγησης του αντισημιτισμού, των ναζιστικών εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας ή του ιστορικού ρεβιζιονισμού έναντι του Ολοκαυτώματος».

Απελπισία

Με δεδομένο λοιπόν πως δεν είναι όλοι οι Ισραηλινοί φανατικοί εθνικιστές και ότι δεν είναι όλοι οι Παλαιστίνιοι φανατικοί αντισημίτες, μπορούμε να αρχίσουμε να αναγνωρίζουμε την απελπισία και τη σύγχυση που προκαλούν αυτές οι εκρήξεις του κακού και στους δύο λαούς.

Αν κοιτάξουμε τον χάρτη προσεκτικά, διαπιστώνουμε ότι μιλάμε για μια έκταση γης η οποία γεωγραφικά καλύπτει περίπου την Πελοπόννησο και τη Στερεά Ελλάδα μαζί. Άρα, οι δύο λαοί είναι καταδικασμένοι ή να συνεχίσουν να δυστυχούν ή να συνεργαστούν.
Και εδώ προκύπτει το ερώτημα για το αν είναι ρεαλιστικά τα σχέδια του Ισραήλ για τη Γάζα και για πλήρη καταστροφή της Χαμάς ή οδηγούμαστε σε μια μεγαλύτερη καταστροφή που θα αφανίσει τον παλαιστινιακό λαό.
Μια μεγάλης κλίμακας ισραηλινή χερσαία εισβολή είναι βέβαιη, ενώ μια μακροχρόνια κατοχή πιθανή. Αν και οι ηγέτες της Χαμάς θα μεταφερθούν σε υπόγειες εγκαταστάσεις, είναι αμφίβολο ότι θα βρουν ασφαλές καταφύγιο.
Και αν επιχειρησιακά μοιάζει αδύνατο να εισχωρήσεις σε μια πόλη στην οποία είναι στοιβαγμένοι περισσότεροι από δύο εκατομμύρια άνθρωποι -είναι από τις πιο πυκνοκατοικημένες του κόσμου-, επιδιώκοντας να εξαρθρώσεις μια οργάνωση η οποία μπορεί να κρύβεται πίσω από κάθε δωμάτιο ή υπόγειο, η Ιστορία έχει αποδείξει πως μπορείς να το πετύχεις αν επιλέξεις να ισοπεδώσεις ταυτόχρονα και την ίδια την πόλη.
Και αν υποθέσουμε ότι «αδειάζει» η Γάζα και στη συνέχεια ισοπεδωθεί, τα 2.000.000 κάτοικοί της με κλειστά τα σύνορα προς την Αίγυπτο πού θα πάνε; Θα περιπλανώνται στο Σινά, καταδιωκόμενοι από τον στρατό της Αιγύπτου; Διότι αν υποθέσουμε ότι οι Ισραηλινοί δεν ακολουθούν την παραίνεση του Τζο Μπάιντεν που είπε ότι «η επιβολή νέας κατοχής στη Γάζα θα ήταν μεγάλο λάθος», πού θα πάει αυτό το 1.000.000 κάτοικοί της που έχουν ήδη φύγει από τις εστίες τους;

Άσχετα με τους τρομοκράτες της Χαμάς ή της Χεζμπολάχ στον Λίβανο, υπάρχει μια μεγάλη μάζα των Παλαιστινίων Αράβων που ζουν σε μια κατάσταση κενή για δεκαετίες και οι οποίοι δεν είναι τρομοκράτες, δεν επιδοκιμάζουν τις σφαγές των ομοεθνών τους. Ποιοι είναι αυτοί και ποια γη είναι δική τους; Είναι κάτοικοι των «κατεχόμενων εδαφών», της «Δυτικής Όχθης», της «Ιουδαίας και της Σαμάρειας» ή… του Κράτους της Παλαιστίνης που αναγνωρίζεται από 139 χώρες και είναι κράτος-παρατηρητής μη μέλος των Ηνωμένων Εθνών από το 2012;

Μπορούμε και πρέπει να υποστηρίξουμε άνευ όρων το δικαίωμα του Ισραήλ να αμύνεται από τρομοκρατικές επιθέσεις. Αλλά πρέπει επίσης να συμπάσχουμε άνευ όρων για τις πραγματικά απελπιστικές συνθήκες που αντιμετωπίζουν οι Παλαιστίνιοι στη Γάζα και στα κατεχόμενα εδάφη.
Αυτοί που αρνούνται να δουν την πραγματικότητα στη Λωρίδα της Γάζας είναι αυτοί που ουσιαστικά εμποδίζουν μια λύση.
Σήμερα, οι ισραηλινές κραυγές σαλπίζουν δικαιολογημένα για εκδίκηση. Όταν όμως σωπάσουν, θα ακολουθήσει ενδοσκόπηση και οι Ισραηλινοί θα πρέπει να αμφισβητήσουν την ιδέα ότι μπορούν να καρπώνονται τα οφέλη ενός δυτικού έθνους-κράτους, ενώ συγχρόνως θα είναι εκτεθειμένοι στις κακουχίες που επιδιώκουν να τους επιβάλουν οι γείτονές τους.

Η Χαμάς και οι σκληροπυρηνικοί Ισραηλινοί είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Και η επιλογή δεν είναι η μία σκληροπυρηνική παράταξη ή η άλλη. Είναι μεταξύ φονταμενταλιστών και όλων εκείνων που εξακολουθούν να πιστεύουν στη δυνατότητα ειρηνικής συνύπαρξης. Δεν μπορεί να υπάρξει συμβιβασμός μεταξύ Παλαιστινίων και Ισραηλινών εξτρεμιστών, οι οποίοι πρέπει να καταπολεμηθούν με μια πλήρη υπεράσπιση των παλαιστινιακών δικαιωμάτων, που συμβαδίζει όμως με μια ακλόνητη δέσμευση στον αγώνα κατά του αντισημιτισμού.
Το 1973, η συνειδητοποίηση ότι το Ισραήλ δεν ήταν απόρθητο έβαλε τη χώρα στον δρόμο της ειρήνης με την Αίγυπτο. Η μεγαλύτερη τραγωδία του τρέχοντος πολέμου θα είναι η αδυναμία να συμβεί το ίδιο με τους Παλαιστινίους.

Όπως δημοσιεύθηκε στην “ΜΠΑΜ στο ρεπορτάζ” που κυκλοφορεί