Κατηγορίες για διαφθορά σε βάρος Λετονών Ευρωβουλευτών

Μετά τις κατηγορίες για δωροδοκία και απάτη σε σκάνδαλο ύψους 10 εκατομμυρίων ευρώ από την εποχή που ήταν δήμαρχοι της Ρίγας, δύο σοσιαλιστές ευρωβουλευτές (S&D) ενδέχεται να αντιμετωπίσουν άρση της βουλευτικής τους ασυλίας κατόπιν αιτήματος του γενικού εισαγγελέα της Λετονίας. Οι κατηγορούμενοι, από την άλλη, ισχυρίζονται ότι η κατάσταση ενορχηστρώνεται από το γραφείο του πρωθυπουργού, του οποίου το κόμμα πρόσκειται στο ΕΛΚ.

Η Γενική Εισαγγελία της Λετονίας σκοπεύει να κινήσει ποινική δίωξη για δωροδοκία, απάτη και «κατάχρηση δημόσιου αξιώματος» κατά του Nils Ušakovs, πρώην δημάρχου της Ρίγας, και του Andris Ameriks – του αντιδημάρχου του Ušakovs μεταξύ 2010 και 2018 – σύμφωνα με έγγραφα που είδε η EURACTIV.

Από έρευνα του Γραφείου Πρόληψης και Καταπολέμησης της Διαφθοράς της Λετονίας (KNAB), το οποίο συμβάλλει στη διαδικασία του Γενικού Εισαγγελέα, διαπιστώθηκε ότι ο Ušakovs και ο Ameriks ενέκριναν κανονιστικές μεταρρυθμίσεις στο Δημοτικό Συμβούλιο της Ρίγας για να μπορέσουν να χρηματοδοτήσουν, μέσω της εταιρείας δημόσιων συγκοινωνιών της πόλης, τη μείωση των ναύλων για τους συνταξιούχους και τους νέους στις γραμμές λεωφορείων, τις οποίες διαχειρίζεται ένας ιδιώτης υπεργολάβος.

Σε αντάλλαγμα, αναφέρει το KNAB, οι Ušakovs και Ameriks έλαβαν μηνιαίες μίζες σε μετρητά ύψους 30% των εσόδων του υπεργολάβου μεταξύ Μαΐου 2018 και Απριλίου 2020. Ο Γενικός Εισαγγελέας δεν δίνει ακριβές ποσό και αναφέρεται γενικώς σε «υλικές αξίες»

Οι δύο ευρωβουλευτές αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου διαφθοράς, το οποίο οδήγησε σε απώλεια περίπου 10 εκατομμυρίων ευρώ από τον δήμο και στο οποίο εμπλέκονται δύο πρώην υπάλληλοι της εταιρείας δημόσιων μεταφορών της Ρίγας και ο ιδιοκτήτης της υπεργολαβικής εταιρείας που παλαιότερα είχε αναλάβει τα δημόσια λεωφορεία της πόλης.

«Πιστεύω ότι τα άλλα πρόσωπα, συμπεριλαμβανομένου του Andris Ameriks, είναι θύματα της πολιτικής σκευωρίας εναντίον μου», δήλωσε ο Ušakovs στη EURACTIV σε αποκλειστική συνέντευξη.

Πολιτικά καθοδηγούμενοι ισχυρισμοί

«Είμαι ήρεμος επειδή ξέρω ότι δεν έκανα τίποτα κακό», επανέλαβε ο Ušakovs, ενώ επιβεβαίωσε ότι οι κατηγορίες του KNAB και του Γενικού Εισαγγελέα είναι πολιτικά υποκινούμενες και ενορχηστρωμένες από το κυβερνών κεντροδεξιό κόμμα «Unity» (ΕΛΚ) και τον πρωθυπουργό, υποστηρίζοντας ότι «οι διαδικασίες [του KNAB] υπάγονται στον πρωθυπουργό».

«Ο πρωθυπουργός, στην περίπτωσή μας, προέρχεται από το ΕΛΚ και εγώ από το S&D, και εντός της χώρας μας υπάρχει μια μακροχρόνια σύγκρουση μεταξύ όλων των κομμάτων», πρόσθεσε.

Το καταστατικό του KNAB επιβεβαιώνει ότι το Γραφείο τελεί υπό την εποπτεία του Υπουργικού Συμβουλίου και των Πρωθυπουργών – εκτός από τις αποφάσεις που λαμβάνει το Γραφείο κατά την εκπλήρωση των καθηκόντων του.

«Λοιπόν, κάθε πολιτικός σε τέτοιες περιστάσεις λέει ότι είναι πολιτική», αστειεύτηκε ο Ušakovs, δίνοντας στη συνέχεια πολλαπλά παραδείγματα προηγούμενων κατηγοριών για διαφθορά εναντίον του που «τελείωσαν χωρίς κανένα αποτέλεσμα».

Το 2021, το Κοινοβούλιο ήρε την ασυλία του Ušakovs, αφού ο Γενικός Εισαγγελέας του απήγγειλε κατηγορίες για την απόκρυψη μιας μη εγκεκριμένης συσκευής βιντεοσκόπησης στο γραφείο του δημάρχου. Τα λετονικά δικαστήρια απέρριψαν τελικά τις κατηγορίες λόγω έλλειψης πειστηρίων.

Ωστόσο, ο ευρωβουλευτής έχει απασχολήσει και στο παρελθόν τις αρχές. Το 2011, ένας δημοσιογράφος δημοσίευσε επικοινωνίες μεταξύ του Ušakovs και ενός συμβούλου της ρωσικής πρεσβείας στη Ρίγα σχετικά με τη χρηματοδότηση των τοπικών εκλογών της Λετονίας το 2009. Ο δημοσιογράφος συνελήφθη αργότερα και στη συνέχεια δέχτηκε επίθεση και στη συνέχεια ξυλοδαρμό.

Το 2014, σε συνέντευξή του σε ρωσικό τηλεοπτικό κανάλι, δήλωσε ότι «για εμάς αυτή τη στιγμή, ο πρόεδρος Vladimir Putin είναι ο καλύτερος που θα μπορούσαμε να έχουμε», προσθέτοντας ότι εναλλακτικοί πρόεδροι «δεν θα έφερναν σταθερότητα στη γειτονιά».

Στη συνέχεια, το 2018, ένα ερευνητικό ειδησεογραφικό γραφείο ισχυρίστηκε ότι σε διάστημα τριών ετών, ο Ušakovs ξόδεψε περισσότερα από 8 εκατομμύρια ευρώ από τα χρήματα των φορολογουμένων για αυτοπροβολή, συμπεριλαμβανομένου του ραδιοτηλεοπτικού χρόνου, των πελατειακών διορισμών και της προβολής του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Το 2019, ο βουλευτής του Δημοτικού Συμβουλίου της Ρίγα Vilnis Kirsis αναφέρθηκε στον Ušakovs και τον Ameriks ως «το πρόσωπο της διαφθοράς».

Αντιμέτωπος με τις κατηγορίες διαφθοράς και τις προοπτικές απώλειας της βουλευτικής ασυλίας, ο Ušakovs εκφράζει την πεποίθηση ότι θα είναι σε θέση να αποδείξει την αθωότητά του στην επιτροπή JURI, που είναι αρμόδια να αποφασίσει για την ασυλία του, και στα λετονικά δικαστήρια, αν χρειαστεί.

«Δεν αισθάνομαι τον εαυτό μου αγχωμένο αν χρειαστεί ακόμη και να πάω στο δικαστήριο και να αποδείξω για άλλη μια φορά ότι η παροχή πρόσθετων δωρεάν διαδρομών σε συνταξιούχους και παιδιά είναι γενικά καλό πράγμα», δήλωσε, επισημαίνοντας επίσης ότι παρατήρησε παρατυπίες στην επιστολή που εστάλη από τη Γενική Εισαγγελία προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με την οποία ζητούσε την άρση της ασυλίας.

Άρση ασυλίας – μακρύς δρόμος

Θα χρειαστεί χρόνος μέχρι να μάθουν οι λετονικές αρχές αν μπορούν να προσαγάγουν τους Ušakovs και Ameriks στο δικαστήριο, καθώς η διαδικασία άρσης της ασυλίας μπορεί να διαρκέσει μήνες – αν όχι χρόνια.

Μετά την πρώτη ανταλλαγή απόψεων την Πέμπτη, οι ενδιαφερόμενοι ευρωβουλευτές θα έχουν τη δυνατότητα να εκφράσουν τη θέση τους κατά τη διάρκεια μιας πρόσθετης ακρόασης και να παρουσιάσουν τυχόν έγγραφα ή γραπτά στοιχεία.

Στη συνέχεια, η Επιτροπή Νομικών Θεμάτων (JURI) θα υιοθετήσει, κεκλεισμένων των θυρών, σύσταση προς όλο το Κοινοβούλιο σχετικά με την άρση ή μη της ασυλίας, η οποία θα ψηφιστεί τελικά κατά τη διάρκεια συνεδρίασης της ολομέλειας.

Ως τελευταίο βήμα, εάν η ολομέλεια αποφασίσει να άρει την ασυλία, οι εν λόγω ευρωβουλευτές μπορούν να προσφύγουν στο Δικαστήριο της ΕΕ (ΔΕΕ) βάσει του άρθρου 263 της ΣΛΕΕ, γεγονός που θα επιμηκύνει σημαντικά τη διαδικασία.

Συγκριτικά, η υπόθεση άρσης ασυλίας του πρώην προέδρου της Καταλονίας και ευρωβουλευτή Carles Puigdemont έχει κολλήσει στο ΔΕΕ από το 2021 και δεν έχει ακόμη επιλυθεί.