Οι εξ απορρήτων Ερντογάν που επηρεάζουν τα Ελληνοτουρκικά

Εκτός νυμφώνος τα «γνωστά», τρανταχτά ονόματα της τουρκικής πολιτικής σκηνής!

Του ΝΙΚΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗ

Οι αλλαγές στο νέο υπουργικό σχήμα του Ταγίπ Ερντογάν, που ορκίστηκε τρίτη φορά πρόεδρος, έχουν τη δική τους σημειολογία και ιδιαίτερη σημασία για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Πριν από τις επίσημες ανακοινώσεις, το δημοσιογραφικό επιτελείο του κρατικού δικτύου της Τουρκίας, TRT, μιλούσε για μία νέα αρχή στις σχέσεις Αθήνας – Άγκυρας, και πραγματικά όταν λίγο αργότερα έγινε γνωστή η λίστα με τα ονόματα των νέων υπουργών, από αυτήν απουσίαζαν τα λεγόμενα «γεράκια» των Ελληνοτουρκικών.

Υπουργοί της προηγούμενης κυβέρνησης, όπως ο πρώην ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο πρώην υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ και ο πρώην ΥΠΕΣ Σουλεϊμάν Σοϊλού, που είχαν συνδεθεί με τη σκληρή στάση όσον αφορά τις σχέσεις με την Ελλάδα και τις προκλητικές δηλώσεις περί γκρίζων ζωνών, έχασαν τα νευραλγικά χαρτοφυλάκιά τους και έμειναν εκτός υπουργικού σχήματος.

Ιδιαίτερα δε η αντικατάσταση του Μεβλούτ Τσαβούσογλου έχει ιδιαίτερη σημασία εάν σκεφτούμε ότι στις τελευταίες δηλώσεις του, λίγο πριν από τον β’ γύρο των τουρκικών εκλογών, είχε επανέλθει στην εμπρηστική ρητορική προς την Ελλάδα μιλώντας για θαλάσσιες περιοχές ευθύνης, νησιά και βραχονησίδες που δεν έχει καθοριστεί η κυριαρχία τους.

 

Το «πολυεργαλείο»

Στη θέση του νέος υπουργός Εξωτερικών ορίστηκε ο Χακάν Φιντάν, ο οποίος θεωρείται πολυεργαλείο του Ερντογάν, ενώ υπουργός Άμυνας, εξίσου σημαντικός για τις μεταξύ μας σχέσεις, ανέλαβε ο στρατηγός Γιασάρ Γκιουλέρ, ο οποίος θεωρείται ένα από τα πιο κοντινά πρόσωπα στον Ερντογάν.

Ο Χακάν Φιντάν είναι διπλωμάτης και μέχρι πρότινος ήταν διευθυντής της MIT, της τουρκικής μυστικής υπηρεσίας πληροφοριών. Το βιογραφικό του δεν ξεκινάει στη MIT, αλλά στον τουρκικό στρατό το μακρινό 1986. Οι σπουδές του τον πήγαν στις ΗΠΑ, αλλά δεν φάνηκε να είχε ποτέ το πραγματικό ενδιαφέρον για τις διεθνείς σχέσεις. Ειδικά στον βαθμό που είχε ο τέως ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου.

Όλες οι προηγούμενες θέσεις του Φιντάν τον έφερναν σε στενή επαφή με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, λειτουργώντας σε μεγάλο βαθμό κατ’ εντολή του Τούρκου προέδρου.

Σίγουρα το σημαντικότερο πόστο του ήταν διευθυντής της MIT, όπου έδωσε δείγματα της διαπραγματευτικής του ικανότητας διαπρέποντας στη συνάντησή του με τον Σύρο ομόλογό του στη Μόσχα υπό τον Ρώσο ΥΠΑΜ Σοϊγκού, με τις πρώτες μετά από καιρό δηλώσεις υπέρ της εξομάλυνσης σχέσεων μεταξύ Τουρκίας και Συρίας και αναφορές στο προσφυγικό ζήτημα στα νότια σύνορα της Τουρκίας.

Αυτό κατά ένα μεγάλο μέρος οφείλεται στις συνεχείς επαφές του Φιντάν με Ιρακινούς αξιωματούχους και τη σχέση του με τον νέο πρωθυπουργό του Ιράκ Αλ-Σουντάνι, ο οποίος είναι και διευθυντής των μυστικών υπηρεσιών της χώρας του. Σχέση που συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό στην ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ τουρκικών και ιρακινών υπηρεσιών πληροφοριών, δείχνοντας ότι Ιρακινοί και Τούρκοι μπορούν να συνεργαστούν πλέον σε ζητήματα τόσο σημαντικά όσο το Κουρδικό.

Σημαντικό γεγονός αυτής σχέσης είναι η παραχώρηση του ελέγχου του καταυλισμού του Μαχμούρ από τους Τούρκους στους Ιρακινούς, όπου σε αυτόν μέχρι τώρα η MIT είχε ισχυρή παρουσία, καθώς θεωρεί ότι τον εκμεταλλεύονται μέλη του PKK που κρύβονται ανάμεσα σε άμαχο πληθυσμό.

Η «επαφή» του Φιντάν με τη Δύση μοιάζει πιο δύσκολη. Η ΜΙΤ έχει κατακριθεί πολλές φορές για δράσεις που την εμπλέκουν σε τακτικές υβριδικού πολέμου, όπως για παράδειγμα το 2020 με τα γεγονότα του Έβρου.

Και πιο πριν όμως, ο Φιντάν δεν είχε εύκολες αποστολές στη Δύση. Το 2018, και με την πρόσφατη ακόμα συμφωνία των S-400 με τη Ρωσία, είχε ταξιδέψει στις ΗΠΑ με στόχο να καθησυχάσει τους Αμερικανούς και το ΝΑΤΟ και να μετριάσει τις αντιδράσεις.

Αν και το αποτέλεσμα ήταν δυσμενές για την Τουρκία με τις κυρώσεις CAATSA των ΗΠΑ, παρ’ όλα αυτά η Τουρκία δεν «έχασε» σημαντικούς πόντους στο ΝΑΤΟ συνεχίζοντας να κατέχει την «ιδιαίτερη» θέση που της επιτρέπει να συνεχίζει να έχει την ίδια ιδεολογική κατεύθυνση και τις ίδιες βλέψεις. Επομένως δεν μπορεί κανείς να πει ότι ο Χακάν Φιντάν ήταν λιγότερο αποτελεσματικός όταν συνομιλούσε με τους δυτικούς ομολόγους του.

 

Σοβαρό αποτύπωμα

 

Μια πρώτη εκτίμηση για τον ρόλο του Φιντάν ως νέου Τούρκου ΥΠΕΞ είναι ότι η Τουρκία ετοιμάζεται να ακολουθήσει μια πιο σκληρή γραμμή αλλά πιο σοβαρή και στοχευμένη όσον αφορά τις διεκδικήσεις της, αφού ποτέ μέχρι τώρα δεν έχει εγκαταλείψει την αναθεωρητική πολιτική της. Με τον Φιντάν έχει την ευκαιρία να ομορφύνει την εικόνα της εξωτερικής πολιτικής της και να κάνει μία νέα αρχή με την ουσία όμως να παραμένει ίδια.

Η εμπειρία του νέου υπουργού Εξωτερικών στη MIT είναι χρήσιμη στα νέα του καθήκοντα και σίγουρα θα προωθήσει τις τουρκικές θέσεις με περισσότερη σύνεση και αυτοσυγκράτηση, λαμβάνοντας υπόψη πως τα περισσότερα αποτελέσματα έρχονται κατόπιν διαλόγου και αμοιβαίου συμβιβασμού.

 

Ο «λύκος» του προέδρου

Από την άλλη, ο νέος υπουργός Άμυνας Στρατηγός Γιασάρ Γκιουλέρ είναι ένας στρατιωτικός ο οποίος μέχρι τώρα απέφευγε τα φώτα της δημοσιότητας, όπως και η πλειονότητα των αρχηγών Γενικών Επιτελείων.

Για τον Γκιουλέρ είναι η δεύτερη φορά που παραλαμβάνει τη σκυτάλη από τον Χουλουσί Ακάρ.

Η πρώτη ήταν το 2016 αμέσως μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα. Τότε ανέλαβε αρχηγός του Γενικού Επιτελείου, καταλαμβάνοντας την έως τότε θέση του στρατηγού Ακάρ στέλνοντας στη φυλακή χιλιάδες στρατιωτικά στελέχη-αντιπάλους του Ερντογάν με αποστολή το ξεκαθάρισμα των σωμάτων από τα γκιουλενικά «αγκάθια».

Είναι ισλαμιστής, φειδωλός στα λόγια και όπως όλοι οι προκάτοχοί του, βρίσκεται σε αυτή τη θέση για να εφαρμόζει πιστά τις προσταγές του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Υπό αυτό το πρίσμα, είναι νωρίς για να εκτιμήσει κανείς το πρόσημο που θα έχει η παρουσία του στο τουρκικό υπουργείο Άμυνας. Η θητεία του ως αρχηγού των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, ωστόσο, έχει σημαδευτεί από τη μεγαλύτερη σε ένταση και διάρκεια κρίση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μετά τα Ίμια.

 

Αδίστακτος προ  του πολέμου

 

Όσο βρισκόταν στο τιμόνι του τουρκικού Επιτελείου, με τον Έλληνα ομόλογό του, αρχηγό ΓΕΕΘΑ στρατηγό Κωνσταντίνο Φλώρο, είχε μόνο τυπικές επαφές στο περιθώριο των Συνόδων του ΝΑΤΟ.

Ο Γκιουλέρ άλλωστε, φρόντισε να «κάψει» κάθε δίαυλο επικοινωνίας με την ελληνική πλευρά, όταν επί αρχηγίας του η τουρκική Αεροπορία προέβαινε σε καθημερινές υπερπτήσεις και παραβιάσεις, επιχειρούσε να σαμποτάρει τις ελληνικές ασκήσεις και τις συνεργασίες με τις νατοϊκές δυνάμεις, ενώ δεν δίσταζε να ρισκάρει ακόμη και την πρόκληση θερμού επεισοδίου προκειμένου να εξυπηρετήσει τους αναθεωρητικούς σχεδιασμούς της Άγκυρας.

Τον Αύγουστο του 2020, κατά τη διάρκεια της κρίσης του «Ορούτς Ρέις», ο Γκιουλέρ ήταν εκείνος που έκρουε τα τύμπανα του «πολέμου» εισηγούμενος στον Ακάρ να αναπτύξει ολόκληρο σχεδόν τον τουρκικό στόλο απέναντι στον ελληνικό.

Οι εντολές του Γκιουλέρ προς στους Τούρκους κυβερνήτες να προβαίνουν σε παράτολμες κινήσεις και να παρενοχλούν τις Μονάδες του Πολεμικού Ναυτικού οδήγησαν στο περιστατικό της «επακούμβησης» που λίγο έλειψε να προκαλέσει ανάφλεξη σε ολόκληρο το Αιγαίο.

Σε έμπνευση του Γκιουλέρ αποδίδεται και το πρωτοφανές μπαράζ με τις 42 υπερπτήσεις τουρκικών μαχητικών πάνω από ελληνικά νησιά του Ανατολικού Αιγαίου στις 27 Απριλίου 2022, όπως και πάνω από χερσαία εδάφη στον Έβρο, καθώς και οι απόπειρες προβοκάτσιας που προσπάθησε να στήσει η Τουρκία εκμεταλλευόμενη την παρουσία αμερικανικών βομβαρδιστικών στο FIR Αθηνών.

Από τη θέση ισχύος τώρα πια αναλαμβάνει τη συνέχιση της αναδιοργάνωσης των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, έχοντας ως πρώτο στόχο τη διασφάλιση ότι η χώρα του και ο στρατός του θα διατηρηθούν έστω στα σημερινά επίπεδα στη βόρεια Συρία αλλά και στα μέτωπα της Λιβύης, όπου συνεχίζει παρά τις διεθνείς συνθήκες να εμπλέκεται.

Και φυσικά από τα πρώτα δείγματα στην ορκωμοσία του έδειξε πως θα συνεχίζει να υποστηρίζει το δόγμα της «γαλάζιας πατρίδας», δηλαδή τις παράνομες και έμπρακτες αμφισβητήσεις της ελληνικής κυριαρχίας.

 

Το δίδυμο

Το «δίδυμο» Φιντάν και Γκιουλέρ, αν και δεν έχουν ασχοληθεί με τα ελληνοτουρκικά σε βάθος, έχουν δώσει δείγματα της τακτικής τους η οποία εκτιμάται και αξιολογείται από την ελληνική πλευρά με τη δέουσα προσοχή. Αυτό που αναμένεται προς το παρόν είναι πως σε πρώτη φάση (δίμηνο – τρίμηνο) θα ακολουθήσουν τα βήματα των προκατόχων τους, Ακάρ και Τσαβούσογλου, έχοντας πάρει από τον πανίσχυρο πρόεδρο Ερντογάν την εντολή της αναδιοργάνωσης και ενίσχυσης της λαβωμένης τουρκικής αεροπορίας, και δεν αποκλείεται πολύ σύντομα εκτός από τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ να τους δούμε να περιοδεύουν και στις Ηνωμένες Πολιτείες προσπαθώντας να εξασφαλίσουν την προμήθεια των F16 διαπραγματευόμενοι την είσοδο της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.

 

Όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΜΠΑΜ» που κυκλοφορεί

---

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ 

• Οι (άλλες) πιτσιρίκες που «ψάρευε» ο «Μιχάλης» του …Κολωνού
• Κολωνός: Βόμβα και για άλλη ανήλικη που φέρεται να κακοποιούσε ο Μίχος
• Koλωνός: Η μητέρα της 12χρονης μιλάει για όλους και για όλα στην «Μ»
• Οι εξ απορρήτων Ερντογάν που επηρεάζουν τα Ελληνοτουρκικά 

---