Τα... 007 μυστικά που μας αποκάλυψε το αφεντικό της ΜΙ6

Ο επικεφαλής της MI6 αναφέρθηκε επανειλημμένως στην ιστορία της Πράγας ως κέντρου αντίστασης ενάντια στη ρωσική κυριαρχία

Του Νίκου Βασιλειάδη

Στην 55η επέτειο από την Άνοιξη της Πράγας ο επικεφαλής της βρετανικής μυστικής υπηρεσίας πληροφοριών έδωσε μια αποκαλυπτική συνέντευξη στο Politico και στη Βρετανίδα δημοσιογράφο με βαθιά εμπειρία στο ρεπορτάζ πίσω από το Σιδηρούν Παραπέτασμα Anne McElvoy, αποκαλύπτοντας ευαίσθητες πτυχές των μεγάλων διεθνών θεμάτων που απασχολούν τη Δύση, όπως είναι ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο ρόλος των μισθοφόρων της Wagner και ο Γεβγκένι Πριγκόζιν, η αυξανόμενη δύναμη της Κίνας και οι εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης στην κατασκοπεία.

Σε αυτή τη σπάνια για τα δεδομένα αποκλειστική συνέντευξη, το αφεντικό της MI6, Ρίτσαρντ Μουρ, απηύθυνε μια καλυμμένη πρόσκληση στρατολόγησης σε Ρώσους που έχουν απογοητευτεί από την ηγεσία τους, εκτιμώντας ότι ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν βρίσκεται «υπό πίεση» μετά την ανταρσία των μισθοφόρων της Wagner, ένα γεγονός που αποκάλυψε την αδυναμία που έχει στο να διαχειριστεί επαρκώς τα εσωτερικά ζητήματά του.

Το αφεντικό της MI6, Ρίτσαρντ Μουρ, απηύθυνε μια καλυμμένη πρόσκληση στρατολόγησης σε Ρώσους που έχουν απογοητευτεί από την ηγεσία τους, εκτιμώντας ότι ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν βρίσκεται «υπό πίεση» μετά την ανταρσία των μισθοφόρων της Wagner

Παραλληλισμοί

«Ενώστε τα χέρια μαζί μας, η πόρτα μας είναι πάντα ανοιχτή», είπε ο Ρίτσαρντ Μουρ, γνωστός ως «C», σε ομιλία του σε εκδήλωση που διοργάνωσε η βρετανική πρεσβεία στην Πράγα επ’ ευκαιρία της συμπλήρωσης 55 χρόνων από την 20ή Αυγούστου 1968, όταν στρατιωτικές δυνάμεις -περίπου 500.000 στρατιώτες- της Σοβιετικής Ένωσης, συνεπικουρούμενες από Πολωνούς, Ούγγρους και Βουλγάρους, εισέβαλαν στην Τσεχοσλοβακία πνίγοντας στο αίμα την απόπειρα του κυβερνώντος Κομμουνιστικού Κόμματος Τσεχοσλοβακίας και του ηγέτη του Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ να εφαρμόσει ένα πρόγραμμα φιλελευθεροποίησης και εκδημοκρατισμού της χώρας.

Ο επικεφαλής της MI6, ο οποίος ανήλθε στην ηγεσία της υπηρεσίας το 2020 μετά από μια καριέρα στη διπλωματία, αναφέρθηκε επανειλημμένως στην ιστορία της Πράγας ως κέντρου αντίστασης ενάντια στη ρωσική κυριαρχία, παράλληλη με την τρέχουσα εποχή, αφού οι πολίτες της Πράγας και της Τσεχίας που πριν από μικρό χρονικό διάστημα (για την Ιστορία) γνώρισαν την αγριότητα των ρωσικών τανκς εισβολής -η Τσεχική Δημοκρατία είναι γνωστή από καιρό ως παιδική χαρά για κατασκόπους- ανήκουν τώρα στο ΝΑΤΟ και στην Ευρωπαϊκή Ένωση και αποτελούν σθεναρούς υποστηρικτές της Ουκρανίας ενάντια στη ρωσική βαρβαρότητα.

«Όταν προετοιμαζόμουν να έρθω εδώ», είπε ο Ρίτσαρντ Μουρ, «σκέφτηκα πως η Πράγα είναι το ιδανικό μέρος για να μιλήσουμε ειδικά για την Ουκρανία. Οι παραλληλισμοί είναι τόσο δυνατοί, αφού η Πράγα είναι η τελευταία ευρωπαϊκή χώρα που είδε τα ρωσικά τανκς να περνούν τα σύνορά της πριν φτάσουμε στο σήμερα και στην εισβολή στην Ουκρανία».

Ο Ρίτσαρντ Μουρ αξιολογώντας την κατάσταση στο πεδίο της μάχης στην Ουκρανία σημείωσε ότι οι δυνάμεις του Κιέβου έχουν ανακαταλάβει περισσότερο έδαφος μέσα σε μόλις ένα μήνα απ’ ό,τι είχαν κάνει οι Ρώσοι σε ένα χρόνο. Παράλληλα, σχολιάζοντας τη δράση της μισθοφορικής ομάδας Wagner του Πριγκόζιν στην Ουκρανία, δεν παρέλειψε να αναφέρει ότι τα κράτη της Αφρικής και οι κυβερνήσεις τους που βασίζονται στον Πριγκόζιν και στην ομάδα του πρέπει παραδειγματιστούν από τις εξελίξεις στην Ουκρανία και να σταματήσουν να βασίζονται στη στρατιωτική βοήθεια της Ρωσίας για να κρατηθούν στην εξουσία, αναφέροντας χαρακτηριστικά: «Αν οι Ρώσοι μισθοφόροι μπορούν να προδώσουν τον Πούτιν, ποιον άλλον μπορεί να προδώσουν».

Οι δηλώσεις του Μουρ έρχονται καθώς η MI6 αυξάνει τις προσπάθειές της για ενημέρωση του κοινού. Η MI6 ιδρύθηκε με άλλο όνομα πριν από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο -το αντίστοιχο της Βρετανίας με τη CIA των ΗΠΑ, ενώ η MI5 μοιάζει περισσότερο με το FBI- και λειτουργούσε για πολλά χρόνια εντελώς μακριά από τη δημόσια θέα. Χαρακτηριστικό είναι πως η βρετανική κυβέρνηση αναγνώρισε επίσημα την ύπαρξή της μόλις το 1994.

Σήμερα η MI6 έχει εκσυγχρονίσει την εικόνα της και λειτουργεί με έδρα ένα αστραφτερό αρχηγείο στις όχθες του Τάμεση στο Λονδίνο

Ήταν στα 1914, λίγο μετά το ξέσπασμα του A΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν ένας νεαρός Ουαλός με έντονες τάσεις τυχοδιωκτισμού στρατολογείται από τη Στρατιωτική Υπηρεσία Πληροφοριών της τότε πανίσχυρης βρετανικής αυτοκρατορίας. Με σπουδές αρχιτεκτονικής, ιστορίας και αρχαιολογίας στο φημισμένο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, άριστη γνώση της αραβικής γλώσσας και κουλτούρας, καθώς και της οθωμανικής αυτοκρατορίας, μεταφέρεται στο Κάιρο, πρωτεύουσα της Αιγύπτου που τότε τελούσε υπό βρετανική κατοχή. Αρχικά ασχολείται με τη χαρτογράφηση, γρήγορα όμως οι ανώτεροί του αντιλαμβάνονται ότι επρόκειτο για τον τέλειο πράκτορα. Το όνομα του νεαρού Ουαλού ήταν Τόμας Έντουαρντ Λόρενς, γνωστός πλέον ως Λόρενς της Αραβίας. H συνέχεια είναι γνωστή. Ο Λόρενς θα σταλεί ως σύμβουλος για να οργανώσει την αντίσταση των Αράβων εναντίον των Οθωμανών, οι οποίοι είχαν ταχθεί στο πλευρό της Γερμανίας.

Κατασκοπευτική
υπηρεσία

H ιστορία του Λόρενς της Αραβίας αποτελεί μία από τις ενδοξότερες στιγμές της Μυστικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (SIS) της Βρετανίας, που μετονομάστηκε σε MI6 (από τα αρχικά των λέξεων Military Intelligence Section 6), γνωστή ως «H εταιρεία» ή «Οι φίλοι».
Όλα αυτά τα χρόνια αναπτύχθηκε μια πλούσια μυθιστορία γύρω από την κατασκοπευτική υπηρεσία και τα στελέχη της, τους Βρετανούς μυστικούς πράκτορες, σε μεγάλο βαθμό χάρη σε συγγραφείς όπως ο Graham Greene και ο John Le Carré, αλλά και ο εμβληματικός χαρακτήρας του James Bond 007 που εφευρέθηκε από τον Ian Fleming ο οποίος υπήρξε στέλεχός της.

Σήμερα η MI6 έχει εκσυγχρονίσει την εικόνα της και λειτουργεί με έδρα ένα αστραφτερό αρχηγείο στις όχθες του Τάμεση στο Λονδίνο. Ο ρόλος της MI6 παραμένει τυπικά «η συλλογή πληροφοριών για τις πράξεις και τις προθέσεις ατόμων εκτός των βρετανικών νησιών». Σε αντίθεση όμως με την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, όταν ο εχθρός είχε πρόσωπο, η εποχή της παγκοσμιοποιημένης τρομοκρατίας απαιτεί αλλαγές και προσαρμογές, στις οποίες ο σημερινός αρχηγός της δεν λέει «όχι».
Όμως ο Μουρ είπε ότι συγχρόνως ασπάζεται και τη μυθολογία που περιβάλλει το γραφείο του – μεταξύ άλλων γράφοντας με πράσινο μελάνι μια παράδοση χρόνων, καθώς ο εκάστοτε διευθυντής της MI6 υπογράφει με πράσινο μελάνι ως «C» (και όχι ως «M», όπως αναφέρεται στις ταινίες του Τζέιμς Μποντ). H παράδοση αυτή οφείλεται στον πρώτο επικεφαλής της υπηρεσίας, τον πλοίαρχο σερ Τζορτζ Μάνσφιλντ Σμιθ-Κάμινγκς, ο οποίος υπέγραφε με το αρχικό γράμμα του επωνύμου του (Cummings).

Ως ο πλέον ειδικός λοιπόν επί του πεδίου, ο C αποφάσισε να αποκαλύψει 007 μυστικά που γνωρίζει καλά η MI6 και τα οποία σέβεται όσον αφορά τη σημερινή κατάσταση στη διεθνή σκηνή.

1. Το «σκληρό άλεσμα» της Ουκρανίας

Με την εισβολή της Ρωσίας σχεδόν 18 μήνες πριν, οι δυτικοί σύμμαχοι του Κιέβου δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στην πρόοδο μιας αντεπίθεσης που ξεκίνησε νωρίτερα αυτό το καλοκαίρι. Οι Ουκρανοί διοικητές έχουν υπογραμμίσει τις προκλήσεις στο πεδίο της μάχης, καθώς τα ρωσικά στρατεύματα έχουν σκορπίσει το μέτωπο με πολλές χιλιάδες νάρκες που επιβραδύνουν την προέλαση της Ουκρανίας.
Η πρόοδος του Κιέβου, η οποία πραγματοποιείται χωρίς ισχυρή αεροπορική υποστήριξη, έχει οδηγήσει σε κριτική ότι η Ουκρανία προχωρεί πολύ αργά. Αλλά ο Μουρ φαίνεται αρκετά αισιόδοξος.
«Λοιπόν, είναι πολύ σκληρή και επίπονη αυτή η προσπάθεια (σκληρό άλεσμα) και, ξέρετε, οι Ουκρανοί αξιωματούχοι και ο στρατός δεν πτοούνται από αυτό. Και κυρίως γιατί οι Ρώσοι είχαν έτσι τον χρόνο να ενισχύσουν την άμυνά τους, που είναι πολύ δύσκολο να ξεπεραστεί», είπε.
«Αλλά επιστρέφω στο σημείο ότι οι Ουκρανοί διοικητές, σε αντίθεση με τους Ρώσους ομολόγους τους, θέλουν να διατηρήσουν τις ζωές των στρατευμάτων τους και ως εκ τούτου κινούνται με τη δέουσα προσοχή. Εξακολουθούν να έχουν ανακτήσει περισσότερα εδάφη σε ένα μήνα απ’ ό,τι κατάφεραν να επιτύχουν οι Ρώσοι σε ένα χρόνο».

2. Μην «εξευτελίζετε» τον Πούτιν

Από την έναρξη του πολέμου ορισμένοι δυτικοί ηγέτες -κυρίως ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν- έχουν εκφράσει την ανησυχία τους για τον κίνδυνο «ταπείνωσης» του Πούτιν. Ο Μουρ εδώ συμφωνεί απόλυτα, λέγοντας ότι ο στόχος της Δύσης δεν είναι να φέρει σε δύσκολη θέση τη Ρωσία ή τον ίδιο τον Πούτιν.
«Κανείς δεν θέλει να ταπεινώσει τον Πούτιν, ακόμη περισσότερο κανείς δεν θέλει να ταπεινώσει το μεγάλο έθνος της Ρωσίας», είπε. «Αλλά η επιλογή γι’ αυτούς είναι πολύ σαφής: Τραβήξτε όλα τα στρατεύματά σας έξω από την Ουκρανία».
Και πρόσθεσε: «Οι περισσότερες συγκρούσεις καταλήγουν σε κάποιου είδους διαπραγμάτευση. Εναπόκειται στην Ουκρανία να ορίσει τους όρους ειρήνης, όχι εμείς. Η δουλειά μας είναι να προσπαθήσουμε να τους βάλουμε στην ισχυρότερη δυνατή θέση για να διαπραγματευτούν από θέση ισχύος, και αυτό σκοπεύουμε να κάνουμε».

3. Ο Ρώσος ηγέτης «υπό πίεση»

Σχεδόν 1,5 χρόνο μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και ένα μήνα μετά τη ματαιωμένη ανταρσία του Πριγκόζιν, ο Μουρ είπε ότι είναι αδύνατο να προσδιοριστεί τι ακριβώς έχει κατά νου ο πρόεδρος Πούτιν. Ωστόσο προσέφερε μια αυστηρή αξιολόγηση της θέσης του μέσα στη ρωσική δομή εξουσίας.
«Βρίσκεται ξεκάθαρα υπό πίεση. Δεν είναι δυνατόν μια ομάδα μισθοφόρων να προχωρεί ανενόχλητη στον αυτοκινητόδρομο προς το Ροστόφ και να φθάνει σε απόσταση 125 χιλιομέτρων από τη Μόσχα, και να μην έχεις προβλέψει ότι αυτό θα μπορούσε να συμβεί», είπε ο Μουρ.
«Πιστεύω ότι μάλλον βρίσκεται υπό κάποια πίεση. Ο Πριγκόζιν ήταν το πλάσμα του, δημιουργημένο εντελώς από τον Πούτιν, και όμως στράφηκε εναντίον του», πρόσθεσε ο Μουρ. «Και πραγματικά δεν αντέκρουσε τον Πριγκόζιν. Έκλεισε μια συμφωνία για να σώσει το “τομάρι” του χρησιμοποιώντας τις καλές υπηρεσίες του ηγέτη της Λευκορωσίας».

4. Πρόσκληση όλων των Ρώσων αποστατών

Ο Μουρ απηύθυνε ανοιχτή πρόσκληση στους Ρώσους που αισθάνονται απογοητευμένοι από τον ηγέτη τους και το αιματοκύλισμα στην Ουκρανία, καλώντας τους να έρθουν σε επαφή με τις βρετανικές υπηρεσίες ασφαλείας.
«Τους προσκαλώ να κάνουν ό,τι αρκετοί άλλοι έχουν ήδη κάνει τους τελευταίους 18 μήνες και να ενώσουν τα χέρια μαζί μας». Κατά τη διάρκεια της συνέντευξής του επίσης πρόσθεσε: «Η αλήθεια είναι ότι ο κόσμος συνεχίζει να έρχεται σε εμάς και φυσικά παίρνουν ένα τεράστιο ρίσκο. Αλλά φροντίζουμε τους ανθρώπους που έρχονται και συνεργάζονται μαζί μας και φυσικά οι επιτυχίες μας στο επίπεδο αυτό δεν γίνονται ποτέ γνωστές».

5. Οι «τεράστιες» δυνατότητες της Κίνας

Παρά την έντονη εστίαση στη Ρωσία, ο αρχηγός της βρετανικής κατασκοπείας υπογράμμισε ότι το κύριο μέλημα της Βρετανίας στην παγκόσμια σκηνή σήμερα είναι η Κίνα, την οποία περιέγραψε ως αναπόφευκτη.
«Τώρα αφιερώνουμε περισσότερους πόρους στην Κίνα από οποιαδήποτε άλλη αποστολή». Αυτό αντανακλά τη «σημασία της Κίνας στον κόσμο» και την «κρίσιμη ανάγκη» να κατανοηθούν οι δυνατότητες της κινεζικής κυβέρνησης, είπε.
Σχετικά με τις επιχειρήσεις πληροφοριών της Κίνας στη Δύση, ο Μουρ είπε: «Οι δυνατότητες της Κίνας είναι τεράστιες και αναπτύσσονται στο εξωτερικό σε μεγάλους αριθμούς», υπονοώντας πως το Πεκίνο έχει πάει την κατασκοπεία σε άλλο επίπεδο παρακολουθώντας τους πάντες, όπως για παράδειγμα συμβαίνει με τα «μπαλόνια» όπως αυτό που εντοπίστηκε πρόσφατα στις ΗΠΑ, τα οποία πετούν τόσο χαμηλά ώστε να είναι αόρατα από τα ραντάρ. Στη σημερινή εποχή του ανταγωνισμού των υπερδυνάμεων οι κατάσκοποι δεν είναι όπως εκείνης του Σουν Τζου, συγγραφέα της «Τέχνης του Πολέμου», ούτε καν όπως τους φανταζόμαστε με βάση τις ταινίες του Τζέιμς Μποντ.
Οι αμερικανικές και ευρωπαϊκές Αρχές μιλούν ξεκάθαρα για μια κινεζική «εκστρατεία κατασκοπείας» στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, μέσω υπερσύγχρονων τεχνολογικών μέσων, όπως οι δορυφόροι ή εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης, quantum computing και επιστήμες βιολογίας-βιοτεχνολογίας, αλλά και καθημερινών μέσων, όπως τα κινητά και τα τάμπλετ, οι πύργοι κινητής τηλεφωνίας, τα μικροτσίπ που βρίσκονται παντού, ακόμη και τα κοινωνικά δίκτυα.

6. Κατασκοπεία στην εποχή της ΑΙ

Με την άνοδο της τεχνητής νοημοσύνης υπάρχουν πολλοί που υποστηρίζουν ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα κάνει τους ανθρώπινους πράκτορες περιττούς. Ο Μουρ αντέκρουσε έντονα αυτό το σημείο, υποστηρίζοντας ότι η ανθρώπινη νοημοσύνη παραμένει ζωτικής σημασίας για να κάνει ό,τι «δεν μπορούν να κάνουν οι μηχανές», ενώ υπογράμμισε ότι η MI6 «πειραματιζόταν» με την τεχνητή νοημοσύνη.
«Αν η τεχνητή νοημοσύνη οδηγηθεί σε μια κατεύθυνση που είναι πέρα από τον διεθνή συντονισμό και αναπτυχθεί για κακές προθέσεις, αυτό είναι εξαιρετικά επικίνδυνο», σημείωσε ο Μουρ, συμπληρώνοντας πως «όσα μας δείχνει ήδη πως μπορεί να πετύχει η τεχνητή νοημοσύνη αναπτύσσοντας ολοένα και περισσότερες δυνατότητες θα πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη και να αντιμετωπιστούν με πραγματική προσοχή».

007. Αναταραχή στο Ιράν για τα drones

Ο Μουρ στο τέλος της συνέντευξής του άφησε και μια «δελεαστική ένδειξη» για τη διχόνοια που υποβόσκει μέσα στο καθεστώς του Ιράν. Ενώ το Ιράν αρχικά υπήρξε βασικός υποστηρικτής της εισβολής του Πούτιν στην Ουκρανία, παρέχοντας μη επανδρωμένα αεροσκάφη που τρομοκρατούσαν τα ουκρανικά στρατεύματα και τις πόλεις, το αφεντικό της MI6 είπε ότι αυτή η παροχή των drones στην υπηρεσία των Ρώσων εισβολέων προκάλεσε σοβαρές διαφωνίες μεταξύ των ηγετών του Ιράν.
«Η απόφαση του Ιράν να προμηθεύσει τη Ρωσία με τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη αυτοκτονίας που σημειώνουν τυχαία καταστροφή στις πόλεις της Ουκρανίας έχει προκαλέσει εσωτερικές διαμάχες στο ανώτατο επίπεδο του καθεστώτος στην Τεχεράνη», ανέφερε και κατέληξε: «Το Ιράν επέλεξε πιθανώς να κερδίσει χρήματα καθώς και να λάβει κάποια στρατιωτική τεχνογνωσία σε αντάλλαγμα για την υποστήριξή του προς τους Ρώσους».

Από την “ΜΠΑΜ στο ρεπορτάζ” που κυκλοφορεί