Σε έξι στάδια θα γίνει η ανέλκυση του ναυαγίου με το μεγαλύτερο θησαυρό στον κόσμο

Επιχείρηση προσέγγισης στο ναυάγιο της ισπανικής γαλέρας Σαν Χοσέ, που βυθίστηκε πριν από περίπου 300 χρόνια, ανακοίνωσε ότι θα ξεκινήσει άμεσα η Κολομβία προκαλώντας την αντίδραση της Ισπανίας που διεκδικεί την ιδιοκτησία της γαλέρας που θεωρείται το «άγιο δισκοπότηρο των ναυαγίων», καθώς εκτιμάται ότι κατά τη βύθισή του ανοικτά της βόρειας Κολομβίας, το 1708, περιείχε ένα φορτίο σημερινής αξίας πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Εκτιμάται ότι το πλοίο μετέφερε σύμφωνα με τους ειδικούς τουλάχιστον 200 τόνους χρυσού, ασημιού και σμαραγδιών από αποικίες που ελέγχονταν από την Ισπανία η οποία το καταγράφει ως «κρατικό πλοίο» και άρα οπουδήποτε και αν βρίσκεται βυθισμένο κανείς πλην της Ισπανίας δεν έχει δικαίωμα να το προσεγγίσει και πολύ περισσότερο να ανακτήσει το φορτίο του.

Η γαλέρα βυθίστηκε σε μάχη με βρετανικά πλοία πριν από περισσότερα από 300 χρόνια. Εντοπίστηκε το 2015, ωστόσο έκτοτε βρέθηκε στο επίκεντρο διπλωματικής και δικαστικής διαμάχης. Το 2018, η κυβέρνηση της Κολομβίας εγκατέλειψε τα σχέδια για έρευνες στο ναυάγιο, εν μέσω διαμάχης με μια ιδιωτική εταιρεία που διεκδικεί ορισμένα δικαιώματα περισυλλογής βάσει συμφωνίας της δεκαετίας του 1980 με την κολομβιανή κυβέρνηση.

Το 2018, η πολιτιστική υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών κάλεσε την Κολομβία να μην εκμεταλλευτεί εμπορικά το ναυάγιο. Εμπειρογνώμονες της Unesco εξέφρασαν την ανησυχία τους ότι η ανάκτηση του θησαυρού για πώληση και όχι για την ιστορική του αξία «θα προκαλούσε την ανεπανόρθωτη απώλεια σημαντικής κληρονομιάς».

Η Κολομβία δεν έχει υπογράψει τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, που θα της επέβαλε να ενημερώσει την Unesco για τα σχέδιά της για το ναυάγιο.

Το πλοίο έχει αποτελέσει αντικείμενο δικαστικής μάχης σχετικά με το ποιος κατέχει τα δικαιώματα του βυθισμένου θησαυρού στο οποίο εμπλέκονται η Κολομβία, ιδιωτική εταιρεία, η Ισπανία αλλά και η Βολιβία επειδή σύμφωνα με τα ιστορικά στοιχεία εκείνοι που έκαναν τις εξορύξεις για το θησαυρό που μετέφερε η γαλέρα ήταν όλοι μέλη μιας φυλής της Βολιβίας και άρα έχουν και αυτοί δικαιώματα στο φορτίο του ναυαγίου.

Όμως η κυβέρνηση της Κολομβίας αποφάσισε να προχωρήσει στην επιχείρηση προσέγγισης του σκάφους το ναυάγιο του οποίου έχουν ήδη επισκεφτεί ρομποτικά βαθυσκάφη έχοντας καταγράψει και εικόνες από αυτό. Σύμφωνα με τους Κολομβιανούς αξιωματούχους η επιχείρηση προσέγγισης θα ξεκινήσει τις επόμενες μέρες και έχει οργανωθεί σε έξι στάδια. Όπως υποστηρίζουν σε η επιχείρηση έχει αποκλειστικά «ερευνητικό χαρακτήρα» και δεν θα γίνει προσπάθεια ανάκτησης του πολύτιμου φορτίου χωρίς φυσικά να γίνεται εύκολα πιστευτός αυτός ο ισχυρισμός με την Ισπανία να βρίσκεται σε συναγερμό για να δει αν και πώς μπορεί να αντιδράσει σε αυτή την εξέλιξη.

Στο πρώτο στάδιο της επιχείρησης θα δημιουργηθούν εικόνες της τοποθεσίας για να γίνει μια «μη παρεμβατική» διάγνωση της περιοχής και θα χρησιμοποιηθούν απομακρυσμένοι αισθητήρες. Στη συνέχεια, θα γίνει καταγραφή των συλλεγόμενων εικόνων για να γίνει μια προσπάθεια απογραφής των αρχαιολογικών στοιχείων, που θα επιτρέψει την ταξινόμηση των υλικών και της προέλευσής τους.

Το τρίτο βήμα της έρευνας θα είναι με βάση την οπτική καταγραφή και την επεξεργασία των εικόνων ώστε να διαπιστωθεί το επίπεδο φθοράς που έχουν υποστεί διάφορα μέρη του ναυαγίου.

Ακολουθώντας αυτές τις διαδικασίες, θα χρησιμοποιηθεί ένα υποβρύχιο ερευνητικό σκάφος με τεχνολογίες εντοπισμού θέσης και ένα όχημα τηλεχειρισμού, εξοπλισμένο με διάφορους αισθητήρες και εργαλεία. Με βάση τα δεδομένα που θα συλλεχθούν θα γίνει μια συνολική εκτίμηση της κατάστασης του ναυαγίου αλλά και του σημείου στο οποίο βρίσκεται ώστε να αξιολογηθεί το πώς πρέπει να γίνει με τον πιο ασφαλή τρόπο η προσέγγιση. Τελευταίο στάδιο θα είναι η δημοσίευση των λεπτομερειών της όλης επιχείρησης για γίνουν αντικείμενο ερευνητικής και ακαδημαϊκής ενασχόλησης.